Quốc tế đồng loạt phản ứng kế hoạch kiểm soát Gaza của Israel

Nội các an ninh Israel đã phê duyệt kế hoạch kiểm soát TP Gaza, đô thị lớn nhất nằm ở phía Bắc Dải Gaza, trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Hamas đã kéo dài gần hai năm.

Kế hoạch được thông qua ngay sau khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố mục tiêu giành quyền kiểm soát quân sự toàn bộ Dải Gaza, bất chấp những lời kêu gọi kiềm chế từ cộng đồng quốc tế.

Theo thông báo từ Văn phòng Thủ tướng, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sẽ chuẩn bị triển khai lực lượng kiểm soát TP Gaza, đồng thời cung cấp viện trợ nhân đạo cho dân thường ở ngoài khu vực giao tranh. Các nguồn tin chính phủ cho biết, kế hoạch có thể bao gồm sơ tán dân thường Palestine và thực hiện chiến dịch trên bộ.

Nếu được triển khai, đây sẽ là bước đảo ngược so với quyết định năm 2005 khi Israel rút quân và người định cư khỏi Gaza nhưng vẫn duy trì quyền kiểm soát biên giới, không phận và các hạ tầng thiết yếu. Nhiều chính trị gia cánh hữu tại Israel lâu nay cho rằng việc rút quân đã tạo điều kiện để Hamas giành quyền kiểm soát khu vực này sau cuộc bầu cử năm 2006.

Hiện Israel khẳng định đang kiểm soát khoảng 75% Dải Gaza. TP Gaza được xem là một trong những khu vực chiến lược còn lại chưa nằm dưới quyền kiểm soát hoàn toàn của Israel.

Phản ứng từ các quốc gia

Tại Anh, Thủ tướng Keir Starmer cho rằng quyết định của nội các an ninh Israel là không phù hợp và đề nghị chính quyền ông Netanyahu xem xét lại. Ông nhấn mạnh, việc mở rộng chiến dịch quân sự ở Gaza khó có thể giúp chấm dứt xung đột hay giải cứu con tin, mà còn có thể làm gia tăng thương vong.

Australia cũng bày tỏ quan ngại. Ngoại trưởng Penny Wong kêu gọi Israel không đi theo con đường này, vì cho rằng động thái sẽ làm trầm trọng thêm tình hình nhân đạo ở Gaza.

Bà Wong nhấn mạnh, việc di dời vĩnh viễn dân thường vi phạm luật pháp quốc tế, đồng thời tái khẳng định giải pháp hai nhà nước là con đường duy nhất để đạt hòa bình lâu dài, với một nhà nước Palestine và một nhà nước Israel cùng tồn tại trong hòa bình, an ninh và trong phạm vi biên giới được quốc tế công nhận. Australia hiện chưa công nhận nhà nước Palestine nhưng cho biết sẽ cân nhắc vào thời điểm phù hợp, đồng thời gia tăng chỉ trích các hoạt động quân sự của Israel.

Jordan khẳng định chỉ ủng hộ các phương án được người Palestine chấp thuận. Một quan chức nước này cho rằng an ninh ở Gaza cần được đảm bảo bởi các thể chế hợp pháp của Palestine, không phải do lực lượng bên ngoài quản lý.

Đọc thêm: Mỹ siết nhập khẩu chip: ông Trump đưa ra quyết định gây chấn động

Về phía Hamas, tổ chức này coi kế hoạch kiểm soát TP Gaza của Israel là hành động cản trở tiến trình đàm phán và khẳng định bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải dẫn đến việc chấm dứt chiến sự vĩnh viễn.

Liên Hợp Quốc cũng lên tiếng lo ngại về khả năng Israel mở rộng chiến dịch quân sự ở Gaza, cho rằng đây sẽ là diễn biến “đáng báo động” nếu trở thành hiện thực. Các tổ chức cứu trợ quốc tế cảnh báo hơn 2 triệu dân tại Gaza đang đứng trước nguy cơ thiếu lương thực nghiêm trọng, trong khi phần lớn dân số đã nhiều lần phải rời bỏ nhà cửa kể từ khi xung đột bùng phát.

Bối cảnh và tác động

Kế hoạch kiểm soát TP Gaza xuất hiện trong thời điểm Israel khẳng định mục tiêu “chiến thắng hoàn toàn” trước Hamas, tổ chức đã tiến hành vụ tấn công vào Israel từ Gaza vào tháng 10/2023. Quân đội Israel hiện duy trì các hoạt động quân sự ở nhiều khu vực, đồng thời tiếp tục yêu cầu Hamas trả tự do cho những con tin bị bắt giữ.

Theo giới chức Israel, hiện vẫn còn khoảng 50 con tin ở Gaza, trong đó 20 người được cho là còn sống. Phần lớn con tin được trả tự do trong thời gian qua là kết quả của các cuộc đàm phán ngừng bắn ngắn hạn. Các cuộc thương lượng gần đây đã bị đình trệ từ tháng 7.

Hamas phủ nhận cáo buộc của Israel cho rằng nhóm này tịch thu viện trợ nhân đạo để phục vụ mục đích quân sự. Tổ chức này cho biết sẵn sàng nối lại đàm phán ngừng bắn nếu nguồn viện trợ được tăng cường.

Tình hình nhân đạo tại Gaza đang ở mức báo động. Các hình ảnh và báo cáo gần đây về tình trạng thiếu dinh dưỡng, đặc biệt ở trẻ em, đã thu hút sự quan tâm của dư luận quốc tế. Nhiều nước và tổ chức quốc tế kêu gọi các bên liên quan sớm đạt được thỏa thuận ngừng bắn, bảo đảm việc phân phối viện trợ và tìm kiếm một giải pháp hòa bình lâu dài.

Trong khi đó, một số quan chức Israel bày tỏ thận trọng với kế hoạch mở rộng chiến dịch. Tổng tham mưu trưởng Eyal Zamir được cho là đã phản đối đề xuất này trong cuộc họp trước đó, cảnh báo về rủi ro và hệ quả đối với tình hình an ninh khu vực.

Dù còn nhiều ý kiến trái chiều, chính phủ Israel khẳng định sẽ tiếp tục các hoạt động quân sự cho đến khi đạt được mục tiêu đề ra. Thủ tướng Netanyahu cho biết Israel không có ý định quản lý lâu dài Gaza, mà muốn chuyển giao việc kiểm soát cho các lực lượng Ả Rập, song chưa đưa ra chi tiết về cơ chế hay các quốc gia sẽ tham gia.