Những điểm mới về pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội và hoạt động Công đoàn 2025

Phát biểu khai mạc buổi đối thoại giao lưu trực tuyến, Tổng Biên tập báo Lao động Thủ đô Nguyễn Văn Bình cho biết, khi đi làm, tham gia vào quan hệ lao động, bất cứ người lao động nào cũng quan tâm đến chế độ, chính sách, những quyền lợi mà mình được hưởng, nhất là chế độ tiền lương, tiền thưởng, bảo hiểm xã hội... Đồng thời, quy định của pháp luật liên quan đến nghĩa vụ của người lao động cũng là những điều mà người lao động cần quan tâm để đảm bảo thực hiện đúng, không xảy ra những vi phạm đáng tiếc.

Thế nhưng, trên thực tế, các chế độ, chính sách liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động (được quy định tại Bộ luật Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội…) vẫn thường xuyên được cơ quan chức năng điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với sự phát triển, đổi thay mạnh mẽ của thực tiễn cuộc sống mà không ít người lao động lại không thể cập nhật kịp thời vì nhiều lý do khác nhau. Vì thế, việc trang bị, cập nhật những chế độ, chính sách, quy định mới của pháp luật đến với người lao động là điều hết sức ý nghĩa, nhằm giúp người lao động vừa có thể tự bảo vệ quyền lợi của mình khi cần thiết, đồng thời cũng thực hiện tốt hơn trách nhiệm nghĩa vụ của mình.

Sau phần phát biểu, các đại biểu đã đặt câu hỏi về các vấn đề liên quan. Trong đó, chị Lê Thị Thu, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Cầu Giấy hỏi về chế độ nghỉ thai sản cho lao động nữ hiện nay là bao nhiêu tháng? Trường hợp sinh con thứ 3 trở lên hoặc sinh đôi, sinh ba thì có được nghỉ thêm không? Người cha có quyền nghỉ chăm con được bao nhiêu ngày? nếu thai sản sinh đôi thì có được cộng thêm thời gian nghỉ không?

Trả lời câu hỏi của chị Thu, chuyên gia Dương Thị Minh Châu, Trưởng phòng Tuyên truyền và hỗ trợ người tham gia, Bảo hiểm xã hội TP Hà Nội cho biết, theo quy định của Bộ luật Lao động thì lao động nữ nghỉ sinh con là 6 tháng, thêm mỗi con là thêm 1 tháng, nếu là lao động nặng nhọc độc hại thì người lao động sẽ được nghỉ 7 tháng.

Với quy định mới nhất thì lao động nam sẽ được nghỉ kéo dài trong vòng 60 ngày, kể từ ngày vợ sinh. Cụ thể, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, khi vợ sinh con, thời gian nghỉ của chồng vẫn giữ nguyên mức từ 5 - 14 ngày làm việc. Tuy nhiên khoảng thời gian được phép nghỉ được mở rộng, lao động nam có thể nghỉ trong vòng 60 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.

Chị Võ Trần Tú Như, Công ty Schenker hỏi: doanh nghiệp đang trong quá trình sáp nhập, thay đổi cơ cấu thì người lao động được bảo đảm quyền lợi gì? Và trường hợp công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì chế độ bồi thường như thế nào?

Luật sư Nguyễn Văn Hà - Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội thông tin, theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019, tại Điều 43 quy định về nghĩa vụ của người sử dụng lao động, khi mà doanh nghiệp bị chia tách, sáp nhập, hợp nhất, bán, cho thuê hoặc là chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, hoặc là chuyển nhượng cái quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, thì doanh nghiệp thì phải xây dựng phương án sử dụng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động. Khi tái cấu trúc lại hoạt động của doanh nghiệp thì phải xây dựng phương án, trình cơ quan có thẩm quyền thông qua.

Trên cơ sở đó, người lao động bị buộc thôi việc theo phương án tái cấu trúc, họ sẽ được nhận mức trợ cấp mất việc làm theo quy định tại Điều 47 của Bộ luật Lao động. Trách nhiệm của doanh nghiệp khi mà phải thực hiện việc chấm dứt hợp đồng lao động khi thực hiện tái cấu trúc thì tất cả các quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động, doanh nghiệp đó phải thực hiện trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày thông qua phương án.

Ngoài ra, trong thời gian thực hiện tái cấu trúc, tiền lương, tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp thôi việc và các quyền lợi khác của người lao động sẽ phải được thực hiện, được giải quyết theo quy định của thỏa ước lao động tập thể hoặc hợp đồng lao động mà được các bên đã ký kết, phải ưu tiên thanh toán. Trên cơ sở đó thì các quyền lợi của người lao động sẽ được thực hiện,…

Đối với trường hợp doanh nghiệp phải tái cấu trúc theo quy định tại Điều 43 của Bộ luật Lao động, các chế độ và quyền lợi của người lao động sẽ được giải quyết theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.

Chị Nguyễn Hải Trà, Trường Tiểu học Dịch Vọng B hỏi về nhiệm kỳ của Ban chấp hành Công đoàn nhà trường là 2023-2028. Xin chuyên gia cho biết đến thời điểm này (sau Đại hội Công đoàn phường) có cần phải tổ chức lại Đại hội công đoàn trường không? Đề nghị chuyên gia hỗ trợ hướng dẫn thủ tục mở tài và trích nộp kinh phí công đoàn.

Tiến sĩ Nguyễn Huy Khoa - Phó Trưởng khoa Luật, Đại học Công đoàn cho biết, trong kế hoạch của Liên đoàn Lao động TP, nhiệm kỳ mới bắt đầu 2025 - 2030, tổ chức trước 15/12/2025. Bởi vậy Công đoàn trường sẽ phải tổ chức lại Đại hội công đoàn.

Về căn cứ pháp lý mở tài khoản và trích nộp kinh phí công đoàn, chị chia sẻ rằng việc trích nộp kinh phí công đoàn chưa thực hiện vì lý do chưa mở được tài khoản ngân hàng, trong đó ngân hàng yêu cầu phải có các giấy tờ pháp lý chủ yếu là quyết định thành lập, công nhận tư cách của công đoàn cơ sở. Với trường hợp này, Công đoàn trường học sẽ làm báo cáo với Liên đoàn Lao động TP Hà Nội để được hướng dẫn, hỗ trợ giải quyết.

Phát biểu bế mạc, ông Lâm Văn Thảo - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường, Chủ tịch Công đoàn phường Cầu Giấy cho biết, Hội nghị hôm nay có ý nghĩa quan trọng, góp phần giúp cán bộ công đoàn, đoàn viên và người lao động hiểu rõ hơn các điểm mới trong Bộ luật Lao động, chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; đồng thời nắm chắc hơn các nội dung trọng tâm trong hoạt động Công đoàn năm 2025.

Đây cũng là diễn đàn thiết thực để lắng nghe ý kiến, kiến nghị, tâm tư, nguyện vọng của người lao động, từ đó kịp thời truyền tải đến các cấp, các ngành chức năng xem xét, giải quyết.