Thu phí vô tội vạ
Theo báo cáo, trong thời gian qua nhiều hiệp hội ngành hàng, DN XNK nêu ý kiến bức xúc về việc các hãng tàu biển nước ngoài thu quá nhiều phụ phí bất hợp lý. Trong đó, 10 loại phụ phí đã được các chủ tàu áp dụng từ năm 2010 là: Phí dịch vụ container THC, phí mất cân đối container, phí vệ sinh container, phí sửa chữa vỏ container, phí thủ tục, phí lưu kho bãi … Riêng phí tắc nghẽn cảng Cái Lái được các chủ tàu áp dụng thu trong thời gian gần đây.
Theo văn bản số 1294/TCT-KHKD ngày 5/8 của Tân Cảng Sài Gòn thì đến nay tình hình tắc nghẽn này đã được giải quyết, sản xuất của cảng đã đi vào ổn định. Tuy nhiên, một số hãng tàu hoặc đại lý hãng tàu vẫn áp dụng thu phụ phí tắc nghẽn và có thông báo sẽ thu trong thời gian tới (từ ngày 15/8 đến 1/9/2014).
Cục Hàng hải Việt Nam cho biết đã có văn bản yêu cầu hãng tàu, đại lý hãng tàu không thu phí tắc nghẽn cảng tại cảng Cái Lái đồng thời sẽ rà soát những đơn vị không thực hiện để có biện pháp xử lý.
Đối với phí dịch vụ container THC là phí trả cho cảng xếp dỡ container nhưng mức thu cao hơn rất nhiều giá thu thực tế của cảng, phí này do chủ tàu trực tiếp thu từ chủ hàng và nộp cho cảng, mức thu của cảng khoảng 35 USD/cont 20’, 40-50 USD/cont 40’ nhưng chủ tàu thu từ chủ hàng là 100 – 120 USD/cont để hưởng chênh lệch.
Phí mất cân đối container (CIC hoặc CIS) chỉ phát sinh khi có sự mất cân đối vỏ container giữa hai đầu bến, thường chỉ xuất hiện theo thời vụ, đối với hàng nhập về Việt Nam nếu phát sinh phí CIC thì chủ hảng xuất tại nước ngoài sẽ phải chịu phí này nhưng chủ tàu vẫn thu từ chủ hàng Việt Nam với giá thành rất cao khoảng 50 USD/cont 20’ và 100 USD/cont 40’ và thu liên tục từ năm 2010 đến nay.
Phí vệ sinh container chủ tàu đưa ra với lý do đóng hàng hoặc do công nhân, máy móc bốc xếp gây bẩn, tuy nhiên nhiều loại hàng sạch như dệt may, da giày vẫn phải nộp phí vệ sinh, một số hãng tàu thu phí này rất cao, khoảng 2,5 triệu/cont.
Phí sửa chữa vỏ container, mặc dù phí này đã được tính vào chi phí khấu hao tài sản trong quá trình kinh doanh, nhưng hãng tàu thu phí này rất cao, khoảng 2,5 triệu/cont.
Phí sửa chữa vỏ container, mặc dù phí này đã được tính vào chi phí khấu hao tài sản trong quá trình kinh doanh, nhưng hãng tàu vẫn thu từ phía chủ hàng Việt Nam. Ngoài ra người nhận hàng còn phải nộp thêm một số khoản phí như: phí thủ tục, phí hóa đơn, phí lưu kho bãi, phí cầu đường …
Sẽ xử lý mạnh tay
Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, theo thông lệ quốc tế, một số loại phí chỉ được thu khi phát sinh hiện tượng như: tắc nghẽn cảng, mất cân bằng container … nhưng chủ tàu vẫn lợi dụng cơ hội để áp dụng thu đều đặn các loại phí. Các hiệp hội ngành hàng, DN XNK và các cơ quan quản lý đều cho rằng việc thu phụ phí như vậy là không có căn cứ, không tuân theo thông lệ quốc tế và bị áp đặt một phía từ chủ tàu.
Giá các loại phụ phí cũng tăng theo thời gian, theo báo cáo các phí đã tăng khoảng 20 – 30% so với năm 2013, việc đóng quá nhiều phí như vậy làm tăng chi phí vận tải và giá thành sản phẩm, giảm sự cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Theo Hiệp hội Da – Giầy Việt Nam, tiền phụ phí chiếm 1% kim ngạcg XNK của Hiệp hội, như vậy một năm chi phí trả cho các loại phụ phí chiếm khoảng 110 triệu USD.
Theo Cục Hàng hải Việt Nam, việc chủ tàu ồ ạt thu các loại phụ phí đã xuất hiện từ năm 2010, Bộ Giao thông Vận tải cũng đã có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ một số giải pháp nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện hiệu quả. Hiện tại, vẫn chưa có cơ chế kiểm tra giám sát, quản lý của cơ quan nhà nước đối với vấn đề này.
Để tiếp tục giải quyết vấn đề này mang lại công bằng cho chủ hàng và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, Cục Hàng hải Việt Nam kiến nghị được giao thẩm quyền phối hợp với Cục Quản lý cạnh tranh, Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công Thương, VCCI, hiệp hội chủ hàng, ngành hàng… rà soát cụ thể việc thu các loại phụ phí, so sánh với quy định pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế, báo cáo cơ quan cấp trên yêu cầu chủ tàu ngừng thu ngay một số loại phí không hợp lý.
Đồng thời, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, VCCI thành lập Tổ công tác liên ngành quản lý, giám sát việc thu phụ phí tàu biển đảm bảo đúng quy định của pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành cơ chế quản lý phù hợp.
