Bởi ngay trong phiên họp Chính phủ mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu tất cả hệ thống hành chính không chúc Tết lãnh đạo, không biếu xén, không phong bao, phong bì. Yêu cầu các tỉnh không về Hà Nội chúc Tết mà hãy dành thời gian chủ động tập trung chăm lo Tết cho Nhân dân. Ở các địa phương cũng vậy. Chính phủ cần làm gương, từng thành viên Chính phủ thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng.
Biếu quà Tết vốn là một nét đẹp văn hóa của người Việt mỗi dịp Xuân về. Nhưng trên thực tế, đã có những biến tướng tiêu cực trở thành hành vi hối lộ, tham nhũng với nhiều biểu hiện ngày càng tinh vi. Rồi có ý kiến cho rằng, chúng ta cứ kêu gọi thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, kêu gọi không tham nhũng, biếu xén, quà cáp trái quy định, song vào các dịp lễ, Tết vẫn thấy các đoàn đổ về tặng quà các lãnh đạo thì rất phản cảm. Mặc dù pháp luật đã có quy định quà tặng ở mức bao nhiêu, quan chức không được nhận nhưng thực tế, việc thực thi vẫn rất khó khăn. Chính vì vậy, Thủ tướng các nhiệm kỳ đều ban hành các lệnh cấm. Dù không phải vấn đề mới, nhưng lần này Thủ tướng Chính phủ thể hiện sự quyết liệt hơn. Thay vì chỉ ra một văn bản, người đứng đầu Chính phủ đã nhiều lần nhắc lại “thông điệp” này tại các cuộc làm việc với bộ, ngành, địa phương.
Nhiều ý kiến cho rằng, chỉ đạo của Thủ tướng là một thông điệp rất quan trọng, thể hiện quyết tâm xây dựng Chính phủ đổi mới, Chính phủ liêm khiết không tham nhũng. Đây cũng là thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước. Quan trọng hơn, chỉ đạo này giải tỏa cái lệ từ trước tới nay cứ mỗi dịp cuối năm là cấp dưới biếu cấp trên, hễ không biếu được thì rất lo lắng. Như Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, hiện các cơ quan đang xây dựng quy chế để giám sát những việc như thế này cũng như giám sát quyền lực, giám sát người đứng đầu. Rồi việc Cục Chống tham nhũng (Thanh tra Chính phủ) tiếp tục mở lại số điện thoại đường dây nóng (080.48228 và 0902.386.999) để tiếp nhận thông tin tố giác hành vi tiêu cực, tham nhũng và tặng quà Tết năm 2017. Dù đây là công việc thường xuyên diễn ra cứ vào cuối năm, nhưng cũng là một “liệu pháp” góp phần tăng thêm quyết tâm của Chính phủ.
Như thế cho thấy, quyết tâm đã rõ, nhưng chỉ dừng ở quyết tâm thôi chưa đủ, cách tổ chức thực hiện như thế nào cho hiệu quả mới là quan trọng. Rất cần một chữ “nghiêm”. Nếu không có cơ chế thực hiện và bộ máy giám sát, và nhất là không tự giác thì vẫn là chuyện “nói mãi”, khó khả thi, không hiệu quả. Bởi thế, nhiều ý kiến cho rằng, để ngăn chặn được việc “quà biếu Tết” này cần phải được giám sát chặt chẽ bằng các biện pháp cụ thể, thích đáng. Bởi để những món quà “trên mức tình cảm” vào được nhà các lãnh đạo không phải là điều quá khó, khi các cách để tặng quà ngày càng đa dạng. Trước hết, lãnh đạo phải nêu gương với lệnh cấm đó, phải chấp hành nghiêm chỉnh và nếu làm đúng chỉ đạo của Thủ tướng sẽ tác động lan tỏa đến cấp dưới. Hơn thế nữa, không chỉ là “mùa vụ”, mà phải làm cương quyết và thường xuyên liên tục mới chấm dứt được tình trạng “năm nào cũng được nói đến ấy”. Vì đây không phải là việc làm hình thức và phong trào, mà để thay đổi một thói quen vốn xuất phát điểm là tính văn hóa tốt, chỉ có điều đã bị biến tướng và lạm dụng.
