Nhiều hồ chứa thủy điện trên địa bàn các tỉnh Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Gia Lai, Phú Yên và TP Đà Nẵng ở dưới mực nước chết. Miền Trung nguy cơ phải chống chọi với cơn hạn hán lịch sử trong vòng gần nửa thế kỷ qua.
| Hồ Phú Ninh - hồ thủy điện lớn nhất miền Trung ngay giữa mùa mưa nhưng mực nước cạn trơ đáy |
Hồ thủy lợi Phú Ninh của tỉnh Quảng Nam lớn nhất miền Trung, lớn thứ 2 Việt Nam sau hồ Dầu Tiếng, có dung tích 344 triệu m3, với diện tích mặt nước 3.433ha. Ở thời điểm này năm trước, hồ Phú Ninh đã 7 lần ra thông báo xả lũ, nhưng năm nay đang trong những ngày khô cạn giữa mùa mưa.
“Sau gần 40 năm kể từ khi tích nước, đây là lần đầu tiên hồ Phú Ninh bị khô cạn nghiêm trọng. Thời điểm này các năm trước, hồ đã tích đầy nước nhưng năm nay mới đạt gần 55% dung tích”, ông Đỗ Văn Tùng - Phó Giám đốc Công ty TNHH một thành viên khai thác thủy lợi Quảng Nam, đơn vị quản lý hồ Phú Ninh cho biết.
Cũng theo ông Tùng, mức nước dâng bình thường ở hồ Phú Ninh là 32m, vào mùa mưa thường dâng cao hơn, nhưng hiện hồ mới đạt 26,3m. Nguyên nhân do từ tháng 9 đến nay không có mưa khiến lượng nước năm nay thiếu hụt từ 20 - 50% so với năm trước.
Một con số giật mình khác là tất cả 12 hồ có dung tích lớn do Công ty TNHH một thành viên khai thác thủy lợi Quảng Nam quản lý, đến nay lượng nước mới đạt khoảng 50%. Theo kinh nghiệm diễn biến thời tiết tiết những năm trước để lại, từ trung tuần tháng 11 trở đi, ở Quảng Nam ít mưa lớn xuất hiện, các hồ thủy lợi có nguy cơ khô cạn.
Hồ thủy lợi Phú Ninh cung cấp nước cho 12.000ha sản xuất lúa, hoa màu của TP Tam Kỳ, các huyện Núi Thành, Thăng Bình, Quế Sơn và một phần huyện Duy Xuyên. Ngoài ra, hồ này còn cung cấp nước sinh hoạt cho người dân các địa bàn trên với 1 triệu m3/tháng. Với tình hình thời tiết diễn biến bất thường như hiện nay, Quảng Nam đứng trước nguy cơ xảy ra cơn hạn lịch sử trong năm 2019.
Thủy điện lo tích nước giữa mùa mưa lũNgay giữa thời điểm mưa lũ nhưng miền Trung đã xảy ra tình trạng thiếu nước sinh hoạt, đó là tình cảnh của TP Đà Nẵng những ngày đầu tháng 11. Một trong những nguyên nhân là do nước sông Cầu Đỏ nhiễm mặn.Đáng nói, nhiều hồ chứa thủy điện ở miền Trung đang dưới mực nước chết ngay giữa mùa mua lũ. Ông Vũ Văn Lân - Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Sông Tranh (Quảng Nam) chia sẻ: “Lưu lượng nước về hồ thủy điện Sông Tranh tháng 10/2018 chỉ bằng 27% trung bình nhiều năm. Tháng 11, lưu lượng về còn thảm hơn, chỉ còn 43,5 m3/giây, bằng 10% trung bình nhiều năm. Cao trình nước tại hồ đang là 140,84m, chỉ cao hơn mực nước chết 0,84m. Đây là mức thấp kỷ lục sau 45 năm”.
Trong khi đó, ông Ngô Xuân Thế - Phó tổng giám đốc Công ty CP thủy điện A Vương (Quảng Nam) cho biết, từ đầu mùa mưa năm nay, mưa trên lưu vực sông Vu Gia thấp nhất kể từ năm 1977, dòng chảy giảm dần. Ông Thế nhận định, trong thời gian sắp tới tình hình thiếu nước còn khó khăn hơn. Hiện tại hồ chứa cao hơn mực nước chết 1,1m.
Đại diện thủy điện Sông Bung 4 (Quảng Nam) thông tin, lượng nước đến thời điểm này tại hồ chứa mới chỉ bằng 26% lượng nước những năm trước đây. Vì thế, phía thủy điện Sông Bung 4 nhận định, năm 2019 sẽ thiếu nước nghiêm trọng hơn. Còn tại Thủy điện Đăk Mi 4 (Quảng Nam), cao trình nước tại hồ đang là 239,4m, thấp hơn mực nước chết 0,6m. Mực nước về hồ Đăk Mi 4 chỉ bằng 26% so với trung bình nhiều năm trước.
Theo báo cáo của Tổng cục Khí tượng thủy văn (Bộ TN&MT), tổng lượng mưa tháng 9, 10 thấp hơn từ 30% đến 70% trung bình nhiều năm. Lượng nước của mùa lũ năm nay thiếu hụt so với trung bình nhiều năm 70% đến 80%, điều này là hết sức đặc biệt.
Tại buổi làm việc mới đây về tình hình thiếu nước sinh hoạt tại Đà Nẵng, ông Châu Trần Vĩnh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Tài nguyên nước (Bộ TN&MT) nhận định, mùa lũ năm nay rất đặc biệt. Tất cả lưu lượng, dung tích cả hồ thủy lợi thấp hơn 70 - 80%. Nguy cơ rất cao xảy ra hạn hán trên lưu vực Vu Gia - Thu Bồn (Quảng Nam, Đà Nẵng).
| Bộ TN&MT cho biết, đang trong thời kỳ mưa lũ nhưng trên lưu vực các sông Hương, Vu Gia - Thu Bồn, Trà Khúc, Kôn - Hà Thanh và sông Ba từ đầu mùa đến nay không có mưa, lũ. Điều này dẫn đến hầu hết các hồ chứa nước lớn, quan trọng đều có mực nước rất thấp, thậm chí có hồ ở mực nước chết. Tình trạng các hồ thủy điện không tích được nước để điều tiết cho hạ du ngay giữa mùa mưa lũ khá phổ biến. Theo số liệu tổng hợp sơ bộ, đến nay, lượng nước tích được của các hồ đạt tỷ lệ rất nhỏ (chỉ đạt từ 20% đến 45%), nếu so với yêu cầu lượng nước tối thiểu vào đầu mùa cạn cũng mới chỉ đạt 35% đến 50%. Cùng với đó, theo nhận định xu thế khí tượng thủy văn các tháng cuối năm thì lượng mua trên khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên có khả năng thấp hơn trung bình nhiều năm từ 20 đến 50%. Vì vậy, nếu từ nay đến cuối năm, tình hình mưa lũ không có những đợt đột biến đáng kể thì nguy cơ thiếu nước ngay trong mùa mưa lũ vẫn còn tiếp tục diễn biến phức tạp. Cùng với đó là nguy cơ thiếu nước trong mùa cạn cuối năm 2018 đầu năm 2019 sẽ rất nghiêm trọng. |
