Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn T.Ư nhận định, 90% khả năng El Nino sẽ kéo dài đến hết vụ Đông Xuân 2015 - 2016 kéo theo nền nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm. Với diễn biến này, các tỉnh miền Bắc tiếp tục phải đối mặt với một vụ Đông Xuân ấm và nhiều nguy cơ thiếu nước.
Nguy cơ thiếu nước
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn T.Ư, El Nino năm 2015 có cường độ tương đương với El Nino mạnh kỷ lục 1997 - 1998, song là đợt El Nino kéo dài nhất trong vòng 50 năm gần đây. Mùa Đông, hiện tượng rét đậm, rét hại thường ít hơn trung bình nhiều năm và không kéo dài. Trong khi đó, mùa mưa đến muộn và kết thúc sớm, tổng lượng mưa phổ biến thiếu hụt ở hầu hết các khu vực.
Đáng chú ý, lượng mưa ở Trung Bộ có thể thiếu hụt 30 - 60%. Như vậy, dự báo tình hình vụ Đông Xuân 2015 - 2016 của miền Bắc là ấm rõ rệt ở đầu vụ và hạn hán, thiếu nước xảy ra gay gắt ở nhiều nơi. Trên thực tế, diễn biến của tình hình thời tiết đã ảnh hưởng mạnh mẽ tới cơ cấu thời vụ và năng suất cây trồng từ đầu năm tới nay. Rõ rệt nhất là hạn hán nghiêm trọng tại các tỉnh miền Trung khiến cho 49.000ha đất nông nghiệp không thể gieo trồng.
Vận hành máy bơm chống hạn tại trạm bơm dã chiến Bá Giang, huyện Đan Phượng, TP Hà Nội. Ảnh: Quang Thiện
|
Tại Bắc Bộ trong vụ Hè Thu vừa qua, diện tích cấy lúa đã giảm 1,3% so với cùng kỳ năm trước, trong khi diện tích cây trồng vụ Đông tính đến đầu tháng 11 cũng giảm 13,6%. Điều này cho thấy tác động của El Nino đã thể hiện ngày càng rõ rệt tới sản xuất nông nghiệp, vốn là ngành phụ thuộc rất lớn vào thời tiết.
Ông Trần Xuân Định – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, vụ Đông Xuân 2015 – 2016 được dự báo là sẽ thiếu nước gay gắt hơn năm trước. Đáng chú ý, 2 vụ Đông Xuân ấm liên tiếp nhau cũng là trường hợp rất hiếm gặp trong lịch sử, vì thông thường sau một vụ ấm hoặc rất ấm do El Nino sẽ là vụ rét. Lịch sử những vụ Đông Xuân ấm ghi nhận được trước đây cho thấy, tác động của điều kiện bất thường đã làm giảm mạnh năng suất cây trồng, nhiều giống lúa bị mất mùa nặng do mạ không được "qua Đông".
Linh hoạt chuyển đổi cơ cấu
El Nino là hiện tượng nóng lên khác thường của nước biển và vành đai xích đạo, gây ra những thiên tai nặng nề như mưa lớn, bão, lũ ở vùng này và hạn hán ở vùng khác. Tình hình thời tiết bất lợi đã được dự báo trước, do đó theo Cục Trồng trọt, mọi công tác chuẩn bị sản xuất cho vụ tới cũng phải được tích cực triển khai từ rất sớm. Trước hết, các địa phương cần tuyên truyền sâu rộng về sự biến đổi khí hậu và dự báo về vụ Đông Xuân ấm, hạn ở miền Bắc cho người dân. Đồng thời, linh hoạt chuyển đổi cơ cấu thời vụ và giống cây trồng. Theo khuyến cáo, với thời tiết ấm, bà con nên sử dụng đồng loạt giống lúa ngắn ngày và gieo cấy xung quanh tiết Lập Xuân (4/2/2016).
Trạm bơm Lễ Nhuế, huyện Phú Xuyên. Ảnh: Quỳnh Linh
|
Bên cạnh đó, Tổng cục Thủy lợi yêu cầu các địa phương xây dựng kế hoạch, kịch bản ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn tới sản xuất và dân sinh. Trong đó ưu tiên tích trữ nước vào các ao hồ, nạo vét cửa khẩu, đảm bảo dẫn nước ngọt phục vụ sản xuất gắn với điều chỉnh cơ cấu mùa vụ hợp lý. Đối với thủy sản, ông Phạm Khánh Ly - Phó Vụ trưởng Vụ Nuôi trồng thủy sản (Tổng cục Thủy sản) cho biết, Tổng cục đã chỉ đạo điều chỉnh thời vụ sớm hơn một tháng so với mọi năm, nghĩa là bắt đầu thả lứa mới vào tháng 12 tới đây. Đồng thời giảm mật độ nuôi và 10% lượng thức ăn so với mọi năm để hạn chế dịch bệnh xảy ra trong điều kiện thiếu nước.
Tại Hà Nội, mới đây, UBND TP cũng đã có văn bản yêu cầu các quận, huyện, thị xã xây dựng kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2015 - 2016 hợp lý, bố trí diện tích, thời vụ và cơ cấu gieo trồng phù hợp với năng lực nguồn nước hiện tại. Đối với những diện tích trồng lúa nước không đủ nước tưới suốt vụ, cần chuyển đổi sang cây trồng sử dụng ít nước để đảm bảo hiệu quả sản xuất. Đồng thời, chủ động vận hành các công trình thủy lợi ven sông nhằm khai thác triệt để nguồn nước sông Hồng khi các hồ thủy điện xả nước để bổ sung nguồn vào sông Tích, sông Đáy, sông Nhuệ, ao, hồ... phục vụ sản xuất.
| Vụ Đông Xuân 2015 – 2016, toàn miền Bắc dự kiến gieo cấy trên 1,3 triệu héc ta, giảm 19.000ha so với cùng kỳ năm ngoái. Sản lượng ước đạt gần 8 triệu tấn, giảm 100.000 tấn so với vụ Đông Xuân 2014 – 2015. |
