Ngăn chặn bạo lực học đường: Giải pháp nào?

Từ chiều 7/11 đến sáng 8/11, Quốc hội tiến hành chất vấn các thành viên Chính phủ về nhóm lĩnh vực văn hóa, xã hội. Các vấn đề về giáo dục đào tạo, trong đó giải pháp xử lý bạo lực học đường được nhiều đại biểu chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.

Bạo lực học đường ngày càng phức tạp

Sáng 8/11, trao đổi với Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo về bạo lực học đường, đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đoàn tỉnh Đắk Lắk) bày tỏ đồng tình với trả lời của Bộ trưởng về nội dung này liên quan đến những con số bạo lực học đường, những nguyên nhân. Tuy nhiên đại biểu cũng chia sẻ, bình quân mỗi năm học cả nước đã xảy ra hơn 1.500 vụ bạo lực học đường trong và ngoài nhà trường; cứ 5.200 học sinh lại có 1 học sinh đánh nhau…

Đại biểu đề nghị vấn đề này cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các đoàn thể, trong đó có Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ và là trách nhiệm của toàn xã hội, mỗi gia đình để góp phần chấm dứt bạo lực học đường. Về giải pháp, đại biểu Nguyễn Thị Xuân đề nghị Chính phủ cần quan tâm hơn nữa đến vấn đề này.

Trao đổi lại với Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo về vai trò của nhà trường và xã hội trong việc ngăn chặn bạo lực học đường, đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn tỉnh Kon Tum) nhận thấy, mặc dù bạo lực học đường là vấn đề mà chúng ta đã có nhiều nỗ lực nhưng vẫn xảy ra với tính chất ngày càng phức tạp hơn.

Chia sẻ với Bộ Giáo dục & Đào tạo vấn đề khách quan trong giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng văn hóa ứng xử đạo đức học đường, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, trong bối cảnh hiện nay có những giá trị văn hóa truyền thống đang bị cạnh tranh, còn những giá trị mới đang hình thành và chưa rõ, chưa được khẳng định.

Do đó, đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, vấn đề này không chỉ của ngành giáo dục mà còn là vấn đề của ngành văn hóa. Ngành văn hóa cần có giải pháp để duy trì, phát huy giá trị văn hóa đạo đức truyền thống, đồng thời định hướng, thúc đẩy, hình thành giá trị văn hóa mới…

Trước đó, đại biểu Vương Quốc Thắng (Đoàn tỉnh Quảng Nam) chất vấn: Trong Báo cáo số 508 ngày 3/10/2023 của Chính phủ gửi đến các đại biểu Quốc hội về đánh giá việc triển khai các nghị quyết của Quốc hội về lĩnh vực giáo dục và đào tạo, tại trang 54 có tự đánh giá "tình trạng bạo lực học đường diễn ra phức tạp".

Vậy theo Bộ trưởng, có những nguyên nhân nào gây ra tình trạng này, hướng khắc phục thật căn cơ của Bộ Giáo dục & Đào tạo trong thời gian tới như thế nào?

Ngành giáo dục rất quan tâm, lo lắng

Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, tính từ ngày 1/9/2021 cho đến ngày 5/11/2023, cả nước xảy ra 699 vụ bạo lực học đường liên quan đến 2.016 học sinh, trong số đó có 854 học sinh là nữ. Có thể nói các diễn biến của bạo lực học đường khá phức tạp. Nếu tính tỷ lệ với con số đó thì bình quân cứ khoảng 50 cơ sở giáo dục thì có xảy ra một việc bạo lực học đường và số các vụ bạo lực học đường có nhiều học sinh tham gia, xảy ra cả trong trường học lẫn ngoài trường học.

Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, các bạo lực học đường có số học sinh nữ tham gia nhiều hơn, đây là một điều khiến cho ngành giáo dục rất quan tâm, lo lắng và tìm mọi cách để cùng cả nước, cùng các địa phương để có thể xử lý vấn đề này.

Về nguyên nhân, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, có rất nhiều nguyên nhân, có nguyên nhân từ phía ngành giáo dục là trong trường học. Trách nhiệm trong việc phát hiện và xử lý những tình huống dẫn đến bạo lực vẫn đang giao cho giáo viên kiêm các công việc, chẳng hạn như việc tư vấn tâm lý hay là những việc xử lý đó cho giáo viên.

Tuy nhiên, cũng có thể nói một phần các hiệu trưởng cũng như giáo viên trực tiếp khi phát hiện những tình huống dẫn đến bạo lực học đường vẫn còn có phần lúng túng về phương diện kỹ năng xử lý. Một phần khác là qua quá trình dịch bệnh kéo dài, học sinh học online lâu cho nên cũng dẫn đến những vấn đề về mặt tâm lý. Bên cạnh đó, những vấn đề về tâm sinh lý của tuổi đang trưởng thành cũng là các yếu tố.

Dẫn thống kê của tòa án, hàng năm có 220.000 vụ ly hôn, trong đó có từ 70 - 80% có lý do liên quan đến xung đột và bạo lực gia đình, Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo cho hay, với tỷ lệ bạo lực gia đình như vậy thì học sinh trong các gia đình đó có thể vừa là người chứng kiến bạo lực, vừa là đối tượng bị bạo lực, bị bỏ rơi. Theo thống kê, số học sinh có bối cảnh bạo lực gia đình liên quan đến bạo lực trong nhà trường có một tỷ lệ rất lớn, cho nên việc ngăn chặn, giải quyết những vấn đề gia đình là rất quan trọng.

Tuyên truyền, tăng cường tập huấn kỹ năng sống cho học sinh

Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo nhắc đến nguyên nhân ảnh hưởng của mạng xã hội, đặc biệt là những bộ phim của nhiều nước được giới trẻ rất quan tâm, có mô típ về bạo lực tập thể quay đưa lên mạng đang rất phổ biến, nên rất mong các ngành có liên quan hỗ trợ cùng với ngành giáo dục để giải quyết vấn đề lớn này.

Bàn giải pháp xử lý, ngăn chặn bạo lực học đường, Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong thời gian tới, Bộ cần tăng cường tập huấn kỹ năng sống cho học sinh khi có vấn đề nguy cơ phát sinh bạo lực với chính mình.

Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục & Đào tạo tăng cường tập huấn kỹ năng cho giáo viên phụ trách về vấn đề này; bổ sung bố trí vị trí chuyên trách tư vấn tâm lý học đường vào trong các cơ sở giáo dục; tăng cường triển khai các hoạt động vui chơi, giải trí tích cực, góp phần hạn chế, giảm khả năng phát sinh các vấn đề bạo lực, tiêu cực…

“Cùng đó, đẩy mạnh sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc bảo vệ con em khỏi bạo lực học đường. Đặc biệt, khâu quan trọng tạo nền tảng gốc rễ để giải quyết được vấn đề này đó là triển khai thật tốt Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 với mục tiêu phát triển con người, nâng cao nhân cách đạo đức con người Việt Nam” - Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.