PGS.TS Trần Đình Thiên: khu vực tư nhân thực sự trở thành động lực trung tâm đưa kinh tế Việt Nam cất cánh

Đó là chia sẻ của PGS.TS Trần Đình Thiên - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam tại Tọa đàm “Nghị quyết 68-NQ/TW: Động lực phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Đảng uỷ - HĐND - UBND phường Tây Hồ, Trung tâm Truyền thông - Dữ liệu và Công nghệ số TP Hà Nội tổ chức chiều 15/8.

Khu vực tư nhân thực sự được giải phóng

PGS.TS Trần Đình Thiên nhận định, chỉ 17 ngày sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về đổi mới tư duy phát triển kinh tế, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 68-NQ/TW - một động thái được xem là “chưa từng có tiền lệ” về tốc độ và sự đồng thuận chính trị. Việc xác lập vị thế này là bước đột phá về tư duy, thực sự giải phóng kinh tế tư nhân khi tư tưởng vốn kìm hãm khu vực tư nhân suốt nhiều năm.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên cũng cần nhắc lại, lúc Nghị quyết 68-NQ/TW ra đời là lúc khu vực tư nhân của Viêt Nam đang yếu nhất. Doanh nghiệp (DN) tư nhân phải đối mặt với lãi suất vay lên đến 10%, gấp khoảng ba lần so với mức 3-4% của DN nước ngoài. Bên cạnh đó, việc tiếp cận đất đai và nguồn vốn hạn chế, cùng với quy mô nhỏ và thiếu liên kết, khiến khu vực tư nhân chật vật đảm nhận vai trò động lực kinh tế.

Chúng ta đã có nhiều nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, như Nghị quyết 09-NQ/TW (năm 2011) và Nghị quyết 10-NQ/TW (năm 2017), nhưng trên thực tế, DN tư nhân còn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận nguồn lực, đặc biệt là vốn tín dụng, đất đai, tài nguyên và nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các ngành công nghệ, kỹ thuật và tài chính.

Trước đây, DN nói chung, DN tư nhân nói riêng muốn làm cái gì cũng phải xin, muốn đổi mới, sáng tạo cũng phải xin, không cho không được làm, nếu làm là vi phạm các quy định của pháp luật, nhiều trường hợp đã bị hình sự hóa. Bây giờ, Nghị quyết 68-NQ/TW yêu cầu cả hệ thống chính trị không chỉ xoá bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến về kinh tế tư nhân Việt Nam, mà còn phải đánh giá đúng vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân đối với phát triển đất nước; nuôi dưỡng, khuyến khích tinh thần kinh doanh, đổi mới sáng tạo của người dân, DN.

Trước đây, cải cách chủ yếu theo hướng “xin – cho”, từ dưới lên, nên thường không triệt để, thậm chí tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu không thay đổi cách tiếp cận, rất khó để giải phóng được nguồn lực và sức sáng tạo của khu vực tư nhân - vốn đang được xem là động lực quan trọng nhất của tăng trưởng kinh tế.

“Một trong những đột phá trong Nghị quyết 68-NQ/TW được cộng đồng DN mong mỏi là hoàn thiện hệ thống pháp luật, xoá bỏ các rào cản tiếp cận thị trường, đảm bảo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ, chi phí thấp” – PGS.TS Trần Đình Thiên phân tích.

Hà Nội là đầu tàu trong triển khai thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW

Với tư duy thay đổi, cơ quan quản lý Nhà nước phải kịp thời xây dựng, hoàn thiện pháp luật và cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển trong những lĩnh vực ưu tiên, đầu tư nghiên cứu phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tham gia các nhiệm vụ quan trọng, chiến lược của quốc gia và vươn tầm khu vực, thế giới; thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo, chuyển đổi số và làm giàu hợp pháp, chính đáng.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần hỗ trợ để kinh tế tư nhân đáp ứng được vai trò gắn với sứ mệnh thời đại phát triển công nghệ cao, cạnh tranh toàn cầu vốn rất khốc liệt hiện nay. Cơ chế hỗ trợ theo ông cần được “cởi trói” về mặt thủ tục để DN dễ dàng tiếp cận nguồn lực về đất đai, vốn.

Cụ thể, với đất đai, Nghị quyết 68-NQ/TW dành đất cho kinh tế tư nhân ở các khu công nghiệp, khu chế xuất… với thủ tục, điều kiện cụ thể, rõ ràng theo hướng tạo thuận lợi nhất.

Về nguồn vốn, Nhà nước có thể hỗ trợ theo nhiều phương thức như lập quỹ bảo lãnh cho kinh tế tư nhân, hỗ trợ lãi suất, nới các điều kiện vay.

Đối với Hà Nội, PGS.TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh: “Qua những thông tin khả quan từ Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng nêu tại tọa đàm: 6 tháng đầu năm 2025, Hà Nội đã hỗ trợ thành lập mới hơn 13.000 DN và hỗ trợ hàng nghìn doanh nghiệp khác trong việc chuyển đổi số; các khóa đào tạo về khởi sự kinh doanh và chuyển đổi số cũng được tổ chức... tôi rất ghi nhận sự nỗ lực của chính quyền TP và tin tưởng với vai trò, sứ mệnh là Thủ đô “đầu tàu” của cả nước, Hà Nội sẽ luôn đi đầu trong triển khai thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW".

PGS.TS Trần Đình Thiên cũng cho rằng, Hà Nội cần quyết liệt hơn nữa trong việc chỉ đạo các Sở, ban, ngành, các xã, phường khẩn trương cụ thể hóa và tổ chức triển khai thực hiện đổi mới tư duy, thống nhất cao về nhận thức và hành động, khơi dậy niềm tin, khát vọng dân tộc, tạo xung lực mới, khí thế mới để phát triển kinh tế tư nhân.