Mệnh lệnh của Thủ tướng

Để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình DN và hướng tới mục tiêu 2 triệu DN vào năm 2030, Việt Nam đã có nhiều nghị quyết, kế hoạch, đề án về cải thiện môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, số hộ kinh doanh “lên đời” thành DN vẫn diễn ra chậm chạp. Theo thống kê của Bộ Tài chính, từ đầu năm 2025 đến nay, số hộ kinh doanh mới đăng ký tăng đột biến. Tính đến hết tháng 7, cả nước có gần 536.200 hộ kinh doanh thành lập mới, tăng 165% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng 7, có 61.460 hộ mới, với tổng vốn đăng ký đạt 12.400 tỷ đồng. Điều đáng nói, trong hơn 5 triệu hộ kinh doanh hiện nay, nhiều hộ có quy mô hoạt động rất lớn nhưng vẫn “ngại” gia nhập khu vực DN.

Sự gia tăng này không phải ngẫu nhiên và cũng là con số biết nói. Theo lẽ thường, các hộ kinh doanh khi phát triển đủ về quy mô, thị trường, sản phẩm… sẽ mong muốn được chuyển đổi thành DN để mở rộng hoạt động, nâng cao tính minh bạch, tiếp cận tốt hơn với tín dụng, thị trường và công nghệ. Nhưng thực tế lại chứng minh ngược lại, thay vì “lên đời” thành DN, nhiều hộ kinh doanh lại lựa chọn giữ nguyên mô hình hộ kinh doanh cá thể. Bởi, rõ ràng mô hình hộ kinh doanh cá thể có lợi thế về thủ tục đơn giản, ít ràng buộc, dễ vận hành và ít bị thanh tra, kiểm tra, giám sát như các DN chính thức.

Không phải vì người dân thiếu ý chí vươn lên, mà do họ e ngại rủi ro từ chính hệ thống như thủ tục phức tạp, chi phí tuân thủ cao, thiếu hỗ trợ cụ thể. Chưa kể đến áp lực từ các đoàn thanh tra, kiểm tra. Nghịch lý này đã cho thấy những bất cập trong hệ sinh thái hỗ trợ DN. Việt Nam đã có quá nhiều nghị quyết, kế hoạch, đề án về cải thiện môi trường kinh doanh. Vấn đề không còn nằm ở “thiếu chiến lược”, mà ở “thiếu hành động thực chất”. Đã đến lúc chấm dứt tình trạng “nghị quyết nóng, thực tiễn lạnh”. Thực tế này đòi hỏi cần có các chính sách mang tính đột phá, thực chất để tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang DN, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng to lớn và mở rộng khu vực DN chính thức.

Không thể kỳ vọng vào một nền kinh tế năng động, đổi mới, sáng tạo nếu người dân và DN nhỏ vẫn bị trói trong “ma trận” giấy tờ, thủ tục. Do vậy, để thúc đẩy chuyển đổi hộ kinh doanh lên mô hình DN chính thức - một trong những mục tiêu trọng tâm của Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, việc tháo gỡ cơ chế, rút ngắn thủ tục, tinh gọn quy trình, không còn là việc cần làm, mà là nhiệm vụ bắt buộc phải làm ngay của các bộ, ngành, địa phương. Đây cũng là chỉ đạo dứt khoát của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong Công điện số 127/CĐ-TTg vừa ban hành mới đây: các bộ, ngành phải khẩn trương khắc phục các lỗi trong hệ thống thông tin đăng ký hộ kinh doanh, thuế, hộ tịch, cấp phép... hoàn thành trước ngày 15/8.

Đây không đơn thuần là một thời hạn hành chính, mà là một mệnh lệnh về trách nhiệm chính trị. Yêu cầu chính quyền các cấp cần chuyển động đồng bộ và quyết liệt hơn nữa. Các bộ, ngành, địa phương đều phải tham gia cải cách thủ tục hành chính theo hướng liên thông, một cửa, không rườm rà theo đúng tinh thần của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Mỗi cán bộ tiếp nhận và xử lý hồ sơ cũng cần thay đổi tư duy từ quản lý sang phục vụ, từ hành chính hóa sang hỗ trợ hóa.

Khi hệ thống được cải thiện, dữ liệu liên thông, thủ tục được tinh giản, thì việc từ hộ kinh doanh “lên đời” DN sẽ không còn là hành trình gian nan. Khi đó, người dân sẽ mạnh dạn phát triển kinh doanh, đầu tư chính quy, minh bạch. Mỗi DN mới ra đời không chỉ là thành quả cá nhân, mà còn là tín hiệu khởi sắc của một nền kinh tế đang nỗ lực chuyển mình.