Tổng cục Hải quan khẳng định, cơ quan này đã chủ động thanh tra, kiểm tra và phát hiện vụ việc xảy ra vào thời điểm giữa năm 2015 có 213 container của 56 DN vận chuyển quá cảnh qua cảng Cát Lái - TPHCM (cửa khẩu nơi đi) để trung chuyển bằng đường bộ, sau đó xuất đi Campuchia (cửa khẩu nơi đến). Tuy nhiên, số container trên đã được DN vận chuyển khỏi cảng Cát Lái nhưng không được đưa đến cửa khẩu xuất theo quy định.
Cụ thể, theo quy định, hàng hóa quá cảnh tại cảng Cát Lái phải khai tờ khai vận chuyển độc lập, qua bước nghiệp vụ đăng ký thông báo khởi hành của hàng hóa được phê duyệt vận chuyển (BOA).
Khi hàng hóa quá cảnh rời khỏi cảng Cát Lái để xuất đi Campuchia, cơ quan hải quan phải xác nhận trên hệ thống theo dõi hàng vận chuyển độc lập đã qua cửa khẩu biên giới Campuchia thì quy trình vận chuyển hàng quá cảnh mới hoàn tất.
Nhưng đối với 213 container trên, sau khi ra khỏi cổng cảng (qua khu vực giám sát hải quan) thì có ai đó đã can thiệp vào hệ thống để xóa BOA, hoặc lô hàng quá cảnh đã ra khỏi cảng nhưng không có hồ sơ. Kể từ đó đến nay, cơ quan chức năng không xác định được hơn 200 container nói trên đã đi đâu.
Khi kiểm tra thủ tục hải quan đối với các container quá cảnh nói trên, đoàn kiểm tra phát hiện cán bộ hải quan của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 (viết tắt Chi cục HQKV1) đã thực hiện xong thủ tục hải quan cho một số lô hàng quá cảnh khai tờ khai vận chuyển độc lập, nhưng sau đó xóa hồ sơ thủ tục các lô hàng này.
Tổng cục Hải quan sau khi kiểm tra nhận định, có nguyên nhân một số công chức thừa hành tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I - Cục Hải quan TP.HCM chưa thực hiện đúng quy trình nghiệp vụ (cập nhật thông tin, theo dõi tình trạng vận chuyển hàng hoá; truy tìm hàng khi đã quá thời hạn đăng ký mà chưa có thông tin xác nhận hàng đã đến đích...), có hàng loạt cán bộ, công chức hải quan làm thủ tục cho các lô hàng quá cảnh trên không đúng quy định.
Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cũng nêu ra những nguyên nhân rất quan trọng khác là: Đối tượng đã lợi dụng các yếu tố thuận lợi trong khâu cấp phép đăng ký kinh doanh và quản lý sau cấp phép để hoạt động buôn lậu (qua xác minh của cơ quan Hải quan thì 56 DN có 213 container nêu trên đều đã không còn hoạt động hoặc không có trụ sở tại địa chỉ đã đăng ký).
Tổng cục Hải quan đang phối hợp với cơ quan cảnh sát điều tra, các đơn vị thuộc Tổng cục An ninh - Bộ Công an và Công an TPHCM khám xét, điều tra các container và DN vi phạm. Lãnh đạo ngành hải quan cũng khẳng định sẽ tiếp tục chỉ đạo Cục Hải quan TPHCM xem xét, xử lý nghiêm những công chức có hành vi sai phạm, đồng thời kiến nghị cần phải chấn chỉnh khâu cấp phép và tăng cường công tác quản lý sau cấp phép đối với DN của các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương.
Tổng cục Hải quan khẳng định, thời gian tới, bên cạnh việc đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hải quan, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại theo chủ trương của Chính phủ, Tổng cục Hải quan tiếp tục chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, giám sát hải quan, phối hợp với các cơ quan chức năng để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm trong hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời tiếp tục tăng cường thanh, kiểm tra nội bộ và kiên quyết xử lý nghiêm minh công chức có hành vi vi phạm.
