Nghị quyết số 37: Khoa học và công nghệ là nhân tố trong vai trò quyết định

Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc cho biết, sau 15 năm thực hiện Nghị quyết, hoạt động KH&CN đã thực sự trở thành động lực quan trọng cho sự phát triển KT-XH, góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông lâm nghiệp, xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản đặc trưng của vùng. Nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ, nhất là trong nông nghiệp được triển khai, ứng dụng, mang lại hiệu quả và có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống của người dân trong Vùng.

Các đề án, chương trình KH&CN cấp quốc gia, cấp địa phương; hoạt động xúc tiến thúc đẩy ứng dụng và chuyển giao KH&CN vào sản xuất phục vụ phát triển KT-XH và đảm bảo quốc phòng, an ninh Vùng được thực hiện trong nhiều lĩnh vực: Công nghiệp khai khoáng, chế biến, nông lâm thủy sản, các ngành dịch vụ khác, khoa học tự nhiên, hoa học xã hội, ứng dụng chuyển giao công nghệ.

Một số kết quả nổi bật: Đề án “Đổi mới, hiện đại hóa công nghệ trong các ngành công nghiệp khai khoáng, bảo quản, chế biến nông lâm sản”, giai đoạn 2010 – 2015 đã thực hiện 69 nhiệm vụ, trong đó, thiết kế chế tạo, thử nghiệm thành công nhiều công nghệ tiên tiến, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và giảm chi phí sản xuất cho nhiều doanh nghiệp. Đề án “Ứng dụng khoa học - công nghệ trong phát triển các cây con đặc sản, các sản phẩm chủ yếu”, đã thực hiện 43 nhiệm vụ. Các nhiệm vụ đã phục tráng được trên 10 giống lúa đặc sản tại địa phương, các giống bản địa có chất lượng cao và phát triển thành sản xuất hàng đặc sản và đang mở rộng để xây dựng thương hiệu và phục vụ xuất khẩu. “Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ KH&CN thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số”, giai đoạn từ năm 2004 đến nay đã tổ chức thực hiện 856 dự án tại 62 tỉnh, TP, đã lựa chọn được những công nghệ tiên tiến, phù hợp, xây dựng.

Trong đó, có một số dự án nổi bật: Dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ Biofloc của Israel trong nuôi thâm canh cá Rô phi đơn tính, cá Diêu hồng đạt năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao tại Thái Nguyên"; dự án "Ứng dụng công nghệ mới trong sấy gỗ rừng trồng tại tỉnh Phú Thọ"; dự án “Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng mô hình sản xuất đũa gỗ xuất khẩu tại tỉnh Tuyên Quang”; dự án "Xây dựng mô hình ứng dụng tổng hợp các tiến bộ kỹ thuật nhằm sản xuất cà phê chè bền vững tại tỉnh Sơn La"…

Bên cạnh đó, các sản phẩm của Chương trình "KH&CN phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc" tiếp tục được đẩy mạnh chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học cho các DN để tiến hành thương mại hóa sản phẩm đưa ra thị trường. Đặc biệt, về hợp chất mới nhóm terpenoid từ cây đan sâm có tác dụng chống huyết khối, tăng cường tuần hoàn não, đây là lần đầu tiên hợp chất này được phân lập và xác định cấu trúc trên thế giới, là cơ sở quan trọng cho việc phát triển các thuốc...

Tuy nhiên, sau 15 năm triển khai thực hiện Nghị quyết, vẫn còn những khó khăn, hạn chế. Theo lãnh đạo Bộ KH&CN, cần có cơ chế chính sách liên vùng để tạo ra các vùng sản xuất hàng hóa lớn; có định hướng, giải pháp cụ thể trong phát triển thương hiệu vùng. Đặc biệt, cần nâng cao vai trò cấp ủy và chính quyền về phát triển KH&CN; nâng cao vai trò của truyền thông KH&CN...

Đặc biệt, Phó Trưởng Ban Kinh tế T.Ư Nguyễn Hồng Sơn đề nghị làm rõ hơn nữa việc làm thế nào để thúc đẩy sự phát triển của Vùng và thu hẹp khoảng cách phát triển của Vùng so với các vùng khác? Đó chính là KH&CN phải là một trong những nhân tố trong vai trò quyết định.

Để làm được điều đó, Phó Trưởng Ban Kinh tế T.Ư  cho rằng, cần phải đánh giá đúng vai trò của KH&CN đối với sự phát triển KT-XH và đảm bảo quốc phòng, anh ninh của Vùng, đồng thời đưa ra được các mục tiêu cụ thể, gắn với các mục tiêu chung về phát triển KH&CN. “Cần phát huy được tiềm năng và lợi thế trong ứng dụng công nghệ 4.0, khuyến khích DN đầu tư và ứng dụng KHCN, tăng cường liên kết 4 nhà và vai trò của đại học vùng, viện nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu; đổi mới sáng tạo khởi nghiệp”, Phó Trưởng Ban Kinh tế T.Ư nhấn mạnh.