Trình bày Tờ trình về việc bổ sung dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (nguồn chi thường xuyên) năm 2021, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, tính đến thời điểm 31/1/2021, theo thông tin của các Bộ, ngành, địa phương, số vốn viện trợ đã được các cơ quan tiếp nhận là 13.944 tỷ đồng, tăng đáng kể so với dự toán, do Việt Nam huy động được các khoản viện trợ đột xuất hỗ trợ phòng, chống dịch Covid-19. Các khoản viện trợ này dự kiến vẫn tiếp tục được ghi nhận trong các tháng cuối năm 2021 và đầu năm 2022. Trong đó, số vốn đã tiếp nhận nhưng chưa đủ điều kiện hạch toán chi NSNN do chưa có dự toán là khoảng 10.558 tỷ đồng, là các khoản viện trợ cho công tác phòng, chống dịch Covid-19, cần được tiếp nhận và sử dụng ngay khi chưa có dự toán NSNN được giao.

 Bên cạnh đó, một số khoản viện trợ khác được phê duyệt sau thời gian xây dựng dự toán năm 2021 hoặc chưa được giao dự toán thu, chi ngân sách Trung ương (NSTƯ) nhưng đã được bên tài trợ chuyển giao cho phía Việt Nam, cần được tiếp nhận và đưa vào sử dụng để bảo đảm hiệu quả. Vì vậy, việc bổ sung dự toán thu, chi NSTƯ nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài (nguồn chi thường xuyên) là cần thiết để đủ căn cứ thực hiện, hạch toán, quyết toán NSNN năm 2021 theo quy định của Luật NSNN.

Theo kết quả rà soát của Chính phủ, tổng số dự toán đề nghị bổ sung của các cơ quan làgần 5.634 tỷ đồng. Sau khi giảm trừ số vốn 1.416 tỷ đồng đã được Quốc hội phê duyệt giao dự toán chi thường xuyên nguồn viện trợ của NSTW năm 2021 nhưng chưa được Bộ Y tế phân bổ chi tiết như Chính phủ đã báo cáo. Trị giá dự toán vốn viện trợ nước ngoài trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt bổ sung là gần 4.218 tỷ đồng nguồn thu, chi thường xuyên của NSTƯ.

Qua số liệu báo cáo của Kiểm toán Nhà nước và trên cơ sở rà soát, đối chiếu số liệu với các bộ, ngành, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt bổ sung dự toán thu chi NSTƯ năm 2020 số vốn viện trợ nước ngoài không hoàn lại năm 2020 đã được các bộ, ngành, cơ quan trung ương thực nhận (trị giá hơn 1.431 tỷ triệu đồng) nhưng chưa có dự toán để hoạch toán, quyết toán chi theo quy định.

Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhận thấy, việc tiếp nhận và đưa vào sử dụng viện trợ không hoàn lại là cần thiết và hợp lý; không thể chờ có dự toán mới tiếp nhận và thực hiện. Do vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách đề nghị bổ sung vào dự toán thu, chi ngân sách nhà nước để bảo đảm đủ căn cứ pháp lý thực hiện, hạch toán, quyết toán ngân sách nhà nước năm 2021 theo quy định tại Điều 8 của Luật NSNN.

Cho ý kiến tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Tài chính và đơn vị liên quan rà soát chính xác số liệu, cập nhật kịp thời, bổ sung, làm rõ khoản nào là khoản phát sinh thường xuyên theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước, khoản nào là khoản đột xuất phát sinh? Đồng thời, cần cụ thể các nội dung chi cho các bộ, ngành, địa phương, bảo đảm công khai, minh bạch và xem xét trách nhiệm, rút kinh nghiệm trong việc chậm phân bổ dự toán; thống nhất số liệu kiểm toán nhà nước, kể cả các khoản phát sinh trong thời gian vừa qua liên quan đến viện trợ nước ngoài có liên quan tới công tác phòng chống dịch Covid-19…

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, căn cứ các quy định của Luật Ngân sách nhà nước, Chính phủ cần hoàn thiện hồ sơ để trình Quốc hội xem xét, quyết định khi trình các vấn đề về quyết toán ngân sách nhà nước.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về việc bổ sung dự toán ngân sách nhà nước nguồn vốn viện trợ không hoàn lại nước ngoài vào chi thường xuyên năm 2020 và năm 2021 để bảo đảm các khoản viện trợ không hoàn lại của nước ngoài đủ điều kiện hạch toán, quyết toán ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, đây là khoản bổ sung dự toán nên cần trình Quốc hội để bảo đảm đúng thẩm quyền, Chính phủ cần quản lý chặt chẽ các khoản viện trợ không hoàn lại, không để xảy ra thất thoát, lãng phí và xác định trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương trong việc tiếp nhận các khoản viện trợ không hoàn lại, tránh chậm phân bổ dự toán được Quốc hội giao, chậm báo cáo Quốc hội xem xét quyết định bổ sung dự toán thu-chi ngân sách nhà nước…