Về tình trạng điều chỉnh quy hoạch tuỳ tiện ở các đô thị hiện nay, Phó Thủ tướng lý giải, điều chỉnh quy hoạch là một nội dung, một nhiệm vụ trong hoạt động quy hoạch và trong quá trình thực hiện quy hoạch. Điều chỉnh quy hoạch là do những yêu cầu khách quan và chủ quan của các chủ thể liên quan đến hoạt động quy hoạch gồm: Điều chỉnh quy hoạch do Nhà nước yêu cầu; Điều chỉnh quy hoạch do người dân yêu cầu; Điều chỉnh quy hoạch do Nhà đầu tư yêu cầu. Nhưng dư luận xã hội, cử tri và đại biểu đang rất bức xúc về tình trạng điều chỉnh quy hoạch chạy theo nhà đầu tư, điều chỉnh tuỳ tiện như: Nâng tầng cao, nâng mật độ xây dựng làm gia tăng dân số, giảm không gian công cộng… gây quá tải lên hệ thống hạ tầng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân, gây bức xúc trong dư luận.

Biện pháp khắc phục, theo Phó Thủ tướng là cần yêu cầu các địa phương cho thanh tra, kiểm tra rà soát lại các quy hoạch điều chỉnh, xem xét xử lý nghiêm với các quy hoạch điều chỉnh tuỳ tiện, không đáp ứng yêu cầu về quy chuẩn, tiêu chuẩn quy hoạch và không đảm bảo theo đúng quy định pháp luật; Cho dừng thực hiện với các quy hoạch điều chỉnh vi phạm quy chuẩn, tiêu chuẩn đang thực hiện hoặc chưa thực hiện; Có giải pháp đầu tư hạ tầng để đáp ứng yêu cầu gia tăng dân số; Xử lý nghiêm các cán bộ vi phạm.

Về việc khắc phục tình trạng quy hoạch treo, dự án treo, theo Phó Thủ tướng, tình trạng quy hoạch treo, dự án treo đang diễn ra ở nhiều địa phương đã ảnh hưởng tới quyền lợi của người dân và làm lãng phí nguồn lực, giảm hiệu quả sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng, gây bức xúc trong xã hội.

Nguyên nhân của tình trạng này là do chất lượng của quy hoạch thấp, thiếu tính dự báo, thiếu căn cứ kế hoạch; Quy hoạch nhu cầu sử dụng đất vượt quá khả năng đáp ứng của các nguồn lực. Mặt khác, công tác lập quy hoạch chưa gắn với việc xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch nhằm xác định lộ trình, nguồn lực đầu tư phù hợp với từng giai đoạn của quy hoạch để từ đó cho phép người dân được đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh trong thời hạn chưa thực hiện quy hoạch nhằm sử dụng đất đai hợp lý, hiệu quả.

Cũng do công tác quản lý thực hiện quy hoạch thiếu kế hoạch dẫn đến có tình trạng cấp phép dự án theo phong trào không phù hợp với nhu cầu của thị trường về các sản phẩm bất động sản. Nếu thực hiện tất cả các dự án đã cấp phép sẽ dẫn đến dư thừa sản phẩm, ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường bất động sản. Nhưng nếu hạn chế xây dựng thì sẽ xảy ra tình trạng dự án treo. Cùng với đó việc lựa chọn các nhà đầu tư thiếu năng lực về tài chính cũng là nguyên nhân dẫn đến dự án treo.

Để khắc phục vấn đề này, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trước hết phải tập trung đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch gắn với nâng cao chất lượng quy hoạch. Muốn vậy phải có cơ chế để lựa chọn được các nhà tư vấn giỏi, có kinh nghiệm lập quy hoạch. Thường xuyên rà soát, cập nhật thông tin về quy hoạch, công khai quy hoạch và lắng nghe ý kiến người dân trong việc lập quy hoạch cũng như trong điều chỉnh, bổ sung quy hoạch.

Phải gắn việc xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch với việc thực hiện chiến lược nhà ở quốc gia, phải xác định cơ cấu các sản phẩm bất động sản hợp lý. Đặc biệt phải chú trọng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp để đáp ứng yêu cầu cải thiện nhà ở cho các đối tượng chính sách, cho người nghèo, cho người thu nhập thấp.

“Đây là một nhân tố đảm bảo sử dụng đất đai hợp lý hiệu quả cũng là nhân tố đảm bảo cho thị trường bất động sản bền vững” – ông Dũng nhấn mạnh "phải lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực thực hiện đúng quy định".

Ngoài ra, cần tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát quá trình thực hiện quy hoạch, phát hiện những bất cập xử lý kịp thời các vi phạm như: Thu hồi các dự án chậm tiến độ theo quy định do lỗi của nhà đầu tư; Xử lý trách nhiệm các cán bộ quản lý gây ách tắc đến tiến độ, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

Về việc khống chế sức ép dân số gia tăng tại các đô thị, Phó Thủ tướng nói, Hà Nội, TPHCM mỗi năm dân số tăng cơ học là 2%, tức mỗi năm có thêm 200.000 người, sau một vài năm là dân số bằng 1 đô thị lớn. Từ đó, việc này gây áp lực lớn tới hạ tầng giao thông, hạ tầng trường học, cơ sở y tế… Vậy nên nhiệm vụ trước mắt là phải kiểm soát chặt chẽ việc nhà cao tầng tại đô thị để tiếp tục chất tải lên các khu vực.

Về lâu dài, cần xây dựng những đô thị vệ tinh để giãn dân. Mới đây, Hà Nội đã có chủ trương nghiên cứu xây dựng đô thị ở phía bắc sông Hồng để kéo giãn dân ra khỏi nội đô. Còn việc di dời các cơ sở khỏi nội thành Hà Nội, theo Phó Thủ tướng là việc rất khó khăn, nhất là bố trí quỹ đất di dời, cần xử lý dần.

Dài hạn cần xây dựng chiến lược đô thị quốc gia, đô thị vùng gắn với các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, tạo việc làm, cải thiện cuộc sống để giữ chân người dân ở những khu vực này, tránh đổ tiếp về Hà Nội, TP Hồ Chí Minh.