Mô hình chính quyền địa phương hai cấp: đổi mới từ cơ sở, phục vụ Nhân dân tốt hơn

Từ thực tiễn tổ chức bộ máy, xây dựng Đảng đến phục vụ Nhân dân, các tham luận đều cho thấy nỗ lực thích ứng, đổi mới và quyết tâm đưa chủ trương lớn của T.Ư đi vào cuộc sống, để chính quyền thực sự gần dân, sát dân và vì dân.

Tư duy mới, cách làm mới

Nhìn lại chặng đường hơn ba tháng kể từ khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp được vận hành, không khó để nhận thấy sự chuyển mình mạnh mẽ từ cơ sở. Các xã, phường bước vào vận hành mô hình mới không chỉ mang tâm thế “vừa chạy, vừa xếp hàng”, mà còn thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Trong tham luận gửi tới Đại hội, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Đống Đa Nguyễn Ngọc Việt khẳng định, đây là cuộc cách mạng về phương thức quản trị, chuyển từ quản lý sang phục vụ, từ mệnh lệnh hành chính sang lắng nghe, đồng hành cùng Nhân dân. “Mô hình chính quyền địa phương hai cấp không đơn thuần là việc điều chỉnh địa giới hay cộng cơ học các đơn vị hành chính mà là chiến lược tái cấu trúc bộ máy, tối ưu hóa nguồn lực và mở ra không gian phát triển mới” - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Đống Đa Nguyễn Ngọc Việt nhấn mạnh.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Đống Đa Nguyễn Ngọc Việt cho biết, từ một phường trung tâm có quy mô dân số gần 82.000 người, Đống Đa đã bước đầu chứng minh tính hiệu quả của mô hình mới. Bộ máy được kiện toàn nhanh chóng, hoạt động thông suốt; hệ thống Đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể vận hành đồng bộ. Đặc biệt, bộ phận hành chính công được tổ chức chuyên nghiệp, minh bạch, trở thành điểm sáng của TP. Những thủ tục từng mất thời gian nay được giải quyết nhanh hơn, người dân được phục vụ tận tình, đúng nghĩa “chính quyền phục vụ”.

Không giấu những khó khăn trong giai đoạn đầu từ thiếu nhân lực chuyên môn đến hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, phường Đống Đa vẫn giữ vững tinh thần “khó đâu gỡ đó”, chủ động tháo gỡ từng vướng mắc, từng bước hoàn thiện bộ máy. Điều quan trọng hơn cả là nhận thức mới “người dân không còn phải đi tìm chính quyền, mà chính quyền phải chủ động tìm đến Nhân dân”.

Từ thực tiễn ấy, phường Đống Đa gửi đến Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII kiến nghị cụ thể. Theo đó, phường Đống Đa kiến nghị T.Ư cần tiếp tục hoàn thiện phân cấp, phân quyền theo phương châm “địa phương quyết – địa phương làm – địa phương chịu trách nhiệm”; TP cần đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng kho dữ liệu dùng chung; cấp xã phải xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo hiệu quả công việc.

Tiên phong trong đổi mới

Nếu phường Đống Đa thể hiện tinh thần sáng tạo trong quản trị thì tham luận của Đảng bộ phường Hoàn Kiếm lại toát lên tinh thần của một trong những phường trung tâm, “trái tim” văn hóa của Thủ đô luôn tiên phong và gương mẫu trong mọi phong trào.

Từ khi thành lập trên cơ sở hợp nhất 13 phường cũ, phường Hoàn Kiếm đối diện khối lượng công việc khổng lồ: sắp xếp nhân sự, thiết lập bộ máy, điều hành mô hình hoàn toàn mới. Nhưng với quyết tâm cao, phường đã ban hành 9 quy chế, 112 quyết định, ổn định 100% cán bộ, công chức đúng chuyên môn, đúng vị trí việc làm. Hệ thống chính trị được củng cố chặt chẽ, nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách được phát huy, tạo nên tinh thần làm việc bài bản, khoa học.

Trong tham luận gửi Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII, Đảng bộ phường Hoàn Kiếm nhấn mạnh, phường hiện nay là cấp gần dân, sát dân nhất; mỗi cán bộ, công chức phải nhận thức rõ mình là người đại diện cho chính quyền của dân, do dân và vì dân. Vì thế, Đảng ủy phường đã phân công Ban Thường vụ trực tiếp theo dõi từng chi bộ, tổ công tác thường xuyên dự sinh hoạt ở khu dân cư, lắng nghe, nắm bắt tâm tư của người dân, giải quyết kịp thời những phản ánh từ cơ sở.

Điểm đáng chú ý là phường Hoàn Kiếm đã vận hành hiệu quả Điểm tiếp nhận, phục vụ hành chính công. Chỉ trong hơn ba tháng, phường tiếp nhận hơn 4.200 hồ sơ, giải quyết đúng hạn trên 95%. Mỗi ngày, hàng trăm người dân đến làm thủ tục đều được tiếp nhận, hướng dẫn nhanh chóng, minh bạch, thể hiện tinh thần “làm hết việc chứ không hết giờ”. Không chỉ dừng ở cải cách hành chính, phường Hoàn Kiếm còn triển khai 47 dự án đầu tư công với tổng vốn 266 tỷ đồng, góp phần chỉnh trang đô thị, bảo tồn di sản, nâng cao chất lượng sống của người dân khu vực lõi lịch sử.

Từ thực tế đó, Đảng bộ phường Hoàn Kiếm gửi tới Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII những đề xuất mang tính chiến lược như: đổi mới phương thức lãnh đạo và điều hành theo hướng chuyên nghiệp hóa; cụ thể hóa quy chế làm việc phù hợp với từng địa phương; xây dựng đội ngũ cán bộ “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm”; coi văn hóa công vụ và đạo đức công vụ là nền tảng của chính quyền phục vụ Nhân dân. Khi công chức được làm việc trong môi trường nhân văn, chuyên nghiệp, được chia sẻ và thấu hiểu họ sẽ tự nguyện gắn bó, cống hiến và sáng tạo vì Nhân dân.

Niềm tin mới từ cơ sở

Không chỉ khu vực nội đô, các xã ngoại thành cũng cho thấy khí thế đổi mới, khẳng định sức sống của mô hình chính quyền địa phương hai cấp ngay từ những vùng quê của Thủ đô.

Trong tham luận gửi về Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII, Đảng bộ xã Tiến Thắng đã phản ánh sinh động quá trình vận hành mô hình mới ở cơ sở: bộ máy tinh gọn, rõ trách nhiệm, người dân được phục vụ nhanh hơn, dịch vụ công trực tuyến thuận lợi hơn. Cán bộ, công chức làm việc vất vả hơn, nhưng ai cũng ý thức rằng “gần dân, sát dân” không chỉ là khẩu hiệu mà là danh dự và uy tín của người cán bộ.

Sau ba tháng triển khai, xã Tiến Thắng ghi nhận sự thay đổi rõ nét: thủ tục hành chính được xử lý nhanh gọn, thái độ cán bộ thân thiện, người dân phấn khởi. Nhiều mô hình “một cửa điện tử hiện đại”, “tổ công nghệ cộng đồng” được đưa vào hoạt động, giúp người dân, đặc biệt là người cao tuổi, nông dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến dễ dàng hơn.

Tuy vậy, xã Tiến Thắng cũng thẳng thắn nêu những khó khăn còn tồn tại: cơ sở vật chất nhiều nơi thiếu thốn; đường truyền Internet chập chờn; phần mềm quản lý chưa liên thông; cán bộ còn hạn chế kỹ năng số; một bộ phận người dân chưa quen thao tác trực tuyến.

Từ thực tiễn ấy, Đảng bộ xã Tiến Thắng đề xuất hai nhóm giải pháp: Một là, cấp ủy Đảng phải thể hiện vai trò hạt nhân lãnh đạo, cụ thể hóa chủ trương bằng quy chế, quy định rõ ràng, sát thực tiễn. Phát huy vai trò MTTQ và các đoàn thể trong tuyên truyền, vận động Nhân dân tham gia chuyển đổi số. Hai là, xã, phường cần coi chuyển đổi số là tiêu chuẩn đánh giá năng lực quản trị, chủ động xây dựng điểm tiếp dân hiện đại, công khai tiến độ xử lý hồ sơ, duy trì cơ chế phản ánh trực tuyến. Thành phố cần sớm đầu tư hạ tầng công nghệ, xử lý “điểm lõm sóng”, liên thông cơ sở dữ liệu dân cư, đất đai và an sinh xã hội để mỗi cán bộ có thể “giải quyết việc cho dân chỉ trong một lần đến”.

Tham luận của xã Tiến Thắng nhấn mạnh, chính quyền địa phương hai cấp không chỉ là sự thay đổi về cơ cấu hành chính mà là sự thay đổi về văn hóa lãnh đạo và tinh thần phục vụ. Người dân là trung tâm, là thước đo của mọi chính sách…

Từ các tham luận gửi về Đại hội đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII có thể thấy, điểm chung nổi bật là tinh thần chủ động, sáng tạo từ cơ sở; sự gắn bó mật thiết giữa Đảng với Nhân dân và niềm tin sâu sắc vào con đường đổi mới, xây dựng chính quyền phục vụ.

Mỗi địa phương, với đặc thù riêng đều thể hiện quyết tâm chung trong xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh, phát huy dân chủ, coi người dân là trung tâm và sự hài lòng của Nhân dân là thước đo của thành công. Các tham luận đều khẳng định mô hình chính quyền địa phương hai cấp là hướng đi đúng đắn, tạo bước đột phá trong cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.

Từ phường Đống Đa, phường Hoàn Kiếm đến xã Tiến Thắng dù khác vị trí địa lý, quy mô dân số hay đặc điểm kinh tế – xã hội đều chung một tầm nhìn đưa bộ máy hành chính đến gần dân hơn, giảm trung gian, tăng hiệu quả, thúc đẩy chuyển đổi số, cải thiện chất lượng phục vụ. Đây cũng là tiếng nói đồng thuận, là sự tiếp nối tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” và Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Điều này thể hiện rõ ý chí của toàn hệ thống chính trị trong việc xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, kiến tạo và phục vụ. Từ cơ sở đến TP, từ phường trung tâm đến xã ngoại thành, niềm tin ấy đang lan tỏa mạnh mẽ. Mỗi bước đổi mới ở cơ sở hôm nay chính là nền tảng để Hà Nội vững vàng tiến vào giai đoạn phát triển mới – một Thủ đô “văn hiến, văn minh, hiện đại, phồn vinh và hạnh phúc”, xứng đáng là trái tim của cả nước trong “kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.