Ngày 1/2/2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 13/2019/NĐ-CP về doanh nghiệp khoa học công nghệ, đã có nhiều chính sách ưu đãi để thúc đẩy việc hình thành và phát triển mạnh mẽ doanh nghiệp khoa học công nghệ.
Cùng với đó, Bộ KH&CN cũng có những động thái tích cực trong việc hoàn thiện cơ chế chính sách, nhưng con số doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận là doanh nghiệp khoa học công nghệ ở mức vô cùng khiêm tốn. Tính đến 31/12/2022 cả nước có 712 doanh nghiệp khoa học công nghệ đăng ký, nghĩa là chỉ đạt được hơn 10% mục tiêu.
Lý giải nguyên nhân khiến số lượng doanh nghiệp khoa học công nghệ không đạt mục tiêu chiến lược đề ra, Phó Cục trưởng Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp khoa học và công nghệ (Bộ KH&CN) Trần Xuân Đích cho biết: Chiến lược phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ được đề ra trước năm 2010, chính vì thế, việc triển khai được thực hiện theo Luật KH&CN cũ. Đến năm 2013 Luật Khoa học và công nghệ sửa đổi, theo đó tiêu chí về doanh nghiệp khoa học công nghệ khác so với tiêu chí của Luật Khoa học và công nghệ trước đây.
Cụ thể, theo Luật Khoa học và công nghệ cũ, doanh nghiệp khoa học công nghệ chỉ cần đưa được kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ vào thực tiễn đời sống, không cần có tỷ lệ doanh thu của sản phẩm khoa học công nghệ trên tổng doanh thu của doanh nghiệp. Nhưng sau đó, Luật Khoa học và công nghệ 2013 ra đời thay đổi các tiêu chí. Chính vì vậy, Bộ KH&CN đã thay đổi tiêu chí công nhận doanh nghiệp khoa học công nghệ cho phù hợp với Luật Luật Khoa học và công nghệ 2013.
Một nguyên nhân nữa đó là nhiều doanh nghiệp mặc dù đủ điều kiện công nhận doanh nghiệp khoa học công nghệ nhưng lại không gửi đơn đăng ký. Trên thực tế, số lượng khảo sát phải có trên 3.000 doanh nghiệp đủ điều kiện, nhưng đến nay mới chỉ có 714 doanh nghiệp đăng ký trở thành doanh nghiệp khoa học công nghệ. Lý do khiến các doanh nghiệp không mặn mà đăng ký thành doanh nghiệp khoa học công nghệ bởi một số ưu đãi dành cho doanh nghiệp khoa học công nghệ họ đã được hưởng gần hết.
Cụ thể, theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, đối với doanh nghiệp khoa học công nghệ sẽ được hưởng ưu đãi 4 năm miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, 9 năm giảm 50%, nhưng tổng thời gian được hưởng ưu đãi không được vượt quá thời gian đó. Nếu được hưởng ưu đãi từ các luật khác như Luật Đầu tư, ưu đãi theo địa bàn, ưu đãi theo lĩnh vực… cũng phải tổng hợp tất cả thời gian ưu đãi. Vì vậy, các chính sách ưu đãi không còn hấp dẫn doanh nghiệp khoa học công nghệ .
Ngoài chính sách về thuế, còn có ưu đãi về đất đai, vốn. Tuy nhiên, nguồn vốn vẫn là một điểm nghẽn với doanh nghiệp khoa học công nghệ.
Làm thế nào để đánh giá được tài sản vô hình, để ngân hàng thấu hiểu, chia sẻ là câu hỏi giành cho các nhà quản lý?.
Cũng theo ông Trần Xuân Đích, để thúc đẩy doanh nghiệp khoa học công nghệ phát triển, phía Bộ KH&CN đã có nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích. Về cơ chế chính sách đã có thay đổi cho phù hợp với Luật KH&CN 2013.
Theo đó, tháo nghẽn nhiều điểm về cơ chế chính sách, tiêu chí công nhận doanh nghiệp khoa học công nghệ và hồ sơ, điều kiện thủ tục theo hướng tăng tính đơn giản thủ tục hành chính và tăng tính hậu kiểm.
Chính vì vậy số lượng doanh nghiệp khoa học công nghệ từ 2019 đến giờ dù ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nhưng số lượng doanh nghiệp khoa học công nghệ đăng ký mới rất rõ.
