Là một trong 3 TP trên địa bàn cả nước gồm: TP Vinh, TP Lào Cai, TP Phủ Lý được hưởng lợi từ dự án “Phát triển các đô thị loại vừa Việt Nam” do Ngân hàng thế giới (WB) tài trợ vốn. Thế nhưng, trước tiến độ thi công của một số gói thầu xây dựng đang diễn ra một cách “ì ạch” khiến chủ đầu tư đang đứng trước nhiều áp lực, cần tìm cách tháo gỡ.
Nhiều vướng mắc trong công tác GPMB
Ngày 25/10/2011, UBND tỉnh Nghệ An ra Quyết định số 4522/QĐ.UBND-CN về việc phê duyệt Dự án phát triển các đô thị loại vừa tại Việt Nam - Tiểu Dự án phát triển đô thị Vinh với tổng mức đầu tư 152,922 triệu USD tương đương 3.180 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn vay từ WB là 98 triệu USD, còn lại là vốn đối ứng trong nước. Theo đó, dự án sẽ được chia thành 4 hợp phần gồm: Cải thiện dịch vụ và nâng cấp cơ sở hạ tầng cơ bản; Cải thiện vệ sinh môi trường, gồm nâng cấp và cải tạo kênh Bắc, xây dựng hồ điều hòa; nâng cấp và cải tạo hào xung quanh thành cổ Vinh, nâng cấp và cải tạo hồ Cửa Nam; Đường và cầu đô thị; Tăng cường năng lực và hỗ trợ kỹ thuật. Dự án phát triển đô thị Vinh chính thức được khởi công xây dựng từ ngày 19/6/2013 trên địa bàn 16 phường nội thành và 9 xã ngoại thành của TP Vinh.
Theo phê duyệt cam kết xây dựng ban đầu với WB, Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh dự kiến sẽ hoàn thành vào 31/12/2017. Sau khi hoàn thành các hợp phần xây dựng trên sẽ mở ra cho TP Vinh phát triển đô thị theo hướng văn minh, hiện đại. Đây cũng là dự án nhằm đưa TP Vinh phấn đấu trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ theo Quyết định số 2468/QĐ-TTg ngày 29/12/2015 của Thủ tướng Chính phủ.
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, tiến độ thi công của Tiểu dự án phát triển TP Vinh mới chỉ hoàn thành được 86%. Bên cạnh đó, trong tổng số 16 gói thầu của Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh thì đến thời điểm hiện nay mới chỉ hoàn thành được 6 gói thầu thi công gồm: Xây dựng Khu tái định cư xóm 5 xã Nghi Phú; Cải tạo Vệ sinh trường học; Nâng cấp và cải tạo Kênh Bắc đoạn 1; Nâng cấp và cải tạo mương số 3; Nâng cấp và cải tạo Kênh Bắc đoạn 2; Nâng cấp trạm bơm chính và trạm bơm mới Công suất 10.500 m3/ngày và tuyến mương tự chảy đến trạm bơm chính.
Còn lại, 10 gói thầu vẫn đang tiến hành xây dựng như: Nâng cấp và cải tạo Kênh Bắc đoạn 3; Khu tái định cư phường Quán Bàu; Nâng cấp, cải tạo Hồ Cửa Nam; Xây dựng Hồ điều hòa; Nâng cấp, cải tạo mương xung quanh thành cổ Vinh; Xây dựng đường Hưng Tây - Vinh: Đoạn từ Km0+0.00 đến km2+800 (gồm cả cầu vượt sông Kẻ Gai); Xây dựng đường Hưng Tây - Vinh: Đoạn từ km2+800 đến km4+620; Xây dựng đường nối QL46 và đường ven sông lam đoạn từ km4+359.54 đến đoạn km8+246.7 và cầu rào đừng…
Điều đáng nói, hầu hết các gói thầu thi công đều diễn ra rất chậm so với tiến độ đặt ra. Đơn cử, tại gói thầu thi công nâng cấp, cải tạo mương xung quanh thành cổ Vinh, đến nay công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) chỉ ước đạt khối lượng thi công ước đạt 19%. Trong khi thời gian đã triển khai khoảng 30% bao gồm cả thời gian cho công tác chuẩn bị thi công. Đây là gói thầu thi công được thực hiện từ 27/1/2016 và dự kiến hoàn thành vào ngày 10/8/2017. Tuy nhiên, hiện nay gói thầu này vẫn còn vướng mắc công tác GPMB của gần 100 hộ dân. Bên cạnh đó, tại gói thầu thi công Xây dựng đường Hưng Tây - Vinh: Đoạn từ Km0+0.00 đến km2+800 (gồm cả cầu vượt sông Kẻ Gai) được triển khai thi công từ ngày 3/3/2016 và dự kiến hoàn thành vào ngày 3/7/2017. Thế nhưng, khối lượng thi công hiện nay mới chỉ ước đạt 12%, trong khi thời gian đã triển khai khoảng 30% bao gồm cả thời gian cho công tác chuẩn bị thi công. Nguyên nhân do chưa có đất tái định cư để GPMB cho các hộ dân bị ảnh hưởng của dự án trên địa bàn xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên… WB nhiều lần ra “tối hậu thư”Trước tình trạng trên, UBND tỉnh Nghệ An đã nhiều lần họp bàn, giao nhiệm vụ cụ thể cho UBND TP Vinh cùng các phòng ban, phường, xã liên quan đẩy nhanh tiến độ GPMB, khẩn trương bàn giao “đất sạch” để nhà thầu thi công triển khai xây dựng. Thế nhưng, do công tác thực hiện thiếu đồng bộ, vướng mắc đến giá đất đền bù… nên tiến độ GPMB xem ra vẫn đang trở thành rào cản rất lớn. WB cũng đã nhiều lần trực tiếp làm việc với UBND tỉnh Nghệ An và UBND TP Vinh để xem xét về việc gia hạn vốn do chủ đầu tư vẫn chưa thực hiện đúng tiến độ GPMB theo như cam kết trong hiệp định ban đầu.
Đến chiều 23/5/2017, đại diện WB đã có buổi làm việc với UBND TP Vinh nhằm tháo gỡ những vướng mắc đến dự án này. Tại thời điểm hiện nay, tổng nguồn vốn đầu tư đã được điều chỉnh lên 168,484 triệu USD, tương đương 3.504 tỷ đồng, nguồn vốn WB đầu tư vẫn giữ nguyên ở mức 98 triệu USD. WB cũng đã giải ngân từ vốn vay cho Nghệ An được 49,722 triệu USD, đạt 60,7% tổng vốn dự án; nguồn vốn đối ứng do Trung ương và địa phương đã cấp 1.049/1.269 tỷ đồng cho dự án. Tại buổi làm việc hôm 23/5, UBND tỉnh Nghệ An cũng tiếp tục xin WB gia hạn thời gian GPMB tới hạn chót là ngày 30/6/2017 tới đây.
Ông Nguyễn Trung Dũng - Giám đốc Ban quản lý Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh cho biết: Thời gian qua, để đẩy nhanh tiến độ GPMB, UBND tỉnh Nghệ Aa đã có nhiều cuộc họp giữa các ban ngành để giải quyết, tháo gỡ các khó khăn. Thế nhưng, đến thời điểm hiện nay vẫn còn 200 hộ dân chưa chịu GPMB để nhà thầu thi công tiến hành xây dựng. Thời gian tới, để kịp tiến độ GPMB theo cam kết với đại diện WB, Ban quản lý cũng đã có nhiều kế hoạch, giải pháp tham mưu cho các cấp nhằm sớm giải quyết về vấn đề này. Như vậy, với 3 lần đồng ý cho Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh tiếp tục gia hạn thời gian GPMB, đại diện WB cũng đã 3 lần ra “tối hậu thư” để giải quyết vấn đề này. Đến ngày 30/6 tới đây, nếu công tác GPMB không thực hiện đúng như cam kết thì nguy cơ Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh bị WB cắt vốn là điều khó tránh khỏi.
