Nóng về nợ xây dựng cơ bản và thuế đất

Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Huy Tưởng, người đầu tiên "đăng đàn" đã nhận được 15 lượt chất vấn và tái chất vấn. Trong đó, vấn đề nợ xây dựng cơ bản (XDCB) có xu hướng tăng được các ĐB nêu lên với nhiều lo lắng. Theo thống kê, hiện tổng số nợ là 990,7 tỷ đồng với 1.547 dự án, năm 2013 mới giải quyết được 200 tỷ đồng. Trả lời câu hỏi về trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền, Phó Chủ tịch Nguyễn Huy Tưởng cho biết: Việc nợ XDCB chỉ có ở cấp quận, huyện, xã, không có ở cấp TP. TP đã yêu cầu các quận, huyện bố trí cho các dự án nợ XDCB trước rồi mới đến các dự án khác, nhưng các quận, huyện chưa nghiêm túc thực hiện chỉ đạo.

Đưa ra những con số nợ XDCB ở các xã xây dựng nông thôn mới, ĐB Nguyễn Thị Thùy (huyện Gia Lâm) đặt vấn đề, đây có phải là nguồn phát sinh nợ đọng? Phó Chủ tịch Nguyễn Huy Tưởng cho biết: TP đã yêu cầu các huyện phải xử lý theo đúng nguyên tắc để tránh nợ XDCB, không được bố trí vốn dàn trải và không được triển khai xây dựng dự án khi chưa có nguồn.

Toàn cảnh Phiên chất vấn và trả lời chất vấn  tại kỳ họp thứ 7, HĐND TP Hà Nội khóa XIV. Ảnh: Đức Giang

ĐB Nguyễn Tuấn Thịnh (huyện Chương Mỹ) nhận xét: Phần trả lời của Phó Chủ tịch vẫn chưa rõ trách nhiệm của UBND TP. Năm 2009, TP đã có nợ XDCB và đã bố trí vốn để xóa nợ, nhưng đến cuối năm 2012, lại phát sinh nợ mới, hiện đã lên đến 990 tỷ đồng. ĐB Lê Văn Hoạt (huyện Mê Linh) cũng cho rằng, nợ XDCB đã tồn tại từ lâu, TP cần có biện pháp chỉ đạo quyết liệt để ngăn chặn. Cùng với đó, hiện đang có phong trào cho tạm ứng vốn trong triển khai xây dựng nông thôn mới đang là thực trạng cần chấn chỉnh.

Tiếp thu những vấn đề này, Phó Chủ tịch Nguyễn Huy Tưởng khẳng định: TP đang tập trung giải quyết nợ đọng XDCB trong 3 năm, mỗi năm giải quyết khoảng 30% và sẽ tăng cường chấn chỉnh lại không để phát sinh mới. Từ năm tới, trong nguồn vốn phân cấp, nếu giao cho huyện, sẽ đề rõ dùng bao nhiêu để trả nợ XDCB, nếu huyện không tuân thủ cũng sẽ không giải ngân được và sẽ quyết liệt hơn trong kiểm tra, xử lý nghiêm.

Tạm thu thuế không có nghĩa là “hợp thức hóa”

Từ thông tin Cục Thuế Hà Nội đưa ra: Hiện có 2.896 tổ chức, doanh nghiệp (DN) đang sử dụng 3.633 lô đất mới được tính tạm nộp tiền thuê đất. Trong đó, có những lô đất TP phải ấn định mức thuế tạm thu. Bày tỏ băn khoăn về tính hợp pháp trong việc tạm tính thuế sử dụng đất, ĐB Phạm Thị Thanh Mai (quận Hà Đông) đặt vấn đề: Có đến hơn 1.000 tổ chức đã thuê đất tạm tính tiền sử dụng do chưa có giấy tờ hợp pháp. Vậy việc tạm tính này có đúng quy định hay không và dựa trên cơ sở nào? Nhìn ở một khía cạnh khác, ĐB Nguyễn Văn Nam (huyện Thanh Trì) cho rằng, số lô đất tạm tính thuế hiện chiếm gần 50% tổng số dự án, như vậy sẽ rất phức tạp trong quản lý, trong khi mức tạm tính thường áp thấp hơn quy định, vậy DN không có giấy tờ lại lợi hơn DN có đủ giấy tờ, không khuyến khích được các DN nỗ lực hoàn thiện giấy tờ.

Phó Chủ tịch Nguyễn Huy Tưởng khẳng định, căn cứ để thu thuế đối với các trường hợp này đều thực hiện theo đúng quy định pháp luật là: Nếu khoản thu nào DN không chứng minh được thì cơ quan thuế có quyền ấn định. Mặt khác, bản thân DN cũng đang sản xuất kinh doanh trên mảnh đất đó và đã tự kê khai nên cơ quan thuế sẽ áp dụng đúng mức thu đất với đơn vị sản xuất kinh doanh. "Việc tạm thu này không đồng nghĩa với việc hợp pháp hóa mảnh đất đó cho DN mà Nhà nước thu thuế vì DN có sử dụng đất, có sản xuất kinh doanh" - Phó Chủ tịch Nguyễn Huy Tưởng nhấn mạnh. Đồng thời cho biết, đơn giá để tính thuế đều theo đúng quy định của TP, không có chuyện DN có giấy tờ hợp lệ thì thu mức cao hơn DN không có giấy tờ hợp lệ.

Cũng liên quan đến vấn đề giãn, hoãn tiền sử dụng đất, nhưng lại gắn chặt với người dân, ĐB Nguyễn Hoài Nam (quận Hai Bà Trưng) đưa ra một vấn đề nóng: Hiện có rất nhiều dự án người dân đã tham gia góp vốn cho các chủ đầu tư, có khi đến 70% dự án, nhưng do khó khăn về tài chính, TP có tạm hoãn, giãn. Nếu không giải quyết được vấn đề người dân góp tiền nhưng không có nhà ở, thì TP thất thu tiền thuế đất. Vậy TP có nắm được các trường hợp này không? ĐB cũng lưu ý đến một vấn đề trong lựa chọn chủ đầu tư có năng lực tài chính. Phó Chủ tịch Nguyễn Huy Tưởng cho rằng, theo quy định của Chính phủ, DN lỗ được xem xét giãn tiền sử dụng đất và dựa trên cơ sở kê khai của DN, Cục Thuế sẽ là cơ quan xem xét. Nhưng ĐB Nguyễn Hoài Nam cho rằng, "không thể nói đơn giản là dựa vào kê khai của DN. Trong khi bản chất là chủ đầu tư đã bán tới 70 - 80% sản phẩm. Vậy không thể không tính đến trách nhiệm với người dân. Mong muốn TP có sự tổng hợp từ thực tế và có giải pháp để giải quyết. Nếu không sự tranh chấp giữa người dân và chủ đầu tư sẽ dẫn đến vấn đề xã hội, an ninh".

Tiếp thu vấn đề này, Phó Chủ tịch Nguyễn Huy Tưởng đề nghị các ĐB cùng giám sát và chuyển tới TP các dự án cụ thể để kiểm tra, xem xét. Đồng thời khẳng định, sẽ đơn giản hóa TTHC để hỗ trợ DN, đồng thời tăng cường thanh, kiểm tra các DN chây ì không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.