Nạo vét cảng cá Sa Huỳnh gặp khó vì vị trí đổ thải

Sau nhiều năm đưa vào sử dụng, cảng cá Sa Huỳnh đang dần bộc lộ những hạn chế về hạ tầng. Luồng vào cảng và không ít vị trí bên trong khu neo đậu bị cát bồi lấp nặng, khiến việc ra vào, neo đậu tàu thuyền gặp trở ngại. Hầu hết tàu công suất lớn trên 200 CV không thể cập cảng, buộc họ phải neo đậu ở ngoài hoặc tìm bến khác, vừa tốn kém chi phí, vừa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi biển động.

Trong khi đó, cảng cá Sa Huỳnh có vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ là nơi neo đậu tàu thuyền tránh trú bão mà còn là điểm xác nhận nguồn gốc thủy sản cho hàng nghìn tàu cá xa bờ và gần bờ trong và ngoài tỉnh. Sự xuống cấp, bồi lấp luồng lạch vì vậy ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, đánh bắt và tiêu thụ hải sản của ngư dân.

Theo người dân phường Sa Huỳnh, nguyên nhân chính khiến cửa biển thường xuyên bồi lấp là do tuyến đê nam hiện hữu đã xuống cấp nghiêm trọng. Lõi thân đê bị sụt lún, các cấu kiện tetrapod gãy vỡ, hư hỏng, không còn khả năng ngăn cát. Vì thế, cát từ phía biển theo dòng chảy thường xuyên len qua thân đê, bồi dần vào cửa biển, gây ách tắc luồng vào cảng.

Trước thực trạng đó, năm 2022, UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt dự án Đê chắn cát, giảm sóng và nạo vét thông luồng vào khu neo đậu tránh trú bão cảng cá Sa Huỳnh. Dự án do Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh làm chủ đầu tư, với tổng vốn 250 tỷ đồng từ ngân sách địa phương. Công trình khởi công tháng 12/2023, dự kiến hoàn thành tháng 12/2025.

Theo thiết kế, dự án gồm tuyến đê chắn cát, giảm sóng phía bắc dài 300 m; hạng mục nạo vét luồng vào khu neo đậu dài gần 2.000 m, rộng 40 m, sâu 4 m; khu neo đậu dài 164 m, cùng hệ thống phao tiêu báo hiệu. Đến nay, khối lượng xây lắp đã đạt khoảng 52,5% giá trị hợp đồng. Năm 2025, dự án được bố trí 100 tỷ đồng, nhưng mới giải ngân 13,85 tỷ đồng.

Trong các hạng mục, tuyến đê chắn cát, giảm sóng đã hoàn thành và đưa vào sử dụng từ tháng 6/2025, góp phần cải thiện tình trạng sóng lớn gây hư hại tàu thuyền. Tuy nhiên, hạng mục nạo vét luồng lại gặp nhiều vướng mắc. Hiện mới thực hiện được khoảng 42/497 nghìn m³, khối lượng còn lại 455 nghìn m³ phải tạm dừng do chưa có vị trí đổ thải.

Chủ đầu tư đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường gửi văn bản kiến nghị UBND tỉnh chấp thuận vị trí nhận chìm chất nạo vét ngoài biển nhưng đến nay chưa được thông qua. Đơn vị cũng đề xuất kéo dài thời gian thực hiện dự án từ 2022 - 2025 sang 2022 - 2026, đồng thời kéo dài giải ngân 85,65 tỷ đồng sang năm 2026, vì thiếu bãi đổ thải khiến dự án chậm tiến độ.

Mới đây, qua kiểm tra thực tế tại hiện trường và làm việc với các bên liên quan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền đánh giá cao nỗ lực của chủ đầu tư, đặc biệt là việc hoàn thành hạng mục đê chắn cát vượt tiến độ hợp đồng.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu chủ đầu tư phối hợp với UBND phường Sa Huỳnh và các sở, ngành liên quan sớm khảo sát, xác định vị trí bãi đổ thải hợp lý, trình UBND tỉnh xem xét quyết định. Đồng thời, lưu ý nghiên cứu tận dụng nguồn cát này để phục vụ các dự án phát triển kinh tế - xã hội, góp phần giải quyết khó khăn về mặt bằng ở địa phương. Bởi lẽ, lượng cát nạo vét từ luồng vào cảng hoàn toàn có thể tận dụng để san lấp, cải tạo mặt bằng, tạo thêm quỹ đất sạch cho địa phương, thay vì nhấn chìm xuống biển, vừa gây lãng phí, vừa ảnh hưởng đến môi trường.

Ngư dân Sa Huỳnh trông đợi, khi dự án hoàn thành đúng tiến độ, luồng lạch được khơi thông, tàu thuyền có thể thuận lợi ra vào, cảng cá phát huy vai trò là trung tâm hậu cần nghề cá quan trọng của tỉnh. Với họ, một cảng cá thông thoáng, an toàn không chỉ là chỗ neo đậu tàu thuyền, mà còn là “cần câu cơm” gắn liền với cuộc sống mưu sinh trên biển bao đời nay.