Phát triển du lịch mua sắm, cơ hội cho ngành du lịch tăng doanh thu 

Để khai thác “mỏ vàng” này đòi hỏi ngành du lịch cần phối hợp với các cơ sở sản xuất, làng nghề và ngành công thương phát triển điểm mua sắm qua đó tạo cơ hội cho du khách tiêu tiền khi đến Việt Nam, tăng doanh thu cho ngành du lịch.

Bỏ ngỏ loại hình du lịch mua sắm

Du lịch mua sắm là phân khúc du lịch tập trung vào việc cung cấp các sản phẩm và dịch vụ mua sắm cho du khách, bao gồm đồ lưu niệm, quần áo, đồ trang sức, mỹ phẩm, đồ điện tử và các mặt hàng khác thông qua các mô hình như cửa hàng mua sắm miễn thuế nội đô, trung tâm bán hàng giảm giá, chợ truyền thống…

Nhìn nhận lợi ích mà loại hình dịch vụ này mang lại, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh cho rằng, thị trường du lịch mua sắm mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho nền kinh tế như tăng cường doanh thu du lịch, tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương, đến các nhà sản xuất, cung cấp dịch vụ du lịch… Qua đó, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, quảng bá hình ảnh và văn hóa của quốc gia đến với du khách.

Báo cáo của Hiệp hội các thành phố du lịch thế giới (WTCF) cho thấy, hiện quy mô ngành du lịch mua sắm toàn thế giới đạt 61 tỷ USD. Thống kê của Hotels.com cho thấy, trung bình một du khách Trung Quốc trong các chuyến xuất ngoại chi khoảng 930 USD chi tiêu, trong đó có đến 57,76% số tiền này dùng cho mua sắm, đặc biệt là các sản phẩm cao cấp.

Nếu nói tới du lịch mua sắm, người ta thường nhắc tới Thái Lan, Malaysia, Singapore, Hong Kong, Đài Loan với những mỹ từ “thiên đường mua sắm”. Trong khi các nước đang rầm rộ phát triển loại hình du lịch mua sắm thì tại Việt Nam loại hình này khá trầm lắng.

Thông tin từ Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho thấy, hiện tại trung tâm du lịch lớn nhất cả nước như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh mới chỉ có hơn 100 cơ sở kinh doanh dịch vụ mua sắm dành cho du khách. Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội Nguyễn Mạnh Thản cho biết, hiện du lịch Hà Nội đã có 35 cơ sở kinh doanh dịch vụ mua sắm, nhưng so với số lượng 1.350 làng nghề và làng có nghề của Thủ đô, cũng như nhu cầu của du khách, thì số lượng cơ sở đạt chuẩn không đủ sức đáp ứng nhu cầu của du khách...

Thực tế cho thấy, một số làng nghề mặc dù đã phát triển cơ sở dịch vụ mua sắm đạt chuẩn nhưng lại chưa được du khách biết đến. Chủ cơ sở kinh doanh lụa Thùy An Silk của làng lụa Vạn Phúc (phường Hà Đông) Nguyễn Thị Thúy than thở, mặc dù đã được Sở Du lịch Hà Nội cấp chứng nhận cơ sở mua sắm đạt chuẩn, nhưng địa chỉ này hoạt động chủ yếu dựa vào nguồn khách quen, còn lượng khách du lịch không nhiều. “Du khách có đến các cơ sở mua sắm đạt chuẩn tiêu tiền hay không, phụ thuộc vào hướng dẫn viên du lịch lựa chọn cơ sở mua sắm nào để đưa khách đến” - chị Thủy chia sẻ.

Thực tế cho thấy nằm ngay trung tâm của TP Hà Nội, chợ Đồng Xuân là điểm du lịch mua sắm thường xuyên của du khách bởi sự đa dạng về các chủng loại hàng hóa. Tuy nhiên, để lựa chọn một sản phẩm mang tính đặc trưng giới thiệu cho du khách khá khó bởi cùng một sản phẩm, ở mỗi gian hàng lại có mức giá và chất lượng khác nhau. Bên cạnh đó, hiện các mặt hàng lưu niệm Việt Nam tập trung chủ yếu là mặt hàng thủ công mỹ nghệ, mây tre đan, gốm, sứ... nhưng lại không có sản phẩm đặc trưng của Hà Nội.

Dưới góc độ doanh nghiệp du lịch, Tổng giám đốc Công ty du lịch AZA Travel Nguyễn Tiến Đạt chia sẻ, Hà Nội dường như không có điểm mua sắm quy mô, hoạt động một cách chuyên nghiệp phục vụ du khách. “Vấn đề cung - cầu chưa gặp nhau và sự kết nối giữa những cơ sở làm ra sản phẩm quà tặng và các doanh nghiệp du lịch hầu như chưa có” - ông Đạt thông tin.

Cần sự chung tay

Lý giải về việc số lượng cơ sở dịch vụ mua sắm được ngành du lịch công nhận đạt chuẩn ít hơn so với thực tế, Phó Chủ tịch Hiệp hội Đào tạo Du lịch Việt Nam Phạm Trung Lương cho biết, hiện du lịch Việt Nam chưa có sự liên kết giữa các doanh nghiệp có khả năng cung cấp dịch vụ mua sắm hàng hóa và lưu niệm dành cho khách du lịch quốc tế. Điều này dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh thống nhất giá, chất lượng sản phẩm hàng hóa cũng như tình trạng hàng giả, hàng nhái còn khá phổ biến ở Việt Nam.

Dưới góc độ cơ quan quản lý, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, Hà Nội có nhiều trung tâm mua sắm chất lượng cao như Aeon Mall, Lotte Mart, Go!… nhưng Luật Du lịch quy định, việc công nhận cơ sở kinh doanh dịch vụ mua sắm đạt tiêu chuẩn phục vụ du khách là hành động tự nguyện, nên nhiều cơ sở vẫn chưa làm hồ sơ đề nghị công nhận.

Theo nhiều chuyên gia du lịch, giải pháp đưa ra để thúc đẩy loại hình du lịch là sự chung tay của các bên gồm chính quyền, doanh nghiệp du lịch và các đơn vị kinh doanh thương mại.

Tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư Hành trình Phương Đông Phạm Minh Tú cho rằng, các thành phố nổi tiếng về du lịch trên thế giới như Tokyo (Nhật Bản), Singapore hay Hongkong (Trung Quốc)... đều có những trung tâm hoặc khu phố mua sắm lớn. Vì vậy muốn để du khách tiêu tiền đòi hỏi các thành phố đa năng như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… nên đầu tư các điểm đến kết hợp thương mại phục vụ du khách. “Phải tạo được sức hút cho những trung tâm bằng các sản phẩm đạt chuẩn chất lượng quốc gia mang thương hiệu Việt” - ông Tú nhấn mạnh.

Hiến kế để ngành du lịch phát triển loại hình du lịch mua sắm, Phó Chủ tịch Hội Lữ hành Việt Nam Phùng Quang Thắng cho rằng, nên xây dựng tour mua sắm chuyên nghiệp cho du khách trải nghiệm, khám phá. Tại Hà Nội, tour mua sắm có thể thực hiện ở khu vực phố cổ, nơi có nhiều phố nghề truyền thống của Hà Nội. Song song đó, cần tăng cường quảng bá hình ảnh du lịch Việt Nam như là một điểm đến không chỉ hấp dẫn bởi thiên nhiên, văn hóa và con người mà còn là điểm đến du lịch mua sắm của khu vực, đáp ứng đầy đủ nhu cầu đa dạng của du khách.

Đóng góp thêm ý kiến về việc tăng sức hấp dẫn cho loại hình du lịch mua sắm, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam Nguyễn Anh Tuấn đề xuất, TP Hà Nội nên quy hoạch trung tâm mua sắm ngầm dưới đất, vừa không xung đột không gian vừa tăng tính kết nối cho các điểm di tích ở khu phố cổ. “Để tăng sức hấp dẫn cho du lịch Việt Nam, thời gian tới ngành công thương nên triển khai hệ thống cửa hàng miễn thuế, giảm giá (outlet)” - ông Tuấn gợi ý.

Thông tin về việc phát triển loại hình du lịch này, Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang cho biết, hiện nay, Sở Du lịch Hà Nội đang xây dựng, triển khai nhiều kế hoạch để tăng tính hấp dẫn cho du lịch mua sắm. Hàng năm, Sở Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ hội quà tặng để du khách có cơ hội trải nghiệm mua sắm và tìm hiểu thêm những sản phẩm quà tặng hấp dẫn, độc đáo của Thủ đô và cả nước.

Như vậy, để phát triển loại hình du lịch này đòi hỏi cơ quan quản lý tạo điều kiện cho các nhà đầu tư xây dựng trung tâm thương mại, điểm mua sắm chất lượng cao kết hợp điểm du lịch. Khuyến khích các trung tâm thương mại, cơ sở mua sắm có uy tín đăng ký trở thành điểm mua sắm đạt tiêu chuẩn phục vụ du khách.