Với thế mạnh là sức trẻ, nhiệt huyết, tiềm năng và cơ hội được học tập, đoàn viên, thanh niên luôn là lực lượng xung kích, đi đầu trong nhiều hoạt động đóng góp cho sự phát triển của đất nước nói chung, của tuổi trẻ nói riêng. Thời gian qua, các cấp bộ Đoàn đã chủ động triển khai thực hiện phong trào xung kích lao động sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ với nhiều hoạt động phong phú, mang lại giá trị hữu ích trong công việc và cuộc sống. Tinh thần sáng tạo được phát huy tối đa trên tất cả các lĩnh vực như: sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, cải cách hành chính, bảo vệ môi trường, bảo đảm trật tự an toàn giao thông, học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Đoàn viên, thanh niên trên cả nước đã có hàng chục nghìn sáng kiến, giải pháp cải tiến kỹ thuật, ứng dụng khoa học, công nghệ mới vào sản xuất và đời sống; tham gia giải quyết các vấn đề bức xúc của xã hội, thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị.
Các cấp bộ Đoàn đã triển khai nhiều giải pháp trong xây dựng phong trào, tổ chức các hoạt động tạo môi trường cổ vũ, phát huy tinh thần sáng tạo của đoàn viên, thanh niên được triển khai như: Phong trào "Thanh niên Quân đội tiến quân vào khoa học và công nghệ" và "Tuổi trẻ Công an nhân dân tiến quân vào khoa học công nghệ"; ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp; các hội thi tay nghề trong công nhân và lao động trẻ; hội thao kỹ thuật sáng tạo tuổi trẻ ngành y; hội nghị khoa học sinh viên, giảng viên trẻ các trường đại học, cao đẳng khối ngành nông - lâm - ngư - thủy lợi, y - dược, kinh tế, xây dựng, công nghệ...
Nhiều cuộc thi, giải thưởng sáng tạo trẻ tiếp tục được mở rộng, tạo môi trường, động lực cho thanh thiếu nhi thi đua sáng tạo. Các cuộc thi Tin học trẻ, Tin học khối cán bộ, công chức trẻ, Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng đã thu hút hơn 2.100 thí sinh với gần 3.000 ý tưởng sáng tạo, đề tài tham gia cấp toàn quốc, hàng chục nghìn thí sinh tham gia dự thi cấp tỉnh. Liên hoan Sáng tạo trẻ, Tuổi trẻ sáng tạo; Giải thưởng Quả cầu vàng, Euréka, Nữ sinh viên tiêu biểu trong lĩnh vực kỹ thuật đã thu hút hơn 7.600 công trình, đề tài, sản phẩm sáng tạo tham gia. Hoạt động phát hiện, biểu dương, tôn vinh, hỗ trợ tài năng trẻ được quan tâm tổ chức ở các cấp. Hệ thống cơ sở dữ liệu tài năng trẻ Việt Nam đã được xây dựng ở cấp Trung ương.
Nêu cao tính gương mẫu trong thực hiện phong trào xung kích, tình nguyện, sáng tạo, nhiệm kỳ 2012 - 2017, nhiều cơ sở đoàn trực thuộc như Đoàn khối các cơ quan Trung ương, Đoàn khối Doanh nghiệp Trung ương, Đoàn thanh niên các bộ, ngành...đã đạt được thành công lớn trong thi đua lao động, sáng tạo. Trong đó, Đoàn khối Doanh nghiệp Trung ương là đơn vị đã có 65 đoàn viên, thanh niên được nhận giải thưởng "Người thợ trẻ giỏi" toàn quốc; 4.695 đề tài, đề án nghiên cứu khoa học, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong lao động sản xuất. Các cơ sở đoàn trong Khối đã đăng ký đảm nhận thực hiện 8 công trình tiêu biểu toàn quốc, 8.175 công trình thanh niên được thực hiện với tổng giá trị thực hiện hàng nghìn tỷ đồng, làm lợi cho doanh nghiệp hàng trăm tỷ đồng... Bí thư Đoàn Khối Doanh nghiệp Trung ương Vũ Đức Tú chia sẻ: Tiền đề của những kết quả trên là việc quan tâm đến công tác xây dựng Đoàn vững mạnh cả về tư tưởng chính trị, tổ chức và hành động. Bên cạnh việc nâng cao nhận thức, ý thức cho đoàn viên, thanh niên, chất lượng cán bộ đoàn là yếu tố quyết định rất lớn đến thành công của phong trào. Đặc biệt với điều kiện cụ thể của Khối, đòi hỏi đội ngũ cán bộ Đoàn cần nhiều sự đổi mới trong nhận thức, phương pháp.
Đánh giá về tầm quan trọng của việc khuyến khích sáng tạo trẻ, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư thứ Nhất Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Lê Quốc Phong chia sẻ: Yếu tố sáng tạo luôn là yêu cầu mà Trung ương Đoàn mong muốn, kỳ vọng ở mỗi đoàn viên, thanh niên. Sáng tạo là một trong những thế mạnh của thanh niên. Việc sáng tạo ra những giá trị mới, đột phá chính là nền tảng giúp đất nước thực hiện nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Sáng tạo trẻ trong thời đại số 4.0
Với khẩu hiệu hành động "Tuổi trẻ Việt Nam tiên phong, bản lĩnh, đoàn kết, sáng tạo, phát triển", nhiệm kỳ 2017 - 2022, Trung ương Đoàn xác định hai trong số 11 chỉ tiêu trọng tâm là: "Đoàn viên, thanh niên đề xuất 5 triệu ý tưởng, sáng kiến" và "Hỗ trợ 1.000 nghìn dự án khởi nghiệp sáng tạo của thanh niên"; lựa chọn chủ đề công tác năm 2018 là "Năm tuổi trẻ sáng tạo". Bí thư thứ Nhất Trung ương Đoàn nhấn mạnh, năm 2018 là năm đặc biệt quan trọng, năm đầu tiên triển khai Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI, năm khởi động cho nhiệm kỳ mới, khởi động cho tinh thần sáng tạo. Phong trào "Tuổi trẻ sáng tạo" được kỳ vọng là một trong những nội dung quan trọng để tuổi trẻ Việt Nam góp phần khơi dậy tiềm năng của đất nước, tạo động lực cho đất nước phát triển nhanh, bền vững, sớm đưa Việt Nam trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
Những nhiệm vụ trọng tâm nhằm góp phần thúc đẩy phong trào Tuổi trẻ sáng tạo trong năm 2018 và giai đoạn tiếp theo được xác định gồm: Sáng tạo trong lao động, sản xuất, kinh doanh; cổ vũ và phát huy thanh niên đề xuất sáng kiến, cải tiến, ứng dụng khoa học công nghệ; sáng tạo trong đề xuất các sáng kiến đổi mới quy trình, thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác tham mưu, phục vụ, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu... và sáng tạo trong đề xuất các sáng kiến, giải pháp hữu ích phục vụ xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống, sinh hoạt hằng ngày.
Để phong trào "Tuổi trẻ sáng tạo" được triển khai sâu rộng và lan tỏa mạnh mẽ, theo Trung tá Đào Anh Văn, Trưởng ban Thanh niên Quân khu 3 (Ban Thanh niên Quân đội, Bộ Quốc phòng), các cấp, ngành, đơn vị cần quan tâm ủng hộ, tạo điều kiện tốt nhất để tuổi trẻ phát huy hiệu quả tinh thần xung kích, sáng tạo trong học tập, lao động, công tác; nghiên cứu. Đồng thời, lồng ghép, tuyên truyền tinh thần đổi mới, đề cao tính sáng tạo trong sinh hoạt thường kỳ tại mỗi tổ chức đoàn cơ sở. Cùng chung quan điểm về vấn đề này, Bí thư Tỉnh Đoàn Kiên Giang Lê Trung Hồ cho rằng, điều cần thiết là tạo môi trường, không gian để đoàn viên, thanh thiếu nhi thể hiện được tiềm năng, khả năng sáng tạo, biến ý tưởng sáng tạo thành hiện thực. Tổ chức Đoàn phải đổi mới trên tất cả các lĩnh vực: tư duy, phương pháp tiếp cận, đa dạng hóa hình thức, nâng cao tính hiện đại trong công tác. Thanh niên cần tận dụng tốt các cơ chế, chính sách để làm chủ khoa học công nghệ cũng như đưa vào triển khai hiệu quả trong thực tiễn các chương trình, dự án khởi nghiệp sáng tạo.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của khuyến khích sáng tạo trẻ, Bí thư thứ Nhất Trung ương Đoàn Lê Quốc Phong khẳng định: Xã hội đang có yêu cầu lớn đối với tính sáng tạo của thanh niên. Sáng tạo trẻ là một nội dung mà Trung ương Đoàn theo đuổi nhiều năm nay. Ngay trong hoạt động khởi nghiệp cũng đòi hỏi sáng tạo phải là thế mạnh, đi nhanh nhất, tạo ra kết quả tốt nhất trong hoạt động khởi nghiệp thanh niên. Thời gian tới, các cấp bộ Đoàn sẽ tiếp tục chủ động phối hợp với các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp để hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo, đưa các phát minh, sáng chế của thanh niên ứng dụng vào thực tế; tạo môi trường để tuổi trẻ giao lưu, học hỏi. Năm 2018, sẽ có nhiều hoạt động, cuộc thi được tổ chức nhằm hỗ trợ cho thanh niên thể hiện hết ý tưởng, sự quan tâm; trong đó ưu tiên những ý tưởng phù hợp với thanh niên, giải quyết những vấn đề của chính thanh niên hoặc giải quyết những vấn đề mà đất nước, xã hội đang cần.
Theo Bí thư Trung ương Đoàn Lê Quốc Phong, tinh thần sáng tạo phải thể hiện trên tất cả các mặt lĩnh vực, khơi dậy việc khó, đòi hỏi tổ chức Đoàn nhiều hơn, mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn. Mỗi tổ chức đoàn cơ sở, các tỉnh, thành đoàn cần chọn những việc đang còn bế tắc, hạn chế từ nhiều năm nay để nghiên cứu, áp dụng các giải pháp sáng tạo, đổi mới... Tinh thần sáng tạo phải được lan tỏa đều trong mỗi cơ sở đoàn. Mỗi cán bộ đoàn cần phát huy vai trò là người đi đầu, truyền cảm hứng cho cán bộ, công nhân viên, đoàn viên trong đơn vị.
Đặc biệt, sự sáng tạo trong bối cảnh thời đại 4.0 sẽ hoàn toàn phù hợp và phát huy được tác dụng. Thời đại công nghệ 4.0 đòi hỏi sự tận dụng tốt thế mạnh của công nghệ số, công nghệ thông tin, internet vạn vật, các con số, dữ liệu... Thanh niên là thế hệ có trách nhiệm nắm giữ sự phát triển của đất nước trong tương lai. Để tạo ra những giá trị mới, thanh niên cần đi đầu, quyết liệt, thể hiện tính xung kích, có ý thức tìm giải pháp mới trong thực hiện bất kỳ vấn đề nào đó trong công việc, cuộc sống hay đòi hỏi của xã hội.
Thông qua phong trào "Tuổi trẻ sáng tạo", tổ chức Đoàn mong muốn tạo được không gian cho đoàn viên thanh niên Việt Nam phát huy hết tiềm năng sáng tạo của mình. Bí thư thứ Nhất Trung ương Đoàn cũng nhấn mạnh: Trung ương Đoàn sẽ nỗ lực để trở thành cầu nối hữu hiệu, kết nối các giải pháp, ý tưởng của thanh niên với các cơ quan chức năng, nguồn lực xã hội, giúp cho thanh niên hiện thực hóa các ý tưởng; tạo động lực thúc đẩy tinh thần sáng tạo; đồng thời hy vọng mỗi đoàn viên, thanh niên luôn nâng cao ý thức về tinh thần sáng tạo, xem sáng tạo là một đòi hỏi tự thân, tự làm mới mình trong mọi công việc, mọi hoạt động cụ thể./.
