Nhiều tín hiệu tích cực
Trong tháng 10/2021, Ban IV tiến hành khảo sát tại nhiều doanh nghiệp ở các địa phương. Qua khảo sát cho thấy, số lượng doanh nghiệp đang hoạt động đã tăng gấp đôi so với tháng 8/2021. Dù doanh nghiệp vẫn ở trong trạng thái khó khăn, dịch bệnh có chiều hướng phức tạp, thế nhưng 43% lãnh đạo doanh nghiệp trong tổng số 3.500 doanh nghiệp tham gia khảo sát vẫn tỏ ra lạc quan.
Tuy vậy, do mức độ ảnh hưởng của đợt bùng phát dịch lần 4 tại Việt Nam tới hoạt động của doanh nghiệp là rất lớn, đồng thời do tình hình các chuỗi cung ứng trên thế giới hiện vẫn đứt gãy, chưa phục hồi hoàn toàn nên doanh nghiệp và người lao động tại Việt Nam đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức.
Cụ thể, khoảng 30% doanh nghiệp cho biết họ gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động nói chung và đặc biệt lao động có trình độ chuyên môn. Hơn 45% doanh nghiệp cho là phải đưa ra mức thu nhập cao hơn so với trước dịch bệnh để thu hút lao động trở lại. Bên cạnh khó khăn về thiếu lao động, chi phí cho lao động tăng và khó khăn cố hữu như vấn đề về vốn lưu động. Đồng thời, các doanh nghiệp đang đối mặt với khó khăn mới phát sinh, như giá nguyên liệu đầu vào tăng, cầu thị trường yếu chưa đảm bảo kinh doanh có lãi, chi phí xét nghiệm cho lao động là áp lực rất lớn...
Về phía người lao động, 59,3% trong tổng số gần 9.000 người tham gia khảo sát cho biết, không có nguồn tiết kiệm để hỗ trợ cuộc sống trong bối cảnh dịch bệnh, phải dựa vào vay nợ hoặc trông chờ sự hỗ trợ từ gia đình, xã hội. 41% không tìm được việc; 59% mong muốn được ký hợp đồng lao động nếu có việc mới, 54% muốn đề nghị doanh nghiệp phải có cam kết đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.
Đánh giá về triển vọng phục hồi, 22% doanh nghiệp ở cho biết đã phục hồi như trước dịch Covid-19, 45% doanh nghiệp cho biết nếu các địa phương thực hiện đúng Nghị quyết 128 thì doanh nghiệp sẽ phục hồi trong khoảng thời gian từ 1 tháng đến dưới 6 tháng.
Qua khảo sát cho thấy, những tín hiệu tích cực việc phục hồi sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và việc làm cho người lao động sau khi Chính phủ ban hành và áp dụng Nghị quyết 128/NQ-CP.
Nhiều kiến nghị cần tháo gỡ, hỗ trợ doanh nghiệp
Để hoàn thành báo cáo, Ban Nghiên cứu phát triển Kinh tế tư nhân đã trao đổi, thảo luận với lãnh đạo của nhiều hiệp hội doanh nghiệp, để lắng nghe các kiến nghị, khó khăn, vướng mắc từ đó đề xuất với Thủ tướng Chính phủ những giải pháp phục hồi kinh tế.
Theo đó, Ban IV đề xuất Chính phủ nên tạo lập môi trường làm việc an toàn và năng lực y tế trong doanh nghiệp để duy trì liên tục sản xuất kinh doanh. Trong đó, doanh nghiệp tự chủ để cải thiện môi trường làm việc và các quy trình nội bộ; đề xuất Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Y tế đồng ý cho doanh nghiệp có thể được ký hợp đồng với các đơn vị y tế đủ năng lực để xử trí các vấn đề phòng, chống dịch nếu không tự thiết lập được bộ phận chuyên môn y tế tại đơn vị; ban hành hướng dẫn cụ thể về quy trình xử lý khi phát hiện F0 tại doanh nghiệp.
Ban IV cũng kiến nghị Chính phủ, Bộ LĐTB&XH và các bộ, ngành, địa phương liên quan xem xét cải thiện quy định pháp luật liên quan đến thời gian, chế độ làm việc của người lao động trong bối cảnh dịch bệnh. Đặc biệt quy định giờ làm thêm của người lao động để doanh nghiệp có điều kiện bố trí nhân lực đẩy mạnh sản xuất, đáp ứng các đơn hàng bị chậm trong thời gian qua; xem xét điều chỉnh giảm mức đóng bảo hiểm xã hội đi kèm với việc phát triển quỹ bảo hiểm hưu trí tự nguyện với những cơ chế linh hoạt cho phép người lao động được vay từ quỹ bảo hiểm hưu trí khi gặp khó khăn về tài chính. Đây được xem là giải pháp hạn chế việc rút bảo hiểm xã hội một lần của người lao động; đồng thời giúp doanh nghiệp thu hút hoặc giữ chân người lao động.
Cùng với đó Ban IV kiến nghị Chính phủ thiết kế các gói hỗ trợ đủ sâu, đủ rộng, có tính toán tới đặc thù của từng ngành và triển khai ngay trong đầu năm 2022 nhằm tạo đà cho doanh nghiệp có sức phục hồi và bứt phá, tận dụng được cơ hội mang lại từ Nghị quyết 128.
