| Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi |
Thưa ông, những ai có bổn phận phải thực hiện quy tắc này?- Phạm vi của quy tắc này là các cấp Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với các cơ quan báo chí và quản lý báo chí. Vì thế, những người có bổn phận thực hiện quy tắc này là tất cả những ai tham gia vào hoạt động báo chí, bao gồm: Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, người đã được cấp thẻ nhà báo; người chưa được cấp thẻ nhà báo đang làm việc tại các cơ quan báo chí; người hoạt động trong lĩnh vực báo chí nói chung.Được biết, Bộ TT&TT cũng đang xây dựng Bộ quy tắc ứng xử trên MXH đối với người dân nói chung. Như vậy, có sự chồng chéo nào đối với nhà báo khi thực hiện các quy tắc ứng xử trên MXH không, thưa ông? - MXH đang có sức lan tỏa, tạo dấu ấn rất lớn trong cuộc sống của từng người. Chính vì thế, việc nghiên cứu để ban hành quy tắc sử dụng MXH của người làm báo là một bước cần thiết, thể hiện sự nhạy bén của Hội Nhà báo Việt Nam. Quy tắc này được thực hiện sẽ tạo hiệu ứng tốt, tác động tích cực vào công việc chung mà Bộ TT&TT đang thực hiện. Vậy người làm báo tham gia MXH thế nào thì được coi là chuẩn mực? - Với chức năng, nhiệm vụ của mình là cung cấp thông tin và định hướng dư luận xã hội thì trách nhiệm của nhà báo không phải chỉ ở trên các ấn phẩm chính thức mà trách nhiệm đó còn phải được thể hiện ở trên MXH. Tư cách nhà báo chỉ có một. Dù ở trên báo hay trên MXH, nhà báo đều đang tham gia vào mặt trận thông tin. Điều này đòi hỏi sự chính trực, khách quan của nhà báo – vốn là điều cốt lõi của đạo đức báo chí. Do vậy, vẫn là con người đó, trái tim, khối óc đó, phải luôn luôn bảo vệ các giá trị tốt đẹp, chống lại cái ác, cái xấu, vì lợi ích thiết thân của người dân, lợi ích tối cao của đất nước và dân tộc.Nói cách khác, dù nhà báo sử dụng MXH như một “cư dân mạng” thì cộng đồng xã hội dễ hiểu đấy là quan điểm của nhà báo, và ít nhiều mang quan điểm của cơ quan báo chí nơi nhà báo đó đang làm việc. Điều này đòi hỏi nhà báo đưa thông tin, bày tỏ quan điểm riêng trên MXH cũng cần cẩn trọng, nghiêm túc, chuẩn mực giống như khi tác nghiệp báo chí.4 điều nhà báo cần làm và 8 điều nhà báo không được làm trong Quy tắc sử dụng MXH của nhà báo chính là hành lang để điều chỉnh ứng xử một cách chuẩn mực và trách nhiệm của nhà báo khi tham gia MXH. Đây là những điều nhà báo cần thấm nhuần, làm tốt để lan tỏa những điều tích cực, đồng thời để tránh những việc làm không tốt. Ông có thể làm rõ hơn khái niệm những điều “cần làm” và những điều “không được làm”? - “Cần làm” là những việc khuyến khích nhà báo nên làm. Điều này thể hiện sự tự nguyện, tự giác, trách nhiệm của nhà báo đối với xã hội. Nghề báo là một nghề đặc thù. Nhà báo phải ý thức được trách nhiệm của mình là tham gia xây dựng đời sống tư tưởng, tinh thần lành mạnh bằng những thông tin lành mạnh. Dù ở bất cứ đâu, sứ mệnh, bổn phận của người làm báo là cung cấp thông tin chính xác, đúng đắn cho xã hội. Bên cạnh đó, những điều “không được làm” thể hiện tính ràng buộc phải tuân thủ các nội dung của bản Quy tắc, mà nếu người làm báo vi phạm sẽ phải chịu những hình thức xử lý nhất định. Đối với nhà báo, ngoài Luật Báo chí đã quy định cơ bản, đầy đủ về quyền và nghĩa vụ thì vẫn còn có những nội dung luật pháp không thể quy định hết được. Có những điều luật pháp không cấm nhưng đạo đức thì không cho phép.“Công cụ” nào để giám sát việc thực hiện những quy tắc này, thưa ông?- Hội Nhà báo Việt Nam là một tổ chức chính trị, xã hội nghề nghiệp, có tổ chức chặt chẽ từ T.Ư đến địa phương, với gần 300 tổ chức hội trực thuộc, trong đó có 63 Hội Nhà báo các tỉnh, TP, 19 Liên chi hội và hơn 200 chi hội trực thuộc. Đây chính là hệ thống của Hội Nhà báo Việt Nam thực hiện nhiệm vụ giám sát này. Hơn nữa, hiện các cấp Hội đã thành lập được 255 Hội đồng xử lý vi phạm từ T.Ư xuống cơ sở, có trách nhiệm giám sát trực tiếp việc thực hiện quy tắc của hội viên, nhà báo trên MXH. Bản thân các nhà báo cũng nhắc nhở nhau thực hiện tốt Quy tắc này. Trong trường hợp người làm báo vi phạm các nội dung trong quy tắc này sẽ bị xử lý như thế nào, thưa ông?- Tùy mức độ sẽ bị nhắc nhở, phê bình công khai trong các cơ quan, đơn vị. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng sẽ bị xem xét, xử lý theo Điều lệ Hội Nhà báo Việt Nam và quy định của pháp luật. Hội đồng xử lý vi phạm đạo đức nghề nghiệp các cấp của Hội Nhà báo Việt Nam căn cứ vào các quy định của Quy tắc để thực hiện đúng chức trách của mình khi xem xét việc khen thưởng và kỷ luật hội viên, người làm báo.Vậy trong thời gian tới, Hội Nhà báo và các cơ quan báo chí cần làm gì để Quy tắc này có thể đi vào cuộc sống, có tính khả thi cao, thưa ông?- Quy tắc sử dụng MXH của người làm báo do Hội Nhà báo Việt Nam vừa ban hành đã quy định cụ thể, rõ ràng trách nhiệm của tổ chức và cá nhân trong việc thực thi Quy tắc này. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh các cấp Hội Nhà báo phối hợp với các cơ quan báo chí trong cả nước triển khai, tổ chức thực hiện Quy tắc. Người đứng đầu các cấp Hội Nhà báo, các cơ quan báo chí có trách nhiệm tổ chức quán triệt và thực hiện Quy tắc; tổ chức kiểm tra, giám sát, đánh giá và kiểm điểm việc thực hiện. Đặc biệt là đưa việc thực hiện quy tắc vào tiêu chí để xếp loại thi đua hàng năm. Các cơ quan báo chí tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Quy tắc tới cán bộ, Nhân dân để cùng giám sát; phát hiện, cổ vũ, động viên những tập thể và cá nhân thực hiện tốt; phê phán các tập thể, cá nhân vi phạm. Ngoài ra, Quy tắc này còn có độ mở nhất định cho các cơ quan báo chí, đó là trên cơ sở Quy tắc, căn cứ đặc thù, các cơ quan báo chí có thể xây dựng quy tắc riêng để điều chỉnh hành vi người làm báo thuộc cơ quan mình khi sử dụng MXH. Xin trân trọng cảm ơn ông!
