Mùa cốm
Nhiều người bảo, cốm bây giờ có quanh năm, nhưng không hiểu sao tôi chỉ nghĩ đến thức quà này khi những cơn gió dịu nhẹ của mùa Thu bắt đầu xoa dịu đất trời.
Cốm không phải là đặc sản riêng của đất Hà thành, nhưng nhờ đôi bàn tay khéo léo và sự tinh tế, cầu kỳ trong khâu chế biến mà cốm ở đây có hương vị rất riêng, rất độc đáo và cũng ngon hơn hẳn cốm ở những địa phương khác. Những tên gọi Cốm làng Vòng, Cốm Mễ Trì đã từng làm nên đặc trưng của mùa Thu Hà Nội. Tuy bây giờ đã phôi pha đi khá nhiều, nhưng cốm thì chưa bao giờ thôi hiện hữu trong đời sống của người Hà Nội. Chẳng cần mời gọi nhiều, những thúng cốm tỏa hương thu của các bà, các cô ngồi bên vỉa hè hay những gánh cốm rong trên khắp đường phố Hà Nội vẫn luôn có sức hấp dẫn và lôi cuốn thực khách đến lạ kỳ. Những hạt cốm xanh ngọt, dẻo thơm, tinh khiết được gói trong những tấm lá sen tuy chỉ là món quà dân dã, bình dị nhưng chứa đựng trong nó là cả một sự tinh túy và quyến rũ đến nao lòng người.
Cốm vốn được làm từ nếp cái hoa vàng, một năm có hai vụ, vụ chiêm tháng tư và vụ mùa tháng bảy. Người làng Vòng làm cốm rất công phu. Lúa được gặt khi còn khum ngọn, ngậm sữa. Lúa làm cốm không được vò hay đập mà phải tuốt, sau đó cho vào nồi rang. Khi cốm còn nóng đem giã. Giã cốm là công đoạn khó, cốm giã mạnh sẽ bị nát, cốm giã không đều sẽ không tróc vỏ. Giã cốm tới 7 lần, đến lần thứ 5 mới phân cốm ra làm 3 loại: cốm rón, cốm non và cốm gốc rồi giã riêng từng loại. Khi được các bà, các chị bày bán, cốm được gói làm hai lớp lá. Lớp trong là lá ráy xanh và mát, giữ cho cốm không bị khô, không phai màu. Lớp ngoài ủ hương lá sen thơm ngát. Bây giờ, để giữ nghề, những người làm cốm phải lấy nguyên liệu từ nơi khác, nếp cũng không còn là nếp cái hoa vàng và những công đoạn làm cốm cũng giản đi, nhưng người làng Vòng vẫn cố giữ hương xưa cũ, như lưu giữ một gia tài cho con cháu.
Vì là món quà tao nhã, cốm ăn không cốt no mà là nhâm nhi, thưởng thức. Còn gì thú hơn trong cái gió heo may lành lạnh, ngồi sà xuống vỉa hè, mua một gói cốm đùm trong lá sen, rồi bốc từng dúm bỏ vào miệng, thong thả nhai để vị thơm ngọt tan ra, đậm hương vị đồng quê thấm dần vào cơ thể, tạo nên một cảm giác lâng lâng khó tả... Cốm ăn không đã ngon, nhưng cốm chấm với chuối tiêu trứng quốc vàng ruộm hay quả hồng đỏ mọng lại càng ngon hết thảy. Vị ngọt đậm đà, thơm nồng của hồng, của chuối hòa quyện với vị thơm dẻo, thanh khiết của cốm khiến người ta ăn một lần rồi nhớ mãi.
