Theo Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Trịnh Thị Thủy: Báo chí là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, đoàn thể xã hội và là diễn đàn của Nhân dân. Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, báo chí có vai trò quan trọng trong công tác thông tin, tuyên truyền, phản ánh mọi mặt của đời sống và định hướng dư luận xã hội. Với nhiệm vụ đó, báo chí đã và đang ngày càng phát triển, tạo thành một phần không thể thiếu của xã hội hiện đại.
Vì thế, Giải được tổ chức lần đầu, nhưng đã được chuẩn bị một cách bài bản, nghiêm túc nhằm đảm bảo đúng quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về quản lý hoạt động báo chí; góp phần quảng bá và nâng cao vị thế, vai trò của VHTT&DL trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước.
Giải Báo chí toàn quốc "Vì sự nghiệp phát triển văn hóa, thể thao và du lịch" được tổ chức nhằm ghi nhận và tôn vinh những đóng góp xuất sắc của tập thể, cá nhân, đội ngũ những người làm báo đối với sự nghiệp phát triển VHTT&DL.
Thông qua giải thưởng, ngành VHTT&DL sẽ có thể giới thiệu, quảng bá những kết quả, thành tựu của công tác VHTT&DL; phát hiện những tấm gương điển hình tiên tiến trong ngành VHTT&DL; cổ vũ, động viên các cán bộ trong toàn ngành chung sức, đồng lòng tiếp tục cống hiến nhiều hơn nữa đối với sự nghiệp phát triển VHTT&DL. Các nhà báo cũng có được điều kiện trao đổi kinh nghiệm chuyên môn, nghiệp vụ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động thông tin, báo chí đối với lĩnh vực VHTT&DL.
Theo kế hoạch, Giải Báo chí toàn quốc "Vì sự nghiệp phát triển văn hóa, thể thao và du lịch" sẽ là giải thường niên, được trao giải vào dịp kỷ niệm Ngày thành lập ngành Văn hóa (28/8). Đây là hoạt động phù hợp với chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với hoạt động báo chí; phù hợp với tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; là dịp để lựa chọn những tác phẩm báo chí xuất sắc, đạt chất lượng cao, giàu ý tưởng sáng tạo, có nội dung và hình thức thể hiện hấp dẫn, phản ánh trung thực, phong phú về các lĩnh vực của ngành VHTT&DL
Giải được trao cho các tác giả hoặc nhóm tác giả, tác phẩm báo chí xuất sắc, phản ánh về người thật, việc thật (không hư cấu), có tính phát hiện, phản ánh chính xác, kịp thời về những tập thể, cá nhân, hành động tích cực, điển hình tiên tiến, phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội… với một trong các nội dung trọng tâm: Việc triển khai Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đi vào cuộc sống; hiện thực hóa các Chỉ thị, Nghị quyết của Trung ương, cấp ủy các cấp; vai trò, tầm quan trọng của văn hóa đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; thực trạng về cơ chế, chính sách trong lĩnh vực VHTT&DL, gia đình và giải pháp hoàn thiện; Chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, bất cập, từ đó đưa ra giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác tham mưu, quản lý nhà nước và tổ chức các hoạt động phát triển sự nghiệp VHTT&DL và gia đình từ Trung ương đến địa phương...
Các tác phẩm đề cập những mô hình mới, cách làm hay, những gương tập thể, cá nhân tiêu biểu, những điển hình tiên tiến trong việc thực hiện các chủ trương, đường lối về phát triển văn hóa, con người như: Kết luận số 76-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 24/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới; Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030; Kết luận của Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021; Hướng đến 80 năm Đề cương Văn hóa Việt Nam.
Các tác phẩm báo chí phải đảm bảo tính chân thực, có sức thuyết phục, lan tỏa trong dư luận và được nhân dân đồng tình, đánh giá cao; phục vụ tốt công tác thông tin, tuyên truyền vì sự nghiệp phát triển VH,TT&DL được đăng, phát trên các cơ quan báo chí được cấp phép theo quy định của pháp luật từ ngày 15/6/2022 - 15/6/2023.
Về cơ cấu giải thưởng: Giải cá nhân có 4 mức giải: Gải Nhất, giải Nhì, giải Ba và giải Khuyến khích được trao cho 5 loại hình báo chí (báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình và báo ảnh); Giải tập thể có 1 mức giải được trao cho đơn vị có nhiều tác phẩm tham gia đạt chất lượng cao.
