Nhà giáo Thủ đô truyền cảm hứng đổi mới trong dạy lập trình

Trăn trở nâng cao chất lượng dạy học lập trình

Ngay từ khi đưa chương trình ICT – chú trọng năng lực tin học cho học sinh tại Trường liên cấp Newton đi vào hoạt động, cô Bích Dung đã dành sự quan tâm đến nhóm học sinh mới làm quen với lập trình.

Từ thực tiễn giảng dạy môn tin học, cô Bích Dung nhận thấy việc giúp học sinh hình thành tư duy thuật toán – nền tảng quan trọng nhất của lập trình luôn là một thách thức rất lớn. Với nhiều em, lập trình là môn học khó gần, khô khan và trừu tượng. Việc làm quen với cú pháp, các thuật toán phức tạp và kiến thức cơ bản ban đầu có thể khiến học sinh mới cảm thấy bối rối, khó hiểu.

Xuất phát từ trăn trở ấy, cô đã nghiên cứu và phát triển sáng kiến “Tìm thuật toán thông qua tư duy “cặp đôi” nhằm nâng cao hiệu quả dạy – học cho học sinh mới học lập trình.” Phương pháp này giúp học sinh song hành giữa suy nghĩ và hành động, biến quá trình tìm thuật toán trở nên sinh động, dễ hiểu thông qua sơ đồ khối trực quan, gần gũi.

Cấu trúc của sáng kiến gồm ba phần trọng tâm: Xây dựng hệ thống khối lệnh cơ bản, giúp học sinh dễ ghi nhớ, dễ mô phỏng và hình dung mạch tư duy. Xây dựng quy trình tìm thuật toán cho từng dạng bài toán cụ thể, giúp học sinh nắm được bản chất thay vì học thuộc công thức. Rèn luyện ba nhóm tư duy thuật toán cốt lõi: gán – rẽ nhánh – chu trình, giúp học sinh từng bước hình thành kỹ năng lập trình logic và sáng tạo.

Trước đó, sáng kiến này gây tiếng vang trong ngành giáo dục Thủ đô, được Sở GD&ĐT Hà Nội đánh giá cao, công nhận cấp ngành và đăng tải trên Cổng thông tin quản lý sáng kiến khoa học – công nghệ. Điều đó khẳng định giá trị và khả năng nhân rộng bền vững trong giảng dạy tin học.

Không chỉ mang ý nghĩa sư phạm, sáng kiến còn có giá trị thực tiễn cao về mặt tổ chức cũng như kinh tế khi chỉ cần 8 tiết/năm học ở bậc THCS và 16 tiết/năm học ở bậc tiểu học khi tổ chức dạy - học lập trình. Điều đó góp phần nâng cao chất lượng dạy – học cũng như tối ưu nguồn lực giáo viên.

Với những đóng góp và giá trị thực tiễn trong công tác giảng dạy tin học nói chung, dạy lập trình nói riêng, tại lễ tuyên dương “Sáng kiến, sáng tạo trong công nhân, viên chức, lao động Thủ đô” năm 2025, sáng kiến của cô Bích Dung vinh dự nhận được khen thưởng của LĐLĐ TP Hà Nội. 

Giữ vững ngọn lửa nhiệt huyết 

Trong dòng chảy đổi mới của giáo dục Thủ đô, nhà giáo Lê Thị Bích Dung là hình ảnh tiêu biểu cho một nhà giáo luôn tận tâm, sáng tạo và hết lòng vì sự trưởng thành của học trò. Với gần nửa thế kỷ gắn bó trong ngành giáo dục, cô Bích Dung luôn tâm niệm rằng: “Giáo dục không chỉ là truyền dạy, mà là gieo mầm. Khi người thầy thắp lên ngọn lửa đam mê, những hạt giống tri thức và nhân cách sẽ nảy mầm, lớn lên thành những con người tự tin, sáng tạo – những nhà lãnh đạo tương lai của đất nước.”

Hệ thống Trường Liên cấp Newton, dưới sự điều hành của cô Bích Dung, là một trong những đơn vị giáo dục đi đầu trong ứng dụng CNTT vào dạy học. Nhà trường đã mở rộng các chuyên ngành đào tạo về tin học ứng dụng, lập trình và khoa học dữ liệu, tổ chức nhiều sân chơi học thuật và là đơn vị dẫn đầu trong các cuộc thi tin học cấp thành phố và quốc gia.

Trong vai trò Trưởng Ban Đổi mới - Sáng tạo trong dạy và học toàn hệ thống kiêm giáo viên của nhóm bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi bộ môn toán, cô Bích Dung hiểu rõ chuyên môn mới là nền tảng cốt lõi tạo nên một nền giáo dục chất lượng và không ngừng đổi mới sáng tạo là cách để phát triển nhà trường trong thời đại CNTT.

Nỗ lực đổi mới, sáng tạo để thích ứng với hoàn cảnh của cô Bích Dung được thể hiện rõ nhất trong giai đoạn dịch bệnh Covid - 19. Thực tế, cô đã ấp ủ những ý tưởng về mô hình ứng dụng CNTT từ nhiều năm trước và trong đại dịch, cô đã biến thách thức thành động lực, nhanh chóng đón đầu xu thế, đưa Newton trở thành ngôi trường đi đầu và áp dụng hiệu quả với hình thức dạy học online.

Cô Bích Dung cùng đội ngũ giáo viên của Hệ thống trường liên cấp Newton triển khai rộng rãi hình thức dạy và học online với tất cả khối lớp tại các trường trong hệ thống, đưa học sinh từ không gian lớp học bình thường sang lớp học kỳ diệu trên không gian của công nghệ số: không khoảng cách, tương tác mạnh mẽ, sáng tạo vô hạn. Học sinh nhận được khối lượng kiến thức nhiều hơn, sinh động hơn và sôi nổi học tập hơn, tích cực tham gia hoạt động học tập trên lớp. Chất lượng giáo dục đi lên, các tổ môn trong nhà trường được phối hợp nhanh, hiệu quả và sản sinh ra các lớp học sinh có năng lực CNTT tốt, có kiến thức rộng mở hơn, phát triển toàn diện và đi đầu trong thời kỳ hội nhập với kỷ nguyên chuyên gia số như ChatGPT, AI, Bing,...

Trong năm học 2022 – 2023, cô Bích Dung đã ứng dụng thành công CNTT vào công tác quản lý, giảng dạy với mô hình “Lớp học thông minh”, phong trào thi đua “Nhà giáo Truyền cảm hứng”, xây dựng các loại Bảng biểu chấm thi đua giáo viên dạy, ứng dụng CNTT vào quản lý học sinh. Những cống hiến của cô đã mang lại những thành tựu nổi bật cho các nhà trường thông qua kết quả đáng ngưỡng mộ và vượt trội của học sinh cùng thành tích của giáo viên.

Trường Liên cấp Newton cũng là đơn vị đi đầu ngành giáo dục Thủ đô trong việc ứng dụng AI trong giảng dạy. Nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộc thi, hội thi, sân chơi về AI để giáo viên có cơ hội được thể hiện sự sáng tạo, khả năng ứng dụng công nghệ hiện đại, đặc biệt là AI trong giảng dạy và tạo ra những bài giảng hấp dẫn, trực quan. Vào tháng 10, 11 hàng năm, cả Hệ thống Newton đều có không khí thi đua tạo những tiết dạy giỏi, tiết truyền cảm hứng và giáo viên đi dự giảng để học hỏi lẫn nhau, cùng nhau phát triển, tiến bộ.

Không chỉ là nhà quản lý, cô Bích Dung còn là tấm gương sáng về người thầy không ngừng học hỏi và cống hiến. Năm 2023, cô được Sở GD&ĐT Hà Nội vinh danh là “Nhà giáo Hà Nội Tâm huyết, Sáng tạo”; Bộ GD&ĐT tặng Bằn khen trong phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong quản lý, giảng dạy và học tập”.

Gần 50 năm đồng hành cùng sự nghiệp giáo dục, cô Bích Dung vẫn giữ vững ngọn lửa nhiệt huyết của người thầy. Với những đóng góp bền bỉ và tinh thần sáng tạo không ngừng, cô Bích Dung xứng đáng là tấm gương tiêu biểu cho thế hệ nhà giáo Thủ đô – người thầy của thời đại chuyển đổi số, luôn đặt học sinh ở vị trí trung tâm và hướng đến một nền giáo dục nhân văn, sáng tạo, hội nhập.