Quốc hội thông qua một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để đột phá trong phát triển giáo dục và đào tạo

Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo gồm 9 Điều, tập trung quy định 5 nhóm chính sách vượt trội.

Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Theo đó, dự thảo nghị quyết đã nhận được 79 ý kiến phát biểu tại phiên thảo luận tổ và 56 lượt ý kiến phát biểu tại phiên thảo luận hội trường, cùng nhiều ý kiến tại các Phiên họp của Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã giải trình một số nội dung lớn của dự thảo nghị quyết. Trong đó, về phát triển nguồn nhân lực ngành giáo dục, Chính phủ đã tiếp thu và chỉnh lý dự thảo theo hướng phân cấp rõ thẩm quyền tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhân lực. Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tuyển dụng, tiếp nhận và quyết định điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm, thay đổi vị trí làm việc với trường hợp thuộc thẩm quyền hoặc liên quan đến hai xã trở lên. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định các nội dung nhân sự thuộc phạm vi quản lý. Dự thảo Nghị quyết bổ sung tự chủ cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học về vị trí việc làm, tuyển và hợp đồng chuyên gia, các nhà khoa học nước ngoài, đồng thời quy định phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình.

Về phát triển chương trình giáo dục, Chính phủ tiếp thu và chỉnh lý dự thảo nghị quyết theo hướng, quy định thống nhất sách giáo khoa và lộ trình cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho người học. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027 và đến năm 2030 hoàn thành cung cấp miễn phí, ưu tiên vùng khó khăn. Nhà nước đảm bảo lộ trình miễn học phí và giáo trình giáo dục quốc phòng an ninh tại giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học; đồng thời mở rộng hợp tác với viện nghiên cứu, doanh nghiệp để phát triển chương trình gắn với thị trường lao động, khoa học và đổi mới sáng tạo.

Đối với quy định về chuyển đổi số và hợp tác quốc tế, Chính phủ đã tiếp thu và chỉnh lý dự thảo theo hướng, Nhà nước ưu tiên xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục; đầu tư hạ tầng và nền tảng số dùng chung, đảm bảo kết nối toàn hệ thống. Đến năm 2030, các cơ sở giáo dục đại học hoàn thiện hạ tầng số đồng bộ và khuyến khích mô hình đối tác công - tư trong giáo dục số.

Cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học được chủ động tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế theo cơ chế thông báo trước. Trường hợp nội dung nhạy cảm hoặc có lãnh đạo cấp bộ tham dự, thực hiện theo quy định của Thủ tướng và pháp luật về bí mật nhà nước. Đồng thời, quy định thẩm quyền thành lập phân hiệu cơ sở giáo dục đại học công lập của Việt Nam ở nước ngoài theo đề án và pháp luật của nước sở tại.

Về hỗ trợ người học và đào tạo nhân lực trình độ cao, người học được tiếp cận tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội và xem xét tăng nguồn vốn để đảm bảo thực hiện chính sách. Dự thảo bổ sung chương trình trọng điểm quốc gia đào tạo tiến sĩ toàn thời gian theo cơ chế đặt hàng gắn với nhiệm vụ khoa học công nghệ, có học bổng và hỗ trợ sinh hoạt. Đồng thời, có cơ chế phát hiện, ươm tạo tài năng sớm cho lĩnh vực đặc thù như các lĩnh vực nghệ thuật, thể thao, đặt hàng đào tạo dài hạn và cho phép ký hợp đồng với nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên.

Dự thảo Nghị quyết trao thẩm quyền cho HĐND cấp tỉnh quyết định bổ sung dự án đầu tư trung hạn và kế hoạch sử dụng đất cho giáo dục theo thủ tục rút gọn. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ưu tiên bố trí quỹ đất, khai thác trụ sở công dư thừa để thu hút đầu tư và cho phép chuyển một số loại đất sang mục đích giáo dục không phải căn cứ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Nhà nước đảm bảo chi tối thiểu 20% tổng chi ngân sách cho giáo dục và ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn.

Về xử lý nội dung chuyển tiếp khi kết thúc hoạt động của Hội đồng trường, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong thời hạn không quá 6 tháng kể từ khi Hội đồng trường các trường công lập kết thúc hoạt động, cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện nhiệm vụ thuộc thẩm quyền Hội đồng trường liên quan đến tổ chức, nhân sự và quyết định người đứng đầu theo tiêu chuẩn do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Giai đoạn sắp xếp nhân sự được quyết định số lượng cấp phó và bố trí vượt trần tối đa trong 5 năm kèm theo phương án giảm dần theo đúng quy định.