Nguy cơ thiếu nguyên liệu
Dù rừng keo 1 ha mới 3 năm tuổi nhưng ông Đinh Ka Nha (xã Sơn Trung, huyện Sơn Hà) vẫn quyết định thu hoạch. “Cắt keo bây giờ là cắt non, đáng lý là 4 - 5 năm mới đạt yêu cầu, nhưng giờ kinh tế khó khăn, mấy năm rồi vì dịch Covid-19 nên không đi làm cái gì được, không có tiền”, ông Nha cho hay.
Từ tháng 5/2022 trở lại đây, giá gỗ keo liên tục tăng. Không chỉ riêng ông Nha, nhiều chủ rừng đã quyết định thu hoạch dù keo chỉ tầm 3 năm tuổi, còn non và sản lượng không cao. Theo người trồng keo, nếu để thêm ít nhất 2 năm nữa mới thu hoạch thì năng suất cao hơn và thu thêm vài ba chục triệu. Thế nhưng, vì kinh tế khó khăn và không biết thị trường sẽ biến động như thế nào nên họ tranh thủ bán khi keo đang được giá.
Bà Đinh Thị Méo (xã Sơn Thượng, huyện Sơn Hà) chia sẻ: “Nếu để keo già bán được nhiều tiền hơn, nhưng vì thiếu tiền nên phải bán keo non”. Theo tìm hiểu, hiện các nhà máy thu mua từ 1,6 triệu đồng đến 1,7 triệu đồng/tấn, tăng gần 50% so với đầu năm 2022. Đây là mức giá cao nhất từ trước đến nay, giúp cho người trồng keo tăng thêm mức lợi nhuận.
Tuy nhiên, có một thực tế là vì giá tăng cao, nhiều người dân ở tỉnh Quảng Ngãi ồ ạt thu hoạch keo non chưa tới kỳ khai thác. Điều này xét tổng thể về chuỗi giá trị sản xuất thì cái được ít hơn cái mất. Nông dân thu hoạch sớm sẽ không cho năng suất cao, lợi nhuận thấp. Các doanh nghiệp chế biến gỗ có nguy cơ thiếu nguyên liệu sản xuất.
Hơn 1 tuần qua, xưởng xẻ gỗ thanh của Nhà máy chế biến gỗ Nhất Hưng Trà Bồng phải tạm ngừng hoạt động, do thiếu nguyên liệu đầu vào là keo có kích cỡ lớn.
Theo ông Lê Văn Đức - Giám đốc Nhà máy chế biến gỗ Nhất Hưng Trà Bồng, công suất của xưởng xẻ gỗ thanh 60 tấn một ngày nhưng thu mua chỉ chục tấn, có ngày chẳng được cây nào. Nguyên liệu thiếu đã đành, giá gỗ keo tăng vọt thời gian gần đây buộc xưởng phải đóng cửa vì càng sản xuất càng lỗ.
“Nguyên nhân là các doanh nghiệp chế biến gỗ thường ký kết đơn hàng cùng đối tác cung cấp cả năm với một mức giá cố định. Trong khi đó, giá keo liên tục tăng cao nên phải thương thảo với đối tác để hủy các đơn hàng”, ông Đức cho hay.
Chưa có giải pháp hiệu quả
Quảng Ngãi là một trong những tỉnh có diện tích trồng keo lớn của miền Trung với hơn 2.200 ha. Thế nhưng, các nhà máy chế biến gỗ, có những nhà máy ở miền núi, sát với vùng nguyên liệu vẫn thiếu nguyên liệu. Nghịch lý này làm ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu.
Theo ngành lâm nghiệp, keo từ 5 đến 7 năm tuổi gỗ mới đạt chất lượng và năng suất cao. Việc bán keo non về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến chất lượng gỗ rừng trồng. Cái khó hiện nay là chủ rừng quyết định thời gian thu hoạch keo nên chính quyền địa phương có tuyên truyền bao nhiêu đi nữa, ngành lâm nghiệp có đưa ra khuyến cáo thì vẫn không hạn chế tình trạng bán keo non.
Thời gian qua, Tỉnh ủy và HĐND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành các nghị quyết về việc tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế, xã hội, giảm nghèo bền vững ở các huyện núi. Trong đó có nhiệm vụ tập trung phát triển lâm nghiệp bền vững gắn với công nghiệp chế biến gỗ theo hướng xuất khẩu; cơ cấu lại ngành lâm nghiệp, nâng cao giá trị kinh tế rừng trồng, phát triển rừng trồng cây gỗ lớn có giá trị kinh tế cao, từng bước thay thế cây keo. Tuy nhiên, thực tiễn lại chưa có sự chuyển biến nhiều. Đây cũng là một trong những nội dung sẽ được bàn tại kỳ họp HĐND tỉnh giữa năm, dự kiến diễn ra từ ngày 5 - 7/7 sắp tới.
