Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung nhấn mạnh: "Giáo dục là vấn đề cốt lõi để phát triển đất nước và ổn định an sinh xã hội. Một xã hội sẽ không phát triển nếu thiếu nhận thức và không có nền giáo dục tốt hay giáo dục mà không có giá trị trung thực, thì có cải cách mấy cũng bằng thừa. Đó là những vấn đề mà người dân quan tâm."
Bên cạnh đó là những bất cập về cải cách, thay đổi chương trình và các mức học phí của các bậc học. Vấn đề học phí và kinh phí đào tạo trong thời kỳ kinh tế nói chung đang rất ổn, từ nhiều khía cạnh và được rất nhiều bậc phụ huynh, nhân dân quan tâm.
Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung đặt câu hỏi, tại sao lại tăng kinh phí, học phí đào tạo, các khoản phí khác, hay siết chặt đầu vào mà buông lỏng đầu ra? Cũng theo bà Ngọc Dung, các bậc tiểu học, trung học cơ sở hay phổ thông trung học cần có cơ chế, giải pháp giảm học phí ở mức thấp nhất, hỗ trợ tốt nhất cho các em vì trẻ em dưới 18 tuổi cần có môi trường thức và học tập để phát triển.
Bên cạnh đó, đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung cũng nêu thực tế, lâu nay chúng ta thi tuyển khắt khe ở đầu vào nhưng đầu ra lại buông lỏng dẫn đến chất lượng không đảm bảo và không có chọn lọc, sàng lọc. Đại biểu đề xuất nghiên cứu chính sách theo hướng thu hút đầu vào và siết chặt đầu ra.
Liên quan đến vấn đề giáo dục, đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung cho rằng áp lực học tập từ nhà trường, từ gia đình các em học sinh là nguyên nhân hàng đầu gây tự kỷ, trầm cảm với nhiều vấn đề sinh lý khác cho học sinh, sinh viên hiện nay. Điều đáng buồn hơn, tỷ lệ học sinh trầm cảm, tự kỷ hay gần đây có nhiều vụ việc tự tử có liên quan đến điểm số và thành tích vẫn không ngừng tăng, dẫn tới những vụ việc xót xa tâm và hệ lụy trong xã hội.
Do vậy, đại biểu nhấn mạnh, việc học tập và vui chơi chung và cộng đồng là rất cần thiết trong việc kích thích tương tác và phát triển khả năng tư duy sáng tạo và giải trí của giới trẻ. Từ đó, tránh được những áp lực từ nhiều phía cho học sinh, phụ huynh và thầy cô.
Thanh tra toàn diện các chương trình KHCN trọng điểm, đột xuất cấp quốc gia
Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Long An) cho rằng bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý, nghiên cứu khoa học cũng còn chưa nghiêm túc, chưa đảm bảo chất lượng.
Nhấn mạnh trách nhiệm đo lường hiệu quả đầu tư ngân sách nhà nước cho khoa học, công nghệ đã được pháp luật quy định rất rõ ràng, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh nêu rõ, người đứng đầu Bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm từ khâu đề xuất, phê duyệt, ứng dụng kết quả đánh giá, hiệu quả khoa học và công nghệ và báo cáo cấp có thẩm quyền.
"Nội dung này đã được nhiều lần đề cập trong báo cáo của các cơ quan Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu phương thức đo lường, thống kê hiệu quả hoạt động khoa học công nghệ. Tuy nhiên, đến nay việc đánh giá hiệu quả đầu tư ngân sách cho khoa học, công nghệ vẫn chưa được thực hiện đầy đủ, kịp thời." - Ông Nguyễn Tuấn Anh nói.
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đề nghị giao Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán chuyên đề về đầu tư sử dụng ngân sách nhà nước cho chương trình, nhiệm vụ khoa học trọng điểm và đột xuất cấp quốc gia giai đoạn 2016- 2021.
Đồng thời, chỉ đạo cơ quan chuyên môn của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về hiệu quả đầu tư ngân sách nhà nước cho khoa học, công nghệ giai đoạn này.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Tuấn Anh cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ báo cáo tình hình thực hiện, trách nhiệm tiếp nhận và tổ chức ứng dụng kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ theo Điều 40 của Luật Khoa học và Công nghệ.
Đồng thời, chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp đầy đủ số liệu chi ngân sách nhà nước đầu tư phát triển khoa học, công nghệ; cung cấp thông tin cho đại biểu cử tri theo dõi, giám sát.
Chỉ đạo thanh tra toàn diện việc tổ chức thực hiện, nghiệm thu và ứng dụng kết quả nghiên cứu các chương trình khoa học công nghệ trọng điểm và đột xuất cấp quốc gia giai đoạn 2016- 2021 báo cáo Quốc hội, cử tri và Nhân dân.
Đề nghị lập Hội đồng cấp quốc gia về tự chủ đại học
Đề cập đến vai trò của đại học đối với phát triển bền vững, thịnh vượng, nâng cao năng lực cạnh tranh, đổi mới sáng tạo quốc gia, đại biểu Vương Quốc Thắng (Đoàn Quảng Nam) cho rằng, tự chủ đại học, hợp tác giữa nhà nước, trường đại học và doanh nghiệp; kiểm định chất lượng giáo dục đại học; triển khai sâu rộng quản trị đại học tiên tiến; phát triển sử dụng, đãi ngộ đội ngũ giảng viên, cán bộ quản trị đại học… có vai trò rất quan trọng.
Đại biểu Vương Quốc Thắng cho rằng, thời gian qua, tự chủ đại học đã thể hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước với nhiều kết quả tích cực; làm thay đổi và phát triển nhanh chóng các trường đại học nhưng vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc cần được xem xét một cách tổng thể và kịp thời tháo gỡ.
"Trong thời gian tới, chúng ta cần có khung pháp lý rõ ràng về vai trò chỉ đạo, quản trị và điều hành giữa Đảng ủy, Hội đồng trường và Ban giám hiệu nhà trường để tránh sự chồng chéo và tạo ra xung đột không đáng có, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình"- đại biểu nêu. Đồng thời khẳng định, "tự chủ đại học và trách nhiệm giải trình" là hai mặt không thể tách rời, thiếu trách nhiệm giải trình sẽ dễ biến tự chủ thành tự trị.
Đại biểu nêu rõ, có hai công cụ quan trọng để thực hiện trách nhiệm giải trình, đó là kiểm định chất lượng giáo dục và công khai, minh bạch thông tin hoạt động của trường đại học. Cùng với đó, nhấn mạnh, tự chủ đại học là một vấn đề liên ngành, liên bộ, đại biểu đề nghị, để tạo ra sự đột phá trong tự chủ đại học, Chính phủ nên cân nhắc lập một Ủy ban hoặc một Hội đồng cấp quốc gia về tự chủ đại học để giải quyết triệt để các vướng mắc và tạo ra động lực giúp các trường đại học tự chủ thực chất.
