Theo đó, thực hiện chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng về việc thu hồi đất, GPMB với hộ gia đình thuộc dự án C3, UBND quận Long Biên đã tiến hành rà soát lại toàn bộ vụ việc để tổ chức thực hiện.
Tính pháp lý và quá trình thực hiện dự án
Ngày 29/6/2012, UBND quận Long Biên đã ban hành Quyết định số 2320/QĐ-UBND về việc phê duyệt báo cáo KTKT: Xây dựng hạ tầng kỹ thuật phục vụ tái định cư tại ô quy hoạch C3-6/LX8, phường Cự Khối. Dự án đã được UBND TP Hà Nội chấp thuận phục vụ tái định cư cho khoảng 45 hộ thuộc 5 dự án đã và đang thực hiện trên địa bàn quận.
Cụ thể: Dự án Điều chỉnh nút giao giữa dự án cầu Thanh Trì với Quốc lộ 5 (Văn bản số 2728/UBND-TNMT ngày 18/4/2014): 18 hộ; Dự án Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy hoạch các khu đất dọc đường tầu phường Đức Giang (Văn bản số 10077/UBND-TNMT ngày 30/12/2013): 11 hộ; Dự án Xây dựng tuyến đường hành lang chân đê phía sau đình Thổ Khối (Văn bản số 3692/UBND-ĐT ngày 20/6/16): 03 hộ; Dự án Xây dựng tuyến đường từ đê sông Hồng đến đường gom cầu Thanh Trì, phường Cự Khối, quận Long Biên (Văn bản số 3692/UBND-ĐT ngày 20/6/16): 12 hộ; Dự án Xây dựng hạ tầng kỹ thuật phục vụ tái định cư tại ô quy hoạch C3-6/LX8 phường Cự Khối, quận Long Biên (Văn bản số 180/UBND-TNMT ngày 12/01/2015): 01 hộ (ông Đào Thế Dư, tái định cư tại chỗ).
Ngày 09/9/2013, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 5458/QĐ-UBND về việc thu hồi 190m2 đất tại phường Cự Khối, quận Long Biên; giao 6.119 m2 đất tại phường Cự Khối, quận Long Biên cho UBND quận Long Biên để thực hiện dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật phục vụ tái định cư. Căn cứ các văn bản trên UBND quận Long Biên tiến hành công tác giải phóng mặt bằng thực hiện dự án theo trình tự quy định.
Theo đó, khối lượng giải phóng mặt bằng với tổng số hộ gia đình: 29 hộ, cá nhân. Tổng diện tích: 6.119 m2 (Diện tích đất của các hộ gia đình sử dụng: 5.929 m2; Diện tích đất Ủy ban nhân dân phường quản lý: 190 m2).
Ngày 19/06/2012, UBND quận ban hành Thông báo số 201/TB-UBND về việc thu hồi 6.119 m2 đất để thực hiện dự án; đến tháng 12/2013, UBND quận đã tiến hành phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ. Từ tháng 7/2012 đến tháng 02/2014, UBND quận đã chỉ đạo Tổ công tác giải phóng mặt bằng thực hiện việc kiểm đếm, xác nhận nguồn gốc đất, lập và thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Tháng 02/2014, UBND quận đã tiến hành chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ đối với 29/29 hộ gia đình, cá nhân. Kết quả có 10/29 hộ nhận tiền và bàn giao mặt bằng.
Do còn 19/29 hộ dân không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ, không bàn giao mặt bằng, UBND quận đã chỉ đạo UBND phường Cự Khối, các phòng ban chuyên môn có liên quan tổ chức tuyên truyền, vận động tuy nhiên các hộ vẫn không chấp hành. Do đó tháng 03/2015, UBND quận đã ban hành các quyết định cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất và tổ chức thực hiện các biện pháp hành chính đối với 19/19 hộ gia đình cá nhân, không chấp hành nhận tiền, bàn giao mặt bằng.
Hiện nay, còn tồn tại 01 hộ là gia đình ông Đào Thế Dư đang sinh sống tại địa điểm giải phóng mặt bằng, chưa bàn giao mặt bằng, diện tích còn khoảng 100m2 đất trên đất có nhà cấp bốn 01 tầng tường 110, cao trên 3m, nền gạch hoa, diện tích 69.3m2; Giếng khoan và sân gạch khoảng 30m2.
Thực hiện Kết luận 168/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ và chỉ đạo của TP
Không đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ của UBND quận Long Biên, các quyết định và Bản án giải quyết của cơ quan các cấp có thẩm quyền, Bà Đào Thị Diện và một số hộ dân tổ 13 có đơn khiếu nại, tố cáo lên Chính phủ. Ngày 24/01/2017, Thanh tra Chính phủ có Kết luận 168/KL-TTCP giải quyết với nội dung kết luận đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND thành phố Hà Nội, UBND quận Long Biên: “Căn cứ Khoản 1, Điều 44, Nghị định 84/2007/NĐ-CP ngày 25/05/2007 của Chính phủ để điều chỉnh phương án bồi thường và kiểm tra, xem xét đối với từng hộ sau khi thu hồi đất mà hộ gia đình không còn chỗ ở nào khác trên địa bàn phường thì giải quyết chính sách tái định cư tại chỗ theo quy định”.
Thực hiện chỉ đạo tại Kết luận 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ, ngày 14/9/2017 UBND quận ban hành các Quyết định phê duyệt điều chỉnh phương án đối với 26 hộ với tổng số tiền điều chỉnh tăng là 9.136.394.437 đồng, cụ thể: 04 phương án sử dụng vào mục đích đất ở (hộ bà Điển Thu, hộ ông Dư, hộ ông Nhu và hộ ông Mạnh): Bồi thường theo giá đất ở trong hạn mức công nhận đất ở và khấu trừ nghĩa vụ tài chính 50%, phần diện tích đất vượt hạn mức công nhận đất ở bồi thường hỗ trợ theo chính sách đất vườn, ao liền kề. 22 phương án sử dụng vào mục đích đất nông nghiệp: Bồi thường và hỗ trợ theo chính sách đất nông nghiệp, điều chỉnh phương án hỗ trợ 30% đơn giá đất ở trung bình theo quy định tại Khoản 3, Điều 13 Quyết định số 108/2009/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND TP Hà Nội. Còn lại 03 phương án không điều chỉnh do nguồn gốc sử dụng đất không thay đổi.
Tuy nhiên các hộ vẫn chưa đồng ý yêu cầu áp dụng đúng loại đất của gia đình là đất thổ cư. Để tập trung giải quyết dứt điểm kiến nghị của các hộ dân, UBND quận đã tiếp tục tổ chức đối thoại với các hộ gia đình, cá nhân. Qua việc đối thoại, tiếp thu ý kiến, kiến nghị của các hộ dân, UBND quận đã chỉ đạo Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư quận tiếp tục lập, thẩm định, trình UBND quận điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ. Đến ngày 07/9/2018, UBND quận đã ban hành các Quyết định phê duyệt điều chỉnh lại phương án bồi thường, hỗ trợ với tổng số tiền điều chỉnh tiếp tục tăng là 7.693.026.012 đồng, cụ thể:
Đối với 06 hộ gia đình, cá nhân ông Đào Thế Dư, bà Nguyễn Thị Điển, ông Dương Công Nhu, ông Đào Thế Thọ, ông Hoàng Hữu Học, ông Đào Thế Hy: Bồi thường 120 m2 đất với giá đất ở tại thời điểm thu hồi đất, phần diện tích còn lại bồi thường giá đất nông nghiệp 252.000 đồng/m2 và hỗ trợ 70% giá đất ở tại thời điểm thu hồi đất không vượt quá 05 lần hạn mức giao đất ở mới (450 m2). Riêng hộ gia đình ông Đào Thế Dư điều chỉnh giao đất tái định cư tại chỗ từ 40 m2 lên 90 m2 đất. Đối với 04 hộ bà Ngô Thị Bê; ông Đào Thế Khánh; ông Dương Công Hỏa, ông Đào Ngọc Mạnh trong thửa đất có nhà, phần diện tích ngoài chỉ giới giải phóng mặt bằng đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Bồi thường giá đất nông nghiệp 252.000 đồng/m2 và hỗ trợ 70% giá đất ở tại thời điểm thu hồi đất không vượt quá 05 lần hạn mức giao đất ở mới (450 m2).
Kết quả chi trả tiền, bàn giao mặt bằng sau khi điều chỉnh phương án bồi thường theo Kết luận 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ: Số hộ đã nhận: 17/29 hộ; Tổng số tiền chi trả: 8.280.189.722 đồng; Số hộ/tiền còn lại chưa nhận: 12 hộ/12.584.917.353 đồng; Số hộ chưa nhận đất tái định cư: 01/01 hộ (ông Đào Thế Dư, 90 m2 tái định cư tại chỗ); Diện tích chưa bàn giao mặt bằng: khoảng 150 m2 (ông Đào Thế Dư).
Ngày 03/12/2018, UBND quận có Báo cáo số 439/BC-UBND gửi Cục 1 – Thanh tra Chính phủ đề nghị cho ý kiến bằng văn bản về việc thực hiện Kết luận 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ. Ngày 12/12/2018, Cục I- Thanh tra Chính phủ có Văn bản số 174/C.I trả lời UBND quận Long Biên, trong đó khẳng định các nội dung kiến nghị trong Kết luận thanh tra số 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ đã được UBND quận Long Biên tổ chức thực hiện đầy đủ.
Về công tác giải quyết khiếu nại của quận Long Biên
Trả lời đơn kiến nghị ngày 13/9/2018: Ngày 13/9/2018, bà Đào Thị Diện, ông Phạm Quang Thanh, đại diện một số công dân tổ 13, phường Cự Khối tiếp tục có đơn với nội dung đề nghị UBND quận thực hiện một số việc bà Đào Thị Diện, ông Phạm Quang Thanh, đại diện một số công dân tổ 13, phường Cự Khối cho rằng thuộc nội dung Kết luận số 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ: Thu hồi, hủy bỏ quyết định thu hồi đất của 13 hộ dân ngày 12/7/2013; Thu hồi quyết định cưỡng chế; Bồi thường, thiệt hại về nhà cửa, tài sản, cây cối, hoa màu, tinh thần, trả lại nguyên hiện trạng cho các hộ; Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân để đảm bảo cuộc sống.
Ngày 31/10/2018, UBND quận đã ban hành Văn bản số 2223/UBND-TTPTQĐ trả lời, nội dung: Ủy ban nhân dân quận đã thực hiện đầy đủ các nội dung theo Kết luận 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ, những nội dung kiến nghị của bà Đào Thị Diện, ông Phạm Quang Thanh, đại diện một số công dân tổ 13, phường Cự Khối không có trong Kết luận do đó UBND quận không có trách nhiệm phải thực hiện, nội dung đề nghị của các hộ là không có cơ sở.
Giải quyết khiếu nại đối với bà Nguyễn Thị Thúy Vân (con dâu ông Đào Thế Hy, vợ ông Dư): Ngày 07/9/2018, UBND quận Long Biên có Quyết định số 3568/QĐ-UBND về việc phê duyệt điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với hộ ông Đào Thế Dư theo đúng Kết luận số 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ (đã được Thanh tra Chính phủ xác nhận tại văn bản số 174/C.I ngày 12/12/2018).
Sau khi UBND quận Long Biên ban hành Quyết định phê duyệt điều chỉnh phương án đối với hộ gia đình ông Đào Thế Dư (vợ là bà Nguyễn Thị Thúy Vân), UBND quận Long Biên đã công khai quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; chi trả tiền và bàn giao mặt bằng nhưng hộ ông Đào Thế Dư và vợ là bà Nguyễn Thị Thúy Vân không chấp hành Quyết định thu hồi của UBND quận Long Biên, không bàn giao diện tích đất nằm trong chỉ giới GPMB đúng thời gian quy định. Do vậy, Chủ tịch UBND quận Long Biên ban hành Quyết định số 1504/QĐ-CTUBND ngày 06/11/2018 về việc cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất.
Ngày 21/02/2019, UBND quận đã ban hành Quyết định số 140/QĐ-CTUBND về việc giải quyết khiếu nại lần đầu của bà Nguyễn Thị Thúy Vân (vợ ông Đào Thế Dư). Bà Vân không đồng ý với Quyết định số 140/QĐ-CTUBND ngày 21/02/2019 của UBND quận và đơn khiếu nại lần 2 tới UBND TP. UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 3036/QĐ-UBND ngày 06/6/2019 về việc giải quyết đơn khiếu nại của bà Nguyễn Thị Thúy Vân (vợ ông Đào Thế Dư), trong đó có nội dung: “Khiếu nại của bà Nguyễn Thị Thúy Vân (vợ ông Đào Thế Dư) đối với Quyết định số 1504/QĐ-CTUBND ngày 06/11/2018 của Chủ tịch UBND quận Long Biên về việc cưỡng chế thu hồi đất và Quyết định số 4533/QĐ-UBND ngày 12/7/2013 của UBND quận Long Biên về việc thu hồi đối với hộ ông Đào Thế Dư để giải phóng mặt bằng thực hiện Dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật phục vụ tái định cư tại ô quy hoạch C3-6/LX8, phường Cự Khối, quận Long Biên là sai”.
Tổ chức đối thoại của Lãnh đạo UBND quận Long Biên: Ngày 24/01/2018, đồng chí Chủ tịch UBND quận tiến hành đối thoại với gia đình ông Đào Thế Dư. Tại buổi làm việc đại diện gia đình ông Dư gồm có bà Nguyễn Thị Thúy Vân (là vợ của ông Đào Thế Dư) và ông Phạm Quang Thanh có ý kiến hiện nay tồn tại 13 hộ do bà Đào Thị Diện đứng đơn, gửi đơn chưa được xem xét giải quyết, các hộ yêu cầu áp dụng đúng loại đất của gia đình là đất thổ cư.
Ngày 20/6/2018, đồng chí Chủ tịch UBND quận tiến hành đối thoại với các hộ gia đình về kết quả rà soát để điều chỉnh lại phương án cho phù hợp với nguồn gốc đất theo Kết luận số 168/KL-TTCP, giải quyết các chính sách về tái định cư. UBND quận tiếp nhận các ý kiến kiến nghị của các hộ dân, tổng hợp báo cáo TP, Thanh tra chính phủ. UBND quận giao cho các phòng ban chuyên môn lập phương án dự thảo và công khai phương án đến các hộ dân theo các quy định hiện hành. Các hộ không đồng ý với kết quả rà soát nguồn gốc đất của UBND quận và đề nghị hủy bỏ dự án, trả lại mặt bằng cho hộ dân.
Ngày 26/12/2018, UBND quận tổ chức buổi họp đối thoại, thông tin về việc thực hiện Kết luận số 168/KL-TTCP ngày 21/01/2017 của Thanh tra Chính phủ, tại buổi làm việc lãnh đạo UBND quận đã thông tin đến các hộ gia đình cá nhân việc UBND quận Long Biên thực hiện Kết luận số 168/KL-TTCP và công bố Văn bản số 174/C.I ngày 12/12/2018 của Cục I – Thanh tra Chính phủ, tuy nhiên bà Nguyễn Thị Thúy Vân (vợ ông Dư) không đồng ý với việc thực hiện của UBND quận Long Biên và có ý kiến tiếp tục có đơn thư khiếu nại.
Ngày 05/3/2019, UBND phường Cự Khối phối hợp cùng các phòng ban, đơn vị có liên quan tiến hành đối thoại trả lời với bà Nguyễn Thị Thúy Vân (con dâu ông Đào Thế Hy, vợ ông Dư), ông Đào Thế Dư và ông Đào Thế Hy về chính sách tái định cư đối với hộ ông Đào Thế Hy, tại buổi làm việc bà Vân có ý kiến không có thắc mắc gì về việc tái định cư của ông Hy và vẫn đề nghị Ủy ban nhân dân quận thực hiện đúng Kết luận số 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ.
Như vậy, các nội dung kiến nghị, khiếu nại và khởi kiện ra Tòa của các hộ đã được UBND quận Long Biên, UBND thành phố Hà Nội, Tòa án nhân dân các cấp xem xét, thụ lý giải quyết theo đúng trình tự quy định. Các nội dung chỉ đạo của Chính phủ, thành phố Hà Nội đã được UBND quận tổ chức thực hiện đầy đủ, tổ chức đối thoại theo đúng quy định của pháp luật.
Về thực hiện các chỉ đạo của UBND TP Hà Nội
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng tại Văn bản số 2080/VP-GPMB ngày 14/03/2019 về việc xem xét giải quyết khiếu nại của một số hộ dân tại tổ 13 phường Cự Khối, quận Long Biên, trong đó có nội dung giao UBND quận Long Biên có văn bản báo cáo toàn bộ quá trình thực hiện thu hồi đất, việc áp dụng chế độ, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; việc chỉ đạo giải quyết của UBND TP Hà Nội đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người thu hồi đất; kết quả thực hiện của UBND quận Long Biên theo Kết luận của Thanh tra Chính phủ tại Kết luận số 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ. UBND quận Long Biên báo cáo các công việc đã tổ chức thực hiện, cụ thể như sau: Ngày 06/3/2019, Bản tin Chào buổi sáng kênh VTV1 – Đài truyền hình Việt Nam phát sóng đưa tin bài “Đất thổ cư khi bồi thường bỗng biến thành đất lấn chiếm”.
Ngày 07/3/2019, UBND quận có Văn bản số 347/UBND-TTPTQĐ báo cáo toàn bộ vụ việc đến đồng chí Chủ tịch UBND TP Hà Nội. Ngày 14/03/2019, Văn phòng UBND Thành phố ban hành Văn bản số 2080/VP-GPMB về việc xem xét giải quyết khiếu nại của một số hộ dân tại tổ 13 phường Cự Khối, quận Long Biên, trong đó có nội dung giao UBND quận Long Biên có văn bản báo cáo toàn bộ quá trình thực hiện thu hồi đất, việc áp dụng chế độ, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; việc chỉ đạo giải quyết của UBND TP Hà Nội đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người thu hồi đất; kết quả thực hiện của UBND quận Long Biên theo Kết luận số 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ.
Ngày 19/3/2019, UBND quận ban hành Văn bản số 413/UBND-VP chỉ đạo các đơn vị đã được phân công theo Kế hoạch số 99/KH-UBND ngày 01/3/2019 của UBND quận tạm dừng các công việc chuẩn bị tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ ông Đào Thế Dư; Chỉ đạo, tham mưu làm việc với Thanh tra Chính phủ, Thanh tra TP tổ chức đối thoại với các hộ dân nằm trong phạm vi dự án.
Ngày 12/6/2019, UBND quận ban hành Văn bản 1023/UBND-TTPTQĐ thông tin đến Đài truyền hình Việt Nam đầy đủ chính xác việc thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải phóng mặt bằng thực hiện dự án.
Ngày 12/6/2019, UBND quận ban hành Văn bản 1024/UBND-TTPTQĐ báo cáo Thành ủy Hà Nội toàn bộ quá trình thực hiện thu hồi đất, việc áp dụng chế độ, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, việc chỉ đạo giải quyết của UBND TP Hà Nội đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người thu hồi đất, kết quả thực hiện của UBND quận Long Biên theo Kết luận số 168/KL-TTCP ngày 24/01/2017 của Thanh tra Chính phủ. Đồng thời thông tin nội dung báo cáo đến đồng chí Trịnh Minh Thạo - Vụ trưởng Vụ Địa phương III - Ủy ban kiểm tra Trung ương.
Ngày 19/6/2019, UBND quận đã chủ trì tổ chức đối thoại với các hộ dân trong phạm vi dự án.
Ngày 26/6/2019, UBND quận ban hành Văn bản 1133/UBND-TTPTQĐ báo cáo kết quả thực hiện hiện chỉ đạo của đồng chí Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng tại Văn bản 2080/VP-GPMB ngày 14/03/2019 về việc xem xét giải quyết khiếu nại của một số hộ dân tại tổ 13 phường Cự Khối, quận Long Biên
Ngày 11/7/2019, UBND TP Hà Nội ban hành Văn bản số 6427/VP-GPMB với nội dung chỉ đạo của đồng chí Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng yêu cầu UBND quận Long Biên thực hiện theo đúng chỉ đạo của UBND Thành phố tại Văn bản số 12348/VP-ĐT ngày 25/12/2017 “Trường hợp phải áp dụng biện pháp hành chính kiên quyết thu hồi đất, UBND quận Long Biên căn cứ quy định tại Điều 70, 71 Luật Đất đai 2013 và các quy định pháp luật liên quan để tổ chức thực hiện, đảm bảo tuyệt đối an toàn, an ninh trật tự trên địa bàn;”
Ngày 29/7/2019, UBND quận đã ban hành Kế hoạch số 273/KH-UBND về việc tiếp tục tổ chức cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất đối với 01 hộ dân phường Cự Khối, quận Long Biên để thực hiện dự án xây dựng HKTK phục vụ tại định cư tại ô quy hoạch C3-6/LX8, phường Cự Khối, dự kiến tổ chức cưỡng chế vào ngày 31/7/2019.
Ngày 29/7/2019, UBND quận đã ban hành Thông báo số 225/TB-UBND về việc thực hiện quyết định cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất đối với hộ ông (bà) Đào Thế Dư tại tổ 13, phường Cự Khối, quận Long Biên.
