Kinhtedothi - Ngành thuế hiện huy động khoảng 21% cán bộ để thu thuế hộ kinh doanh. Nhưng theo thống kê, cả năm 2014, nhóm này chỉ nộp khoảng 12,36 ngàn tỷ đồng thuế, chiếm 2% tổng thu của ngành. Điều này cho thấy đang tồn tại những bất hợp lý, kém hiệu quả trong công tác quản lý thuế đối với các hộ kinh doanh.
Ai làm thất thu thuế?
Một nghiên cứu gần đây do Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Bộ Phát triển kinh tế Anh tiến hành cho thấy, không kể nhũng nhiễu liên quan đến thủ tục hành chính và vay vốn, riêng trong lĩnh vực thuế, tiêu cực vẫn phổ biến. Cụ thể, với thuế môn bài, dựa trên doanh thu, hộ kinh doanh chỉ phải nộp từ 500.000 – 1.000.000 đồng/năm nhưng vẫn có tới 30% hộ kinh doanh khai thấp doanh thu để đóng thuế ít đi; có đến 14% đưa hối lộ để có mức thuế thấp hơn. Đáng chú ý, có đến 63% số hộ được hỏi thường xuyên thỏa thuận ngầm với cán bộ thuế.
Điều đáng nói, các hộ kinh doanh ít bức xúc với tệ nạn này, thậm chí họ còn có ý thỏa hiệp. “Chúng tôi chỉ là hộ kinh doanh nhỏ, không muốn làm “mất lòng” cán bộ thuế, càng không muốn tố cáo vì làm như vậy cũng chẳng đi đến đâu” – chị Yến Hà, chủ một shop thời trang trên phố Kim Mã, Hà Nội cho biết.
Bà Đặng Thị Bình An - nguyên Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế cũng chia sẻ một thực tế, các cơ sở kinh doanh, nhà hàng, khách sạn... thường thỏa thuận ngầm với cán bộ thuế để được “khoán thuế”, đôi bên cùng có lợi. Có lần bà An vào ăn cơm ở một nhà hàng và muốn lấy hóa đơn sau khi thanh toán nhưng chủ quán nói nhà hàng không có hóa đơn, khi bị dọa sẽ báo cơ quan thuế thì chủ quán nói, thuế đã được khoán nên không lo bị phạt.
Vì sao các hộ kinh doanh có thể dễ dàng “đi đêm” với cán bộ thuế? Bà An lý giải, thứ nhất, thuế được xác định trên doanh thu hàng năm và do một hội đồng tư vấn thuế lập ra. Ngoài đại diện các ban, ngành địa phương, hội đồng này còn có đại diện 1 - 2 hộ kinh doanh trong khu vực. Các thành viên của hội đồng không đủ để mang tính đại diện nên mức thuế xác định nhiều trường hợp là không chuẩn. Hai là, do việc đóng thuế chủ yếu theo phương thức khoán trên doanh thu nên xảy ra tình trạng gian dối hóa đơn. Tháng này bù trừ cho tháng kia, hoặc “khất nợ” hóa đơn. Cuối cùng, do các hộ kinh doanh có quy mô khác nhau, doanh thu khác nhau nhưng áp dụng cùng một mức thuế nên xảy ra tiêu cực. Đơn cử, một hộ kinh doanh nhà hàng, khách sạn doanh thu hàng trăm triệu đồng mỗi tháng thì không thể áp thuế bằng hộ buôn bán nhỏ.
Đến lúc phải tinh giản
Một cán bộ thuế tại Cục Thuế Nghệ An hưởng lương khoảng 5 triệu đồng/tháng, nhưng làm công việc thu thuế các hộ kinh doanh trên địa bàn phụ trách chỉ đạt khoảng 2 triệu đồng/tháng. Nếu xét về mặt chi phí thì rõ ràng cán bộ thuế này làm việc không hiệu quả. Bà Nguyễn Thị Hạnh - Vụ trưởng Vụ Thuế thu nhập cá nhân (Tổng cục Thuế) thừa nhận, các hộ kinh doanh chỉ đóng góp 2% tổng thu, nhưng ngành thuế phải huy động đến 21% lực lượng cán bộ để thu thuế của các đối tượng này.
Ông Nguyễn Hồng Khoái – Giám đốc Công ty Tư vấn phát triển DN Hà Nội nhận định, tình trạng nhũng nhiễu của cán bộ thuế đối với các hộ kinh doanh là khá phổ biến. Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, một trong những giải pháp được đưa ra là ngành thuế cần tinh giản đội ngũ cán bộ thuế. Với bộ máy cán bộ cồng kềnh nhưng làm việc kém hiệu quả như hiện nay, Nhà nước không chỉ bị thất thu thuế mà còn phải trả lương, đầu tư trang thiết bị tại nơi làm việc cho họ. Nếu tăng lương cho những người làm việc tốt thì tình trạng nhũng nhiễu cũng giảm bớt. Nhà nước cần ban hành các văn bản hướng dẫn về chính sách thuế và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh bảo đảm đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế và giảm tối đa sự tiếp xúc trực tiếp giữa hộ kinh doanh với cán bộ thuế… Sang năm 2016, ngành thuế cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đáp ứng yêu cầu kê khai thuế, nộp thuế điện tử đối với cá nhân bao gồm cả hộ kinh doanh…
Hướng dẫn hộ kinh doanh làm thủ tục nộp thuế tại Chi cục Thuế quận Đống Đa. Ảnh: Phạm Hùng
|
