Sinh viên là nòng cốt trong việc hình thành văn hoá giao thông

Hiệu quả lan toả lớn

Sáng 29/10, tại tọa đàm với chủ đề “Sinh viên Thủ đô với trách nhiệm xây dựng văn hóa giao thông văn minh, an toàn” do Báo Kinh tế và Đô thị phối hợp với các sở, ngành và các trường đại học trên địa bàn Thủ đô tổ chức, TS Vũ Hồng Trường – Chuyên gia giao thông đô thị cho rằng việc lựa chọn sinh viên làm đối tượng trung tâm trong các chương trình tuyên truyền, lan tỏa văn hoá giao thông là đúng và trúng, xuất phát từ nhiều lý do mang tính xã hội và thực tiễn.

Theo TS Vũ Hồng Trường, sinh viên là nhóm đối tượng đi lại thường xuyên trên đường phố, dễ thay đổi thói quen và có tinh thần cầu thị cao. Ở độ tuổi này, việc hình thành và điều chỉnh hành vi, ý thức tuân thủ pháp luật giao thông thuận lợi hơn so với các nhóm khác trong xã hội. Đồng thời, sinh viên là lực lượng trẻ, tràn đầy năng lượng và khát vọng cống hiến, nếu được tạo điều kiện phù hợp sẽ có thể phát huy vai trò nòng cốt trong việc hình thành văn hóa giao thông văn minh, an toàn ở Thủ đô.

Ngoài ra, sinh viên là nhóm được đào tạo cơ bản, có khả năng tiếp cận nhanh với tri thức và các giá trị văn minh mới. Khi công tác tuyên truyền được triển khai đúng cách, đúng đối tượng, hiệu quả lan tỏa sẽ rất lớn.

TS Vũ Hồng Trường cũng nhấn mạnh, sinh viên là thế hệ được toàn xã hội quan tâm vì là tương lai của đất nước. Do đó, mỗi hành động gương mẫu của sinh viên trong ứng xử giao thông sẽ có sức lan tỏa mạnh mẽ, tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng.

“Việc chọn sinh viên làm trung tâm của chủ đề tuyên truyền là hoàn toàn xác đáng. Mỗi sinh viên trước hết cần tự giác chấp hành pháp luật giao thông; đồng thời trở thành tuyên truyền viên tích cực, lan tỏa tinh thần văn hóa giao thông trong lớp, trong trường, trong các tổ chức đoàn – hội và trong toàn xã hội” - TS Vũ Hồng Trường nhấn mạnh.

TS Vũ Hồng Trường cũng cho rằng công tác tuyên truyền văn hóa giao thông trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực, dù vẫn còn ý kiến khác nhau. Trong điều kiện nguồn lực hạn chế, các hoạt động tuyên truyền vẫn góp phần nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt trong bối cảnh giao thông Hà Nội đang chịu áp lực lớn từ phương tiện cá nhân.

TS Vũ Hồng Trường dẫn chứng, để đáp ứng nhu cầu đi lại 100% người dân bằng xe máy, Hà Nội cần tới 30% diện tích đất đô thị dành cho hạ tầng giao thông; nếu toàn bộ dùng ô tô con, con số này phải là 50%. Trong khi đó, mỗi hành khách đi xe buýt chỉ chiếm khoảng 2 – 3m² diện tích đường, so với 8 – 10m² của xe máy và 28 – 30m² của ô tô con. Chỉ bằng cách kiểm soát phương tiện cá nhân và tăng cường giao thông công cộng, Hà Nội mới có thể giảm ùn tắc và tạo nền tảng cho việc xây dựng văn hóa giao thông thực chất do vậy cần hướng tới việc sinh viên sử dụng phương tiện công cộng để đi lại” - ông phân tích.

Sinh viên cần đi đầu

Ở góc nhìn truyền thông, TS Vũ Hồng Trường đề xuất đổi mới phương thức tuyên truyền, phù hợp với xu hướng tiếp nhận thông tin của thế hệ trẻ hiện nay: “Sinh viên bây giờ học tập qua online, sử dụng công nghệ số và AI. Vì vậy, tuyên truyền nên chuyển mạnh sang môi trường số, đặc biệt là qua báo điện tử và nền tảng mạng xã hội.”

Ông gợi ý, Hà Nội có thể xây, tạo diễn đàn để sinh viên tham gia tương tác, đề xuất sáng kiến. Bên cạnh đó, có thể phát động mô hình “Sinh viên Thủ đô vì văn hoá giao thông Hà Nội” – tương tự như các tuyến đường “Phụ nữ tự quản”, “Cựu chiến binh gương mẫu” đang được triển khai hiệu quả ở các địa bàn khác.

Chia sẻ từ kinh nghiệm cá nhân, TS Trường nói: “Tôi từng dạy học 17 năm, sau đó hơn 20 năm công tác tại các cơ quan, doanh nghiệp của Hà Nội. Tôi luôn tin rằng nếu sinh viên giao thông mà không có văn hoá giao thông thì không thể thuyết phục được ai. Cũng như nhân viên của Transerco không đi xe buýt, hay của Metro không đi tàu điện thì rất khó nói đến sự gương mẫu.”

Theo ông, vấn đề không nằm ở việc phủ định những cách làm trước đây, mà là phải thích ứng với bối cảnh, công cụ và thế hệ mới. Mỗi thời kỳ có điều kiện và phương thức tuyên truyền khác nhau, nhưng điểm chung là cần lấy sinh viên làm hạt nhân trong quá trình lan tỏa văn hoá giao thông hiện đại, văn minh, an toàn của Thủ đô Hà Nội.

Tại tọa đàm “Sinh viên Thủ đô với trách nhiệm xây dựng văn hóa giao thông văn minh, an toàn”, khi được người điều phối mời gửi gắm thông điệp tới học sinh, sinh viên, TS Vũ Hồng Trường cũng đã chia sẻ những câu chuyện giản dị nhưng thấm đượm ý nghĩa về tinh thần gương mẫu và trách nhiệm cá nhân trong việc hình thành văn hóa giao thông của người Hà Nội. Ông cho biết, từng nhiều năm công tác trong lĩnh vực quản lý, bản thân quen di chuyển bằng ô tô con. Tuy nhiên, từ khi nghỉ quản lý, ông chuyển hoàn toàn sang sử dụng phương tiện công cộng.

“Có khi tôi còn xuống trước một bến để đi bộ, vừa tập thể dục, vừa gần gũi với cuộc sống đô thị. Thấy thầy đi xe buýt, nhiều sinh viên của tôi cũng chuyển sang đi xe buýt. Đơn giản vì các em thấy thầy làm trước, thì mình cũng nên làm theo” - TS Vũ Hồng Trường nói.

Từ câu chuyện đó, ông nhấn mạnh, văn hóa giao thông phải bắt đầu từ sự nêu gương. Khi người thầy đi bộ lên tầng 5 thay vì chờ thang máy, sinh viên sẽ thấy xấu hổ nếu không tự rèn luyện. Chính sự gương mẫu ấy là “bài học sống động nhất” về nếp sống văn minh.

Nhắc đến công tác xây dựng văn hóa giao thông nơi công cộng, TS Vũ Hồng Trường kể lại quá trình hình thành văn hóa xếp hàng, giữ trật tự trên tàu điện Metro Hà Nội. “Chúng tôi mất hai năm để hình thành nếp văn hóa xếp hàng, không nói to, không livestream, không mang đồ ăn lên tàu. Từ Metro, văn hóa ấy lan sang xe buýt. Đến giờ, sinh viên đi xe buýt đều biết nhường ghế cho người lớn tuổi – đó chính là biểu hiện rõ ràng của văn hóa”.

Gửi gắm thông điệp tới sinh viên, TS Vũ Hồng Trường kêu gọi: “Hãy bắt đầu từ những hành động rất nhỏ như đi bộ khi có thể, sử dụng phương tiện công cộng, ứng xử văn minh khi tham gia giao thông, biết nhường nhịn và xin lỗi khi va chạm. Văn hóa giao thông không chỉ là chấp hành luật, mà là thái độ sống”.

Ông lấy ví dụ, ở Nhật Bản, khi có va chạm nhẹ, người bị giẫm chân còn cúi đầu xin lỗi vì đã để chân không đúng chỗ. “Sự văn minh ấy không đến từ quy định, mà đến từ nhận thức” - ông nói. Theo TS Vũ Hồng Trường, văn hóa giao thông là một phần của văn hóa cộng đồng. Khi một người vứt rác bừa bãi, người đi sau dễ làm theo, tạo nên thói quen xấu, nhưng chỉ cần một người nhặt rác, hành động ấy sẽ truyền cảm hứng tích cực cho người khác.

TS Vũ Hồng Trường bày tỏ kỳ vọng rằng qua mỗi hoạt động tuyên truyền, mỗi người dân, đặc biệt là sinh viên sẽ chuyển từ nhận thức đúng đắn sang ý thức tự giác, rồi hình thành nếp sống văn minh. Chỉ khi ấy, văn hóa giao thông mới thực sự trở thành nét đẹp của Thủ đô Hà Nội hiện đại, văn minh và giàu bản sắc.