Thủ phạm âm thầm tấn công môi trường
Tình trạng xả thải trái phép chất thải nguy hại vẫn đang diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa có ý thức bảo vệ môi trường, thường xả thải trực tiếp chất thải nguy hại ra môi trường để giảm chi phí sản xuất. Thậm chí, một số doanh nghiệp lớn cũng lợi dụng sơ hở để xả thải trái phép, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Mới đây, Công ty TNHH Môi trường Sông Công (Thái Nguyên) đã bị xử phạt vì hành vi thải bụi, khí thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải ra môi trường. Với sai phạm này, công ty buộc phải đình chỉ hoạt động của nguồn phát sinh chất thải gây ô nhiễm môi trường (lò sấy bùn) và báo cáo kết quả khắc phục xong hậu quả vi phạm, trong thời hạn 3 tháng.
Hay như sự việc, hai đối tượng ở Thái Nguyên đã bị khởi tố vì chôn lấp hơn 100 tấn chất thải nguy hại gần sông Cầu. Các đối tượng này đã thuê một khu đất gần sông Cầu để chôn lấp chất thải công nghiệp, gây nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng. Các cơ quan chức năng đã phát hiện và xử lý vụ việc, thu giữ toàn bộ số chất thải và tiến hành điều tra.
Từ những sự việc trên, có thể khẳng định thêm một nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường bởi chất thải nguy hại là do thiếu hụt cơ sở hạ tầng xử lý chất thải. Việt Nam hiện nay mới chỉ có một số ít các cơ sở xử lý chất thải nguy hại, chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn. Hơn nữa, công nghệ xử lý tại nhiều cơ sở còn lạc hậu, hiệu quả xử lý thấp, gây lãng phí tài nguyên và tiếp tục gây ô nhiễm môi trường.
Việc thiếu hụt cơ sở hạ tầng xử lý chất thải nguy hại, kết hợp với tình trạng xả thải trái phép, đã khiến cho vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng. Điều này không chỉ gây ra những hậu quả nghiêm trọng về môi trường mà còn gây ra những thiệt hại kinh tế lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và sự phát triển bền vững của đất nước.
Cần có sự đầu tư mạnh mẽ
Thực tế cho thấy, việc quản lý chất thải nguy hại tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn. Ngoài thách thức lớn về công nghệ xử lý chất thải hiện đại và hiệu quả, vấn đề pháp luật cũng là một trong những nguyên nhân gây khó khăn trong quản lý chất thải nguy hại. Mặc dù đã có nhiều quy định pháp luật được ban hành, nhưng việc thực thi còn nhiều bất cập. Nhiều doanh nghiệp vẫn ngang nhiên xả thải trái phép, gây ô nhiễm môi trường mà không bị xử lý nghiêm minh.
Một thách thức không kém phần quan trọng là, ý thức của người dân về vấn đề bảo vệ môi trường còn hạn chế. Nhiều người dân chưa có thói quen phân loại rác thải, dẫn đến việc khó khăn trong việc thu gom và xử lý chất thải nguy hại.
Các chuyên gia cho rằng, để giải quyết những thách thức trên, cần có sự phối hợp đồng bộ của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Trước hết, cần đẩy mạnh đầu tư vào các công nghệ xử lý chất thải hiện đại, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng các biện pháp giảm thiểu lượng chất thải phát sinh. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý chất thải, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Cụ thể, Việt Nam cần đầu tư vào các công nghệ xử lý tiên tiến, như công nghệ plasma, công nghệ xử lý bằng vi sinh vật, và công nghệ phân loại và tái chế chất thải. Một ví dụ tiêu biểu là nhà máy xử lý chất thải nguy hại tại Khu công nghiệp Biên Hòa, Đồng Nai. Nhà máy này sử dụng công nghệ plasma để xử lý chất thải nguy hại, giảm thiểu lượng chất thải độc hại thải ra môi trường và biến chúng thành năng lượng tái tạo. Đây là một mô hình đáng được nhân rộng tại các khu công nghiệp khác trên cả nước.
Việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề bảo vệ môi trường cũng là một giải pháp quan trọng. Cần tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục để người dân hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ môi trường.
Một giải pháp khác là phát triển kinh tế tuần hoàn, trong đó chất thải được xem là một nguồn tài nguyên có giá trị. Bằng cách tái chế, tái sử dụng chất thải, chúng ta không chỉ giảm thiểu lượng chất thải đưa ra môi trường mà còn tạo ra các sản phẩm mới có giá trị.
“Quản lý chất thải nguy hại là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự nỗ lực của cả xã hội. Chúng ta cần thay đổi nhận thức, thay đổi hành vi và xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững" – một chuyên gia môi trường cho biết.
Theo báo cáo về công tác bảo vệ môi trường năm 2023 của Chính phủ, nguồn nước thải sinh hoạt, nước thải từ các làng nghề phát sinh ngày càng lớn trong khi hạ tầng thu gom, xử lý chưa đáp ứng yêu cầu. Đặc biệt, vẫn còn một số loại chất thải nguy hại, bao bì thuốc bảo vệ thực vật tồn lưu, chất thải y tế nguy hại… chưa được xử lý triệt để hoặc xử lý chưa đạt yêu cầu.
