Ngăn vòng xoáy ghen tuông ngay từ gốc

Bùng phát cơn ghen mù quáng

CA tỉnh Phú Thọ cho biết, Phòng cảnh sát hình sự CA tỉnh Phú Thọ và các đơn vị nghiệp vụ bắt giữ Vũ Phương Nhung (SN 1987, trú tại khu 3, xã Liên Minh, tỉnh Phú Thọ) để làm rõ hành vi sát hại 3 người. Trước đó, tối 26/9, CA tỉnh Phú Thọ nhận tin báo về việc khoảng 20h10 cùng ngày xảy ra vụ án mạng khiến 3 người tử vong ở Khu công nghiệp Phú Hà và phường Vân Phú. Ngay sau khi nhận được tin báo, Thiếu tướng Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc CA tỉnh Phú Thọ đã trực tiếp có mặt tại hiện trường để kiểm tra, đánh giá tình hình, khẩn trương chỉ đạo Phòng cảnh sát hình sự CA tỉnh Phú Thọ và các đơn vị nghiệp vụ tập trung lực lượng, sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ tiến hành điều tra, xác minh, rà soát đối tượng.

Trong vòng chưa đầy 2 giờ, lực lượng công an đã làm rõ đối tượng gây ra vụ trọng án nêu trên. Quá trình điều tra, bước đầu cơ quan công an xác định nguyên nhân vụ việc xuất phát từ mâu thuẫn tình ái. Theo đó, khoảng 20h10 ngày 26/9, tại đoạn đường Khu công nghiệp Phú Hà thuộc phường Phong Châu, tỉnh Phú Thọ, Vũ Phương Nhung dùng dao nhọn đâm anh N.V.N (SN 1988, trú tại xã Bình Ca, tỉnh Tuyên Quang) và chị Cao Thị Y (SN 1995, trú tại khu 3, xã Liên Minh, tỉnh Phú Thọ - vợ của Nhung). Hậu quả anh N, chị Y chết tại hiện trường. Sau khi gây án, Nhung tiếp tục điều khiển xe mô tô đi xuống chỗ ở của anh Nguyễn Tiến Đ (SN 1985, trú tại xã Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ, nơi tạm trú Khu 3, phường Vân Phú, tỉnh Phú Thọ) và dùng dao đâm anh Đ. Hậu quả, anh Đ tử vong tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. Các lực lượng chức năng đang tiến hành các biện pháp nghiệp vụ để xử lý theo quy định của pháp luật.

Giá trị của hôn nhân bền vững

Vụ án đặc biệt nghiêm trọng trên chỉ là một trong nhiều ví dụ liên quan đến mâu thuẫn tình ái. Trong xã hội truyền thống, hôn nhân thường gắn với sự bền chặt, thủy chung và sự cam kết lâu dài. "Một lần kết tóc, trăm năm nghĩa vợ chồng" từng là chuẩn mực mà nhiều thế hệ hướng tới. Nhưng trong xã hội hiện đại, cùng với những thay đổi về kinh tế, văn hóa và quan niệm sống, các giá trị hôn nhân cũng không còn bất biến.

Theo TS Đặng Vũ Cảnh Linh, Phó Viện trưởng Viện Đào tạo Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu Khoa học, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, sự phát triển của bình đẳng giới, sự đề cao cái tôi cá nhân và sự mở rộng của mạng xã hội đã tạo nên nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều thách thức. Con người ngày nay có nhiều mối quan hệ hơn, giao tiếp dễ dàng hơn nhưng đồng thời cũng dễ rơi vào so sánh, hoài nghi và ghen tuông. Sự chung thủy, vốn được coi là mặc định, giờ đây phải được duy trì bằng nỗ lực thực sự của cả hai bên.

TS Đặng Vũ Cảnh Linh chỉ ra rằng, điều đáng lo ngại là không ít người vẫn giữ tư duy chiếm hữu, coi tình yêu như sự sở hữu. Khi một bên muốn kiểm soát toàn bộ đời sống của người kia, từ hành vi đến mối quan hệ, ghen tuông sẽ trở thành mầm mống của mâu thuẫn. Nhiều vụ án đau lòng cho thấy chỉ vì nghi ngờ hay cảm giác mất quyền kiểm soát, một số người đã sẵn sàng dùng bạo lực để giải quyết vấn đề, bất chấp hậu quả.

Theo TS Đặng Vũ Cảnh Linh, giáo dục tiền hôn nhân là vô cùng quan trọng. Khi được chuẩn bị kỹ lưỡng về tâm lý, trách nhiệm và kỹ năng ứng xử, các bạn trẻ sẽ có khả năng xây dựng gia đình bền vững hơn. Thay vì chỉ biết yêu bằng cảm xúc, họ cần biết yêu bằng sự tỉnh táo, bằng khả năng tôn trọng và đồng hành cùng người bạn đời. Đặc biệt, phụ nữ với vai trò trung tâm trong gia đình, có ảnh hưởng rất lớn đến việc giữ gìn hạnh phúc. Phụ nữ hiện đại không chỉ gánh vác trách nhiệm làm vợ, làm mẹ, mà còn là cầu nối, là "người giữ lửa" giúp gia đình duy trì sự hòa thuận. Khi phụ nữ chủ động đối thoại, biết chia sẻ áp lực, đồng thời cũng biết bảo vệ bản thân và nói không với bạo lực, họ sẽ góp phần làm cho hôn nhân an toàn hơn.

Kiểm soát được cơn ghen?

Dưới góc độ tội phạm học, thượng tá, TS Đào Trung Hiếu cho biết, ghen tuông là một “cảm xúc nguy cơ cao” vì nó vừa mang tính bản năng vừa mang tính xã hội. Về sinh học, ghen tuông kích hoạt cơ chế bảo vệ “lãnh thổ tình cảm”, làm tăng nồng độ cortisol và adrenaline, khiến cá nhân có xu hướng cảnh giác, nghi ngờ và kiểm soát đối phương.

Đặc biệt, ghen tuông là phản ứng tự nhiên với nguy cơ mất mát tình cảm nhưng khi nó bị “nuôi dưỡng” bằng định kiến, thiếu lòng tin, thiếu kỹ năng giao tiếp, nó trở thành “cơ chế kiểm soát” - biến người kia thành “tài sản phải giữ”. Các yếu tố như mất cân bằng quyền lực kinh tế, sử dụng mạng xã hội để theo dõi, thiếu kênh đối thoại và không có chuẩn mực hành vi rõ ràng sẽ đẩy cảm xúc sang hành vi. Tội phạm học chỉ ra rằng những cặp đôi “có yếu tố kiểm soát cao” dễ phát sinh bạo lực hơn “có yếu tố hợp tác”.

Thượng tá, TS Đào Trung Hiếu đưa ra khuyến nghị: thứ nhất là nhận thức pháp luật - hiểu rõ quyền, nghĩa vụ, cơ chế bảo vệ khẩn cấp để tự tin tìm hỗ trợ; thứ hai là kỹ năng sống - từ trường học, gia đình, truyền thông cần dạy trẻ quản lý cảm xúc, giao tiếp phi bạo lực, xây dựng “vùng đệm” tâm lý; thứ ba là tu tập nội tâm - thiền định, chánh niệm, quán chiếu vô thường để buông dần tâm “tham cầu sở hữu”. Khi những yếu tố này được bồi đắp, mỗi cá nhân sẽ có “tứ giác quản lý cảm xúc” vững chắc, biết dừng trước khi vượt giới hạn, đồng thời xây dựng được quan hệ bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau. Đó là cách giảm thiểu bi kịch gia đình, ngăn chặn vòng xoáy ghen tuông ngay từ gốc.