Trình bày Tờ trình của Chính phủ về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, Chính phủ đề nghị Chương trình năm 2020 gồm 14 dự án. Cụ thể, tại Kỳ họp thứ 9, chương trình thông qua có 8 dự án, gồm 4 dự án được gối từ Chương trình năm 2019. Có 4 dự án mới được đề nghị bổ sung vào Chương trình năm 2019, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 và sẽ thông qua tại Kỳ họp thứ 9 là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Đê điều; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng và Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi).
Tại Kỳ họp thứ 10, Chương trình thông qua gồm 5 dự án được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 là Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi); Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Thỏa thuận quốc tế; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.
Đối với Chương trình năm 2019, ngoài 3 dự án luật đã được UBTV Quốc hội quyết định bổ sung vào Chương trình năm 2019 theo Nghị quyết số 613/2018/UBTVQH14 ngày 13/12/2018, Chính phủ tiếp tục đề nghị điều chỉnh Chương trình năm 2019 đối với 10 dự án, dự thảo. Trong đó, đề nghị rút ra khỏi Chương trình 2 dự án luật là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai vì các dự án luật cần có thêm thời gian để nghiên cứu, hoàn thiện.
Đối với việc sửa Luật Đất đai, nội dung còn một số vấn đề phức tạp, cần có thêm thời gian để nghiên cứu, chuẩn bị và đánh giá kỹ hơn, như các vấn đề: đất cơ sở tôn giáo; người nước ngoài mua nhà ở gắn liền với đất ở; công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo có liên quan đến đất đai; quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, kinh tế đất, tích tụ tập trung đất đai; căn hộ khách sạn, căn hộ văn phòng, nhà ở khách sạn… Chính phủ đã giao Bộ TN&MT tiếp tục nghiên cứu, phân tích, đánh giá toàn diện các quy định của Luật Đất đai hiện hành và định hướng sửa đổi Luật, trình Chính phủ sau năm 2020.
Như vậy sau khi điều chỉnh, số lượng các dự án thuộc Chương trình năm 2019 sẽ là 26 dự án, tăng 9 dự án so với Nghị quyết số 57/2018/QH14.
Liên quan đến các dự án luật đã được rút ra khỏi chương trình các năm trước đây (từ 2016 - 2018), Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, dự án Luật về Hội đã được Ban Cán sự Đảng Chính phủ báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị. Luật Biểu tình đang được Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu lý luận, cơ sở pháp lý và tổ chức khảo sát thực tế tại các đơn vị, địa phương để nghiên cứu, xây dựng dự án Luật Biểu tình bảo đảm thực thi quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, tránh các thế lực thù địch lợi dụng biểu tình để gây rối mất trật tự, chống phá Đảng, Nhà nước ta.
Luật Quản lý phát triển đô thị, trước mắt, Chính phủ chưa đề nghị đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019, 2020 mà sẽ tiếp tục phân tích, tiếp thu, giải trình một cách cụ thể, kỹ lưỡng, hoàn thiện dự thảo Luật và đề xuất đưa vào Chương trình sau năm 2020. Luật Dân số sẽ được lùi đến một thời điểm thích hợp.
Đáng lưu ý, Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt đã được Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Kinh tế của Quốc hội xây dựng phương án chỉnh lý, hoàn thiện dự án Luật theo hướng xây dựng một luật chung (thay vì dành cho riêng 3 đặc khu). Hiện nay, Ban Cán sự Đảng Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị xin ý kiến chỉ đạo việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật.
Trong thẩm tra của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Chủ nhiệm Nguyễn Khắc Định cho biết, qua thảo luận, Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất với việc đưa dự án Luật này ra khỏi Chương trình năm 2019; tuy nhiên, về lộ trình sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai vẫn còn có ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất, đề nghị Chính phủ chỉ đạo khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện dự án để báo cáo UBTV Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung vào Chương trình năm 2020, khắc phục những tồn tại, bất cập, đáp ứng yêu cầu đặt ra trong thực tiễn quản lý đất đai, bảo đảm sự thống nhất của các quy định của pháp luật liên quan đến đất đai.
Loại ý kiến thứ hai, tán thành với Chính phủ về việc rút dự án Luật này ra khỏi Chương trình để tiếp tục nghiên cứu, báo cáo Quốc hội sau năm 2020. Đối với những vấn đề vướng mắc trong thực tiễn và một số chính sách mới cần thực hiện thí điểm, đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo nghiên cứu, trình Quốc hội ban hành nghị quyết trong năm 2019 để kịp thời xử lý, đồng thời, tạo cơ sở cho việc tổng kết, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật.
“Nhiều ý kiến trong Ủy ban Pháp luật tán thành với loại ý kiến thứ nhất và đề nghị Ủy ban Pháp luật xin báo cáo UBTV Quốc hội xem xét, quyết định”- Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết.
Đồng thời, theo đánh giá của Ủy ban Pháp luật, mặc dù đã có những đổi mới nhưng sự chuyển biến còn chậm, việc lập và thực hiện Chương trình vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Nhìn lại 3 năm qua cho thấy, tính dự báo của Chương trình không cao, chủ yếu vẫn chạy theo tiến độ, tính “gối đầu” thấp, thiếu tầm nhìn cho năm tiếp theo. Tình trạng xin lùi, rút hoặc bổ sung dự án vào Chương trình còn nhiều.
