Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng yêu cầu hoàn thiện 3 Đề án của Bộ Tư pháp, bảo đảm thống nhất và khả thi

Tham dự cuộc họp có đại diện Bộ Tư pháp, Công an, Bộ Y tế, Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ…

Tại cuộc họp, các bộ, cơ quan liên quan đã cho ý kiến về 3 đề án, bao gồm các dự thảo: Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Bộ công cụ ngăn ngừa và xử lý các hành vi không tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế; Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế tự kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành; Chương trình hành động quốc gia của Việt Nam về đăng ký, thống kê hộ tịch giai đoạn 2025-2030.

Ngăn ngừa và xử lý hành vi không tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu cho biết, Bộ Tư pháp đang khẩn trương hoàn thiện dự thảo Quyết định ban hành Kế hoạch triển khai Bộ công cụ ngăn ngừa và xử lý các hành vi không tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế giai đoạn 2026-2030.

Dự thảo được xây dựng trong bối cảnh các văn kiện quan trọng của Đảng đều nhấn mạnh yêu cầu bảo vệ quyền con người, quyền công dân và đặc biệt là quyền trẻ em, với quan điểm lấy con người làm trung tâm, chủ thể và động lực phát triển đất nước. Những văn kiện này xác định nhiệm vụ hoàn thiện chính sách pháp luật, nâng cao năng lực các cơ quan có liên quan và đảm bảo thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ quốc tế trong lĩnh vực chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em.

Mặc dù Việt Nam đã gia nhập Công ước La Hay năm 1993 hơn 20 năm và ban hành Luật Nuôi con nuôi năm 2010, thực tiễn vẫn tồn tại nhiều rủi ro pháp lý và nhân đạo trong hoạt động nuôi con nuôi quốc tế. Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tháng 3/2023, Hội đồng Chính sách và các vấn đề chung (HCCH) đã thông qua Bộ công cụ nhằm hỗ trợ các nước thành viên nhận diện, phòng ngừa và xử lý hành vi không tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực này.

Dự thảo Quyết định của Việt Nam hướng đến hai mục tiêu chính. Thứ nhất là đảm bảo lợi ích tốt nhất của trẻ em, ngăn chặn các hành vi lợi dụng, lách luật hoặc trục lợi liên quan đến trẻ em, đặc biệt chú trọng trẻ có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ ở khu vực biên giới.

Thứ hai là thể hiện trách nhiệm quốc tế của Việt Nam với tư cách thành viên Công ước La Hay, qua đó nâng cao uy tín quốc gia trong hợp tác tư pháp quốc tế. Dự thảo cũng bao gồm định hướng tăng cường năng lực các cơ quan, nâng cao nhận thức, hoàn thiện chính sách pháp luật, rà soát và tổ chức thi hành các văn bản liên quan đến nuôi con nuôi, phòng chống mua bán trẻ em, an sinh xã hội và hỗ trợ trẻ tái hòa nhập gia đình.

Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành tham dự cuộc họp đều thống nhất với nội dung dự thảo, Bộ Tư pháp cam kết tiếp thu đầy đủ để trình Chính phủ.

Kết luận về nội dung này, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng nhấn mạnh việc ban hành Bộ công cụ ngăn ngừa và xử lý các hành vi không tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế là yêu cầu cấp thiết nhằm khắc phục những bất cập trong giải quyết nuôi con nuôi quốc tế thời gian qua.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tư pháp phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, tiếp thu tối đa các ý kiến đã góp ý, hoàn thiện dự thảo để trình Chính phủ ban hành trong thời gian sớm nhất, bảo đảm tính đầy đủ, thống nhất và khả thi của Kế hoạch triển khai giai đoạn 2026-2030.

Hoàn thiện Quy chế tự kiểm tra, thống nhất và nâng cao trách nhiệm trong xây dựng pháp luật

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp, để triển khai xây dựng dự thảo "Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế tự kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành", Tổ soạn thảo đã được thành lập. Bộ Tư pháp đã tổ chức nhiều cuộc họp với các bộ, ngành để trao đổi, hoàn thiện nội dung. Hồ sơ dự thảo đã được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Tư pháp để lấy ý kiến rộng rãi của các cơ quan, tổ chức và cá nhân chịu tác động.

Bộ Tư pháp cũng đã tổ chức hội thảo góp ý, đảm bảo dự thảo được tiếp cận, phản biện đầy đủ trước khi trình Chính phủ.

Dự thảo Quy chế hướng đến mục tiêu quy định cụ thể, rõ ràng trách nhiệm và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trong quá trình tự kiểm tra văn bản do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc liên tịch ban hành. Dự thảo nhấn mạnh yêu cầu cụ thể hóa quy trình đến từng khâu, từng nhiệm vụ, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót, đồng thời nâng cao tính chủ động và tính chịu trách nhiệm của các đơn vị.

Kết luận về nội dung này, Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng yêu cầu Bộ Tư pháp rà soát kỹ lưỡng toàn bộ dự thảo để đảm bảo không mâu thuẫn với các văn bản pháp luật hiện hành. Việc xây dựng Quy chế phải kế thừa tối đa những quy định đã rõ, tránh quy định lại hoặc làm phức tạp thêm bộ máy.

Phó Thủ tướng yêu cầu bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật; trách nhiệm của từng đơn vị phải được cá thể hóa, quy định cụ thể để nâng cao hiệu quả thi hành công vụ và chất lượng công tác tự kiểm tra văn bản, qua đó góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước.

Hoàn thiện đăng ký, thống kê hộ tịch, hướng tới quản lý dân cư hiện đại và toàn diện

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu, dự thảo Chương trình hành động quốc gia về đăng ký, thống kê hộ tịch giai đoạn 2026-2030 được xây dựng trên cơ sở kế thừa thành tựu giai đoạn 2017–2024 và khắc phục các tồn tại còn lại. Chương trình hướng đến mục tiêu hiện đại hóa, chuyển đổi số mạnh mẽ trong lĩnh vực hộ tịch, cung cấp dữ liệu hộ tịch và thống kê hộ tịch tin cậy, phục vụ hiệu quả cho hoạch định chính sách kinh tế - xã hội.

Dự thảo đặt ra yêu cầu tiếp tục nâng cao tỷ lệ đăng ký khai sinh, khai tử và nâng cao chất lượng dữ liệu thống kê hộ tịch. Đồng thời, quá trình triển khai cần gắn với hội nhập quốc tế, đáp ứng tinh thần của Tuyên bố Hội nghị Bộ trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương về đăng ký hộ tịch, hướng đến mục tiêu đăng ký toàn diện, phổ cập và kịp thời.

Về nội dung này, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tư pháp tiếp thu đầy đủ các ý kiến của Văn phòng Chính phủ, Bộ Công an và các bộ, ngành để hoàn thiện dự thảo. Dự thảo phải xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành và chính quyền địa phương trong tổ chức thực hiện. Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh yêu cầu kết nối và liên thông dữ liệu hộ tịch giữa các ngành để quản lý hiệu quả di biến động dân cư.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp hoàn thiện hồ sơ, trình Chính phủ đúng tiến độ, đảm bảo Chương trình mang tính khả thi cao và phù hợp với mục tiêu chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực hộ tịch.