Vẫn còn buông lỏng
Theo Uỷ ban ATGT Quốc gia, tính từ ngày 15/12/2023 - 14/7/2024, toàn quốc xảy ra 14.242 vụ tai nạn giao thông, làm chết 6.204 người, bị thương 10.976 người. Trong đó đường bộ xảy ra 14.125 vụ, làm chết 6.126 người, bị thương 10.953 người. So với cùng kỳ năm trước tăng 1.839 vụ (14,97%), giảm 722 người chết (-10,54%), tăng 2.713 người bị thương (32,92%).
Trong số đó, có nhiều vụ TNGT nghiêm trọng xảy ra mà nguyên nhân chính là do các phương tiện mất an toàn kỹ thuật.
Điển hình như vụ TNGT liên hoàn giữa 2 ô tô tải và 1 xe máy xảy ra tại Hoài Đức, Hà Nội trưa ngày 16/7/2024 khiến 4 mẹ con người phụ nữ đi trên xe máy tử vong tại chỗ. Tra cứu thông tin phương tiện trên hệ thống đăng kiểm cho thấy, xe ben BKS 88C - 288.49 hiện không có thông tin trên hệ thống dữ liệu đăng kiểm.
Ghi nhận tại hiện trường, tem đăng kiểm dán trên chiếc xe ben này có BKS là 88C - 252.53 và đã hết hạn đăng kiểm từ 24/6/2024.
Lực lượng chức năng cũng xác định, xe BKS 88C - 288.49 đã chở quá tải trong 74%, tài xế dương tính với ma tuý. Kiểm tra phương tiện xe này hệ thống lái, hệ thống lốp, phanh đều không đảm bảo kỹ thuật.
Hay như vụ tai nạn xảy ra vào hồi 2h20 ngày 18/1/2023 tại Km130+500, quốc lộ 6, thuộc địa phận xóm Suối Rút, xã Tòng Đậu, huyện Mai Châu, tỉnh Hoà Bình khiến khiến 21 người thương vong, xe khách đã hết đăng kiểm từ ngày 14/1/2023.
Hàng năm, Cục Đăng kiểm Việt Nam đều có báo cáo danh sách phương tiện hết niên hạn sử dụng gửi Ủy ban ATGT Quốc gia, Bộ GTVT, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Cục CSGT.
Theo báo cáo từ Cục Đăng kiểm Việt Nam, từ ngày 1/1/2024, có 13.836 xe ô tô hết niên hạn sử dụng, trong đó có 7.108 xe chở người, 6.728 xe chở hàng. TP Hồ Chí Minh là địa phương có số xe sẽ hết niên hạn từ năm 2024 nhiều nhất với 3.449 xe, trong đó có 1.786 xe khách, 1.663 xe tải. Hà Nội có số xe hết niên hạn đứng thứ 2 với 2.169 xe, bao gồm 1.018 xe khách và 1.151 xe tải.
Theo anh Nguyễn Ngọc Anh, một thợ sửa xe tại gara ô tô trên đường Lê Đức Thọ, quận Nam Từ Liêm, chỉ một bộ phận của xe không đạt tiêu chuẩn cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến TNGT.
Chẳng hạn, phanh xe hoặc lốp xe bị mòn, áp suất lốp không đạt tiêu chuẩn. Nếu không thay thế, khi phương tiện lưu thông rất dễ bị nổ lốp, mất lái. Thực tế, có nhiều xe ô tô không đủ tiêu chuẩn để kiểm định, phải sửa chữa lại nhưng lái xe vẫn lưu thông trên đường.
Việc trốn tránh kiểm định xe nhưng vẫn tham gia giao thông, gây tai nạn nghiêm trọng của một bộ phận lái xe có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, xe máy chuyên dùng không bảo đảm tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật căn cứ theo quy định tại Điều 262 của Bộ Luật hình sự năm 2015.
Siết chặt kiểm soát, xử lý
Quản lý tốt phương tiện để ngăn cản lỗi do phương tiện gây ra là một trong ba nhiệm vụ trọng tâm để đảm bảo ATGT 6 tháng cuối năm được Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh với các địa phương.
Theo đó, cần siết chặt công tác đăng kiểm phương tiện, quản lý hoạt động vận tải và kiểm soát tải trọng phương tiện để góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông và tình trạng xe quá tải phá hỏng các tuyến đường.
Các Trung tâm Đăng kiểm cần kiên quyết không đăng kiểm và không cấp giấy chứng nhận đăng kiểm cho các phương tiện không đúng kích cỡ, thay đổi thiết kế của nhà sản xuất.
Các lỗi về khung, ghế, thân vỏ, hệ thống lái, điện, phanh xe, kích cỡ thùng xe, đèn, khí xả... phát hiện trong quá trình đăng kiểm cần cảnh báo ngay cho chủ phương tiện để kịp thời sửa chữa trước khi tham gia giao thông.
Đối với những phương tiện có kích thước thùng hàng không đúng quy định, lắp thêm ghế, giường nằm cần yêu cầu khôi phục lại nguyên trạng mới được cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Sau khi đăng kiểm, cần chụp ảnh tất cả xe để lưu trong hồ sơ đăng kiểm để tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng chức năng kiểm tra trong quá trình lưu thông của phương tiện, tránh việc các xe tháo độ chế khi đi đăng kiểm nhưng sau đó lại tiếp tục vi phạm.
Bộ GTVT cũng đã đề nghị UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền nhắc nhở các tổ chức, cá nhân thực hiện đăng kiểm thì cần quy định rõ trách nhiệm cụ thể đối với người đứng đầu các cơ quan, đơn vị chức năng của địa phương như Sở GTVT, Công an tỉnh, TP..., không để phương tiện giao thông hết niên hạn sử dụng hoặc hết hạn kiểm định tham gia giao thông và gây tai nạn.
Theo các chuyên gia, những phương tiện quá hạn kiểm định và hết niên hạn tham gia hoạt động giao thông đường bộ tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT và gây ô nhiễm môi trường.
Để giải quyết cần có sự vào cuộc của cả hệ thống quản lý Nhà nước, trong đó bao gồm cả các biện pháp tuyên truyền, kiểm soát đăng kiểm kết hợp với chế tài xử lý, thắt chặt kiểm tra kiểm soát của lực lượng chức năng khi phương tiện lưu thông trên đường. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp đồng bộ sẽ giúp quản lý tốt phương tiện và kéo giảm TNGT đường bộ.
