Mở họ phải báo chính quyền: Hạn chế rủi ro cho người tham gia

Rủi ro của việc chơi họ phổ biến trong người dân cả nước sẽ được giảm thiểu khi kênh huy động vốn tự phát này sẽ được chính quyền quản lý.

Mới đây, tại xã Tam Đa (huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng), hàng trăm hộ dân phải đối mặt với nguy cơ mất nhà, vỡ nợ. Lợi dụng lòng tin của người dân, 2 vợ chồng anh Lê Kim Đính (SN 1977, Hiệu trưởng trường THCS Đồng Minh) cùng vợ là Lê Thị Hảo (SN 1979, giáo viên trường THCS Hưng Nhân) đã huy động số tiền lên tới chục tỷ đồng. Sau đó, 2 vợ chồng Đính - Hảo tuyên bố phá sản, khiến các hộ dân lâm vào hoàn cảnh lao đao, nợ nần chồng chất.

Trước đó, từ tháng 8/2018, nhiều hộ dân ở xã Tam Đa (huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) cũng rơi vào cảnh tan cửa nát nhà vì chơi họ. 120 tỷ đồng đã được nhiều người gom góp cho bà Hoàng Thị Khanh vay. Khi bà Khanh tuyên bố vỡ nợ, nhiều người đã không còn chốn nương thân, nợ nần ngập đầu.

Trong thời gian qua, việc chơi họ là một trong những hình thức khá phổ biến để huy động vốn, nhất là ở khu vực nông thôn. Do mang tính tự phát nên việc chơi họ tiềm ẩn nhiều rủi ro. Có những cuộc chơi xảy ra tình trạng vỡ họ khiến nhiều gia đình lâm vào cảnh khuynh gia bại sản. Thậm chí, nhiều người phải trốn nợ, bỏ đi biệt xứ hoặc phải tự tử.

Nghị định 19 vừa được Chính phủ ban hành có những quy định cụ thể hơn từ nguyên tắc tổ chức họ cho tới các điều kiện chơi hay văn bản thỏa thuận cũng như lãi suất, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý của các bên.

Theo đó, về lãi suất, nếu họ có lãi thì phải do các thành viên của dây họ thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ, nhưng không vượt quá 20%/năm của tổng giá trị các phần họ phải góp trừ đi giá trị các phần họ đã góp trên thời gian còn lại của dây họ.

Đặc biệt, Nghị định 19 quy định chủ họ phải thông báo bằng văn bản cho UBND cấp xã nơi cư trú về việc tổ chức dây họ khi thuộc một trong các trường hợp sau: Tổ chức dây họ có giá trị các phần họ tại một kỳ mở họ từ 100 triệu đồng trở lên; tổ chức từ hai dây họ trở lên.

Trao đổi với phóng viên báo Kinh tế & Đô thị, luật sư Nguyễn Hữu Toại - Công ty Luật TNHH Hừng Đông cho rằng, sau hơn 12 năm thi hành Nghị định 144/2006/NĐ-CP, hình thức họ, hụi đã có nhiều biến tướng, từ đó lộ ra những khoảng trống pháp lý. Các dây họ thường được thiết lập sơ sài với sổ sách viết tay; các thành viên đóng họ không được cập nhật đầy đủ chữ ký, thông tin, thời gian...

Có rất nhiều vụ vỡ họ trong thời gian qua và hệ lụy tác động rất lớn đến an ninh trật tự, đời sống và tài sản của người tham gia. Để xảy ra những vụ việc nêu trên, một trong những nguyên nhân là do chủ họ đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người tham gia. Có những chủ họ bất chấp luật pháp để làm giàu bất chính, khi sự việc vỡ họ xảy ra thì chính quyền địa phương mới biết.

“Pháp luật hiện tại chỉ quy định những người khi tham gia chơi họ có thể thỏa thuận bằng văn bản hoặc bằng miệng nên rất rủi ro. Nghị định 19 đã đưa ra quy định, chủ họ phải đăng ký với UBND cấp xã, phường. Với quy định này, khi phát sinh thêm thủ tục hành chính sẽ có những bất cập nhất định cho các đối tượng phải tuân thủ, như trường hợp không đăng ký thì có được xem là bất hợp pháp, có hình thức nào để xử lý hay không? Dù vậy, tôi vẫn ủng hộ việc phải đăng ký với chính quyền vì sẽ hạn chế được rủi ro cho người tham gia” - Luật sư Toại nêu quan điểm.