Phân loại rác thải tại nguồn, góc nhìn từ lãnh đạo phường Hoàng Liệt

Chia sẻ tại Tọa đàm “Phân loại rác thải tại nguồn: Từ cam kết đến hành động" - do báo Kinh tế & Đô thị tổ chức, Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt Nguyễn Anh Tuấn cho biết: Thống kê, tại phường Hoàng Liệt, mỗi ngày có 93m3 rác sinh hoạt được thải ra, ước tính khoảng 18 - 20 tấn, chưa kể rác thải xây dựng. Nên thời gian qua, công tác giữ gìn vệ sinh môi trường, phân loại rác tại nguồn được phường Hoàng Liệt triển khai đồng bộ. Trong đó, vai trò của các tổ dân phố hết sức quan trọng, nhưng khối lượng công việc lớn nên cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Nguyên tắc “hạ tầng đi trước - hành vi đi sau”

Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt chia sẻ, kinh nghiệm tại phường Hoàng Liệt cho thấy để thực hiện thành công phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trong đô thị, yêu cầu bắt buộc là phải thiết lập một hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý đồng bộ, đảm bảo tính phân luồng xuyên suốt từ điểm phát sinh đến điểm xử lý cuối cùng. Việc phân loại tại nguồn chỉ có ý nghĩa thực tiễn khi các dòng chất thải, bao gồm chất thải hữu cơ, chất thải có khả năng tái chế và chất thải còn lại, được thu gom riêng biệt, không bị trộn lẫn trong quá trình vận chuyển và xử lý.

Khi người dân nhận thấy nỗ lực phân loại của họ được ghi nhận thông qua hệ thống thu gom chuyên biệt, niềm tin vào chính sách môi trường sẽ được củng cố, từ đó, hình thành hành vi tiêu dùng và thói quen xử lý chất thải bền vững. Ngược lại, nếu rác đã phân loại bị gom chung, niềm tin xã hội sẽ bị xói mòn, làm suy giảm hiệu quả truyền thông và chính sách.

Nếu phải lựa chọn một hành động ưu tiên để triển khai ngay, thì phường Hoàng Liệt sẽ chọn việc tái cấu trúc hệ thống thu gom chất thải theo đúng tiêu chuẩn phân loại. Cụ thể, cần thiết kế và bố trí các loại thùng chứa chuyên dụng tại điểm phát sinh, đồng thời tổ chức các tuyến thu gom riêng biệt cho từng dòng chất thải, với phương tiện vận chuyển phù hợp và lịch trình thu gom rõ ràng.

Nguyên tắc “hạ tầng đi trước, hành vi đi sau” cần được quán triệt trong toàn bộ quá trình triển khai. Chỉ khi hệ thống kỹ thuật được đảm bảo, các chương trình truyền thông, cơ chế khuyến khích hoặc chế tài xử phạt mới có cơ sở thực tiễn để phát huy hiệu quả, tạo ra chuyển biến thực chất trong quản lý chất thải đô thị.

Khi người dân nhận thấy nỗ lực phân loại của họ được ghi nhận thông qua hệ thống thu gom chuyên biệt, niềm tin vào chính sách môi trường sẽ được củng cố, từ đó, hình thành hành vi tiêu dùng và thói quen xử lý chất thải bền vững. Ngược lại, nếu rác đã phân loại bị gom chung, niềm tin xã hội sẽ bị xói mòn, làm suy giảm hiệu quả truyền thông và chính sách.

Cần duy trì thường xuyên, đồng bộ từ cơ sở

Việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn không chỉ là yêu cầu theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, mà còn là nhiệm vụ chính trị - xã hội đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, từ cấp thành phố đến từng tổ dân phố. Tại phường Hoàng Liệt, công tác này đang được triển khai với nhiều nỗ lực thực tế.

Trong thời gian qua, UBND phường Hoàng Liệt đã thành lập các tổ công tác chuyên trách, phối hợp với các hội đoàn thể như: Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh… để triển khai các kế hoạch truyền thông và tổ chức phong trào thi đua tổng vệ sinh môi trường vào sáng thứ 7 hàng tuần. Đây là mô hình cộng đồng cùng hành động, góp phần nâng cao nhận thức và hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn.

Tuy nhiên, lãnh đạo phường Hoàng Liệt cũng thẳng thắn nhìn nhận: phong trào vẫn mang tính thời điểm, chưa duy trì đều đặn và chưa thực sự trở thành nếp sống thường nhật. Một số tổ dân phố còn thiếu nhân lực phối hợp, kinh phí hạn chế, và chưa có cơ chế giám sát hiệu quả. Chính vì vậy, việc duy trì thường xuyên các hoạt động truyền thông, kiểm tra, hướng dẫn và tổng vệ sinh là điều kiện cần để tạo chuyển biến thực chất.

Việc duy trì thường xuyên các hoạt động phân loại rác tại nguồn không chỉ giúp giảm tải áp lực cho hệ thống thu gom, xử lý, mà còn góp phần xây dựng nếp sống văn minh, sạch đẹp, hướng tới đô thị xanh, bền vững. Trong đó, vai trò của người dân, tổ dân phố và các hội đoàn thể chính là lực lượng nòng cốt để duy trì hiệu quả lâu dài...