Thay đổi mang tính bước ngoặt
Công tác chuyển đổi số nói chung và số hóa dữ liệu đăng kiểm nói riêng được Cục Đăng kiểm Việt Nam triển khai từ nhiều năm nay và đang cho thấy những hiệu quả rõ rệt đối với công tác quản lý Nhà nước trong hoạt động đăng kiểm.
Trước đó, mỗi năm Cục Đăng kiểm phải cấp ra cả chục triệu giấy chứng nhận đăng kiểm cho chủ phương tiện. Với cách thức đăng kiểm như hiện tại, có nhiều ý kiến đánh giá cho rằng, thủ tục như hiện nay còn khá rườm rà và gây mất thời gian cho chủ phương tiện.
Việc số hóa dữ liệu được kỳ vọng sẽ tạo nên một sự thay đổi mang tính bước ngoặt trong công tác quản lý Nhà nước lĩnh vực đăng kiểm. Đầu tiên, số hóa sẽ giúp bỏ giấy chứng nhận kiểm định nhằm giúp thuận lợi hơn cho chủ phương tiện, góp phần giảm thủ tục và chi phí trong lĩnh vực đăng kiểm.
Đặc biệt, việc bỏ loại giấy tờ này, để chủ xe tránh được rủi ro về mất giấy tờ, còn trung tâm đăng kiểm không phải in ấn, quản lý phôi giấy chứng nhận bởi trên thực tế, giấy chứng nhận đăng kiểm được giao cho chủ phương tiện hiện chủ yếu phục vụ công tác kiểm tra, xử lý vi phạm giao thông của lực lượng chức năng. Trên thực tế, đã có không ít trường hợp chủ xe ô tô bị thất lạc, rách hỏng giấy chứng nhận đăng kiểm, gây ra nhiều phiền hà với chủ phương tiện khi đem xe đi đăng kiểm.
Công tác chuyển đổi số này bắt đầu triển khai từ năm 2015 khi giấy chứng nhận đăng kiểm được cải tiến rút gọn lại thành một tờ dạng A5 in hai mặt nên giúp chủ xe dễ bảo quản hơn. Ngoài bản giấy, chứng nhận đăng kiểm cũng đã được lưu trữ trên hệ thống điện tử của Cục ĐKVN. Cơ quan chức năng, đơn vị đăng kiểm, chủ phương tiện có thể truy cập trực tuyến 24/24h.
Ngoài ra, việc triển khai số hóa trong đăng kiểm sẽ giảm được chi phí và thời gian cho các đơn vị đăng kiểm. Theo tính toán, mỗi năm, số lượng xe có chu kỳ đăng kiểm 6 tháng, 3 tháng/lần sẽ tăng lên nên nhiều xe có năm phải cấp 2 - 3 lần giấy chứng nhận. Bớt được giấy chứng nhận giúp chủ xe tiết kiệm chi phí in ấn, quản lý ấn chỉ đăng kiểm. Với hàng triệu xe đang lưu hành, mỗi năm tính toán số tiền này rất lớn.
“Biến cố” lớn xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam vào cuối năm 2022, đầu năm 2023 khi hàng loạt lãnh đạo, cán bộ đăng kiểm bị bắt giam, kéo theo nhiều trung tâm đăng kiểm tạm dừng hoạt động vì sai phạm đã khiến hoạt động của toàn ngành đăng kiểm bị ngưng trệ một thời gian, công tác chuyển đổi số, số hóa dữ liệu đăng kiểm cũng chung hoàn cảnh. Tuy nhiên, đến nay khi “biến cố” qua đi, ngành đăng kiêm đang từng bước kiện toàn lại hoạt động và cuộc cách mạng chuyển đổi số ở đây được triển khai mạnh mẽ.
Các bên cùng hưởng lợi
Mới đây, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết đang đẩy mạnh thực hiện kết nối, chia sẻ dữ liệu đăng kiểm phương tiện phục vụ công tác quản lý Nhà nước của ngành vào cơ sở dữ liệu dùng chung của Bộ GTVT.
Theo đó, đối tượng được cung cấp, chia sẻ dữ liệu đăng kiểm phương tiện là các cơ quan phục vụ công tác quản lý Nhà nước (gồm Cục CSGT, Phòng CSGT địa phương, Sở GTVT địa phương) và chủ sở hữu hoặc người quản lý phương tiện hợp pháp theo quy định của pháp luật cũng như các tổ chức, cá nhân khác khi có yêu cầu.
Về phương thức chia sẻ dữ liệu, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho hay, sẽ có 4 phương thức chia sẻ dữ liệu. Một là thông qua nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu Bộ GTVT; hai là kết nối trực tiếp giữa hệ thống thông tin dữ liệu đăng kiểm phương tiện và hệ thống thông tin của tổ chức sử dụng dữ liệu; ba là tra cứu thông tin trực tuyến trên Trang thông tin điện tử của cơ quan quản lý dữ liệu đăng kiểm phương tiện và bốn là cung cấp thông tin dạng văn bản.
Chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh nhận định, việc số hóa dữ liệu đăng kiểm không những tạo thuận tiện cho chủ phương tiện mà còn giúp tăng cường khả năng giám sát chéo giữa người dân, chủ phương tiện, ngành đăng kiểm và các cơ quan chức năng trong hoạt động đăng kiểm cũng như chất lượng phương tiện. Các DN vận tải, cũng được hưởng lợi khi dễ dàng giám sát được chất lượng phương tiện.
Điều này càng có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nhiều DN vận tải, HTX vận tải vẫn khoán phương tiện cho các xã viên nên chưa nắm chắc được chất lượng phương tiện của xã viên. “Cần vào website của Cục Đăng kiểm là biết được tường tận dữ liệu, chất lượng từng phương tiện để phục vụ công tác quản lý. Phương tiện nào không đảm bảo chất lượng, xã viên nào quản lý, sử dụng phương tiện không đúng đều sẽ bị phát hiện, xử lý kịp thời” – ông Nguyễn Văn Thanh nói.
Trong khi đó, chuyên gia công nghệ Phạm Văn Hiệp - Tổng Công ty Giải pháp doanh nghiệp Viettel cho rằng, việc ứng dụng các công nghệ, chuyển đổi số sẽ giúp các hoạt động đăng kiểm diễn ra hiệu quả hơn, thời gian và chi phí được tối ưu, đặc biệt là hạn chế các sai sót trong hoạt động kiểm định.
Theo chuyên gia này, đăng kiểm là lĩnh vực quan trọng của GTVT trong việc kiểm soát chất lượng phương tiện xe cơ giới tham gia giao thông, hàng năm, có khoảng gần 5 triệu lượt đăng kiểm tại khắp 63 tỉnh thành; trong khi đó, xe điện, xe tự lái đang ngày càng phổ biến trên thế giới cũng như tại Việt Nam đặt ra những yêu cầu mới với công tác kiểm định xe cơ giới. Việc số hóa dữ liệu đăng kiểm bởi thế càng trở nên quan trọng đối với lĩnh vực này.
“Công nghệ có thể hỗ trợ trong việc cung cấp công cụ quản lý và đặt lịch đăng kiểm, giúp người dân biết được vị trí, năng lực kiểm định, khả năng đáp ứng của các Trung tâm đăng kiểm để đăng ký lịch phù hợp; đồng thời cho phép kiểm tra trước các thủ tục cần thiết và cho phép người dân thực hiện trước những thủ tục này” – ông Phạm Văn Hiệp nhận định.
Theo Thông tư 28/2022/TT-BGTVT quy định về quản lý, duy trì, chia sẻ và đảm bảo an toàn thông tin dữ liệu đăng kiểm phương tiện giao thông vận tải, thông tin dữ liệu đăng kiểm đối với xe ô tô (thuộc nhóm xe cơ giới đường bộ) gồm: biển số xe, nơi đăng ký, nhãn hiệu, số động cơ, nước và năm sản xuất, số người được phép chở, khối lượng cho phép tham gia giao thông, ngày đăng kiểm, số quản lý đăng kiểm…).
