Sơn La: thúc đẩy phát triển kinh tế hợp tác xã

Huyện Mai Sơn có 188 hợp tác xã (HTX), trên 2.800 thành viên hoạt động trên nhiều lĩnh vực, đáp ứng nhu cầu thị trường, tạo việc làm, tăng thu nhập cho các hội viên, làm thay đổi diện mạo nông thôn.

Với sự năng động, sáng tạo trong đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động, các HTX đã chủ động liên doanh, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản để nâng cao chất lượng, giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm. Đến nay, 100% số HTX của huyện Mai Sơn đã thực hiện chuyển đổi, đăng ký hoạt động theo Luật HTX năm 2012.

Nổi bật như HTX Dâu tây Tân Thảo có 15 thành viên với 30 ha dâu tây. Trước đây, các hộ trồng dâu tây theo hình thức tự phát. Việc trồng, chăm sóc không theo quy trình, không có sự liên kết trong tiêu thụ sản phẩm nên giá cả không ổn định, chất lượng quả không cao. Từ khi các hộ liên kết thành lập HTX, các thành viên được tập huấn sản xuất theo quy trình VietGAP, chú trọng liên kết trong tiêu thụ, nên sản phẩm sản xuất đến đâu được bao tiêu đến đó, giá thành ổn định. Vụ dâu tây 2023-2024, lợi nhuận bình quân đạt 350-400 triệu đồng/ha.

Tại HTX Nông nghiệp Phiêng Quài (xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn), nhờ tạo mối đoàn kết giữa các thành viên, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, chăm sóc, chế biến, tiêu thụ cà phê và cây ăn quả đã giúp nâng cao chất lượng hoạt động HTX. HTX hiện đang trồng gần 60 ha cà phê, trong đó, 40 ha nhãn, 3 ha mắc ca trồng xen canh, 20 ha mận hậu, 3 ha thanh long... Sản lượng hàng năm các loại quả đạt gần 1.200 tấn, doanh thu gần 13 tỷ đồng/năm. 

Để tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho các thành viên trong các HTX, huyện Sông Mã đã triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ về nguồn nhân lực, vốn, kỹ thuật, quản lý điều hành, giúp các hợp tác xã áp dụng công nghệ vào sản xuất. Hiện nay, huyện có 1 liên hiệp HTX và 75 HTX, với hơn 780 thành viên, hoạt động chủ yếu trên lĩnh vực nông - lâm - ngư nghiệp, tổng vốn điều lệ gần 100 tỷ đồng. Doanh thu ước đạt 1 tỷ đồng/HTX/năm. Thu nhập bình quân thành viên đạt 50 triệu đồng/người/năm. Nộp ngân sách Nhà nước giai đoạn 2021-2023 hơn 330 triệu đồng.

Sông Mã cũng là một trong 4 địa phương của tỉnh có mô hình liên hiệp HTX. Thành lập tháng 3/2018, Liên hiệp HTX có 6 thành viên, hoạt động trên các lĩnh vực trồng cây ăn quả, chế biến rau quả, cung ứng cây giống và thông tin thị trường sản phẩm nông nghiệp. Năm 2024, do thời tiết khắc nghiệt nên sản lượng quả nhãn tươi đạt 120 tấn, chỉ bằng 20% so với mọi năm; giá bán trung bình 40.000 đồng/kg, doanh thu đạt gần 5 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho 120 lao động địa phương với mức thu nhập bình quân từ 4 triệu đồng/người/tháng.

Toàn huyện Sông Mã có 50 HTX sản xuất quả an toàn theo quy trình VietGAP, với diện tích 981 ha, sản lượng đạt trên 14.400 tấn. Các HTX hoạt động hiệu quả góp phần cùng huyện được cấp 50 mã vùng trồng, trong đó, 12 mã vùng trồng nhãn xuất khẩu sang thị trường Mỹ; 25 mã vùng trồng nhãn, xoài xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc; 13 mã vùng trồng nhãn xuất khẩu sang thị trường Úc, New Zealand, tổng diện tích trên 710 ha.

Để duy trì và phát triển HTX, những năm qua, huyện Bắc Yên đã mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý, giám đốc, kế toán HTX; thường xuyên tổ chức đối thoại giữa UBND huyện và các HTX để lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, kịp thời giải quyết kiến nghị, tháo gỡ khó khăn. Đến nay, toàn huyện có 33 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, du lịch với 299 thành viên. Tổng vốn hoạt động đăng ký trên 36,5 tỷ đồng. Doanh thu bình quân HTX trên 800 triệu đồng/năm; thu nhập bình quân của lao động làm việc thường xuyên đạt khoảng 27 triệu đồng/năm.

HTX Nông nghiệp và Dược liệu Háng Đồng (xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên) sau 8 năm thành lập đã có 2 sản phẩm được xếp hạng OCOP 3 sao là măng trúc muối ớt và Trà Thác rồng. Để đạt được kết quả trên, HTX đã tổ chức cho các thành viên HTX tham quan, học hỏi kinh nghiệm và thống nhất quy trình sản xuất, từ khâu trồng đến thu hoạch sản phẩm tại các xã lân cận. Đến nay, HTX có 10 thành viên, liên kết trồng 8 ha trúc, 35 ha cây thảo quả. Năm 2024, HTX bán ra gần 40 tấn măng trúc muối ớt, hơn 20 tấn thảo quả, 6 tấn chè thành phẩm; lợi nhuận đạt trên 800 triệu đồng/năm; thu nhập bình quân thành viên đạt 6 triệu đồng/người/tháng. Ngoài ra, giải quyết việc làm cho hàng chục lao động địa phương, với mức thu nhập bình quân 3-4 triệu đồng/người/tháng.

Được thành lập vào năm 2010, HTX Dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5 (TX Mộc Châu) tiên phong trong việc xây dựng phát triển mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch. Đến nay, HTX đã có 50 thành viên chính thức và đang liên kết với hơn 200 thành viên, sản xuất 110 ha cây trồng các loại, trong đó hơn 23 ha rau, quả được sản xuất theo quy trình VietGAP. Tổng sản lượng tiêu thụ của HTX từ 800 tấn đến 1.000 tấn nông sản/năm. Doanh thu trung bình hằng năm đạt từ 6 đến 7 tỷ đồng với thu nhập bình quân của các hộ thành viên đạt 400 triệu đồng/ha/năm. Lương bình quân lao động trong hợp tác xã đạt từ 6,5 triệu đồng đến 8,5 triệu đồng/người/tháng.

Để đồng hành với các HTX, tỉnh Sơn La đã chỉ đạo các địa phương tăng cường phối hợp, tổ chức các lớp tập huấn cho các HTX về những nội dung cơ bản của Luật HTX năm 2012, kỹ năng quản lý, hoạt động sản xuất kinh doanh, kỹ thuật sản xuất, quản lý chất lượng và tiếp thị sản phẩm. Từ đó hình thành các HTX sản xuất theo hướng xanh và bền vững, tạo ra các sản phẩm nông nghiệp sạch... đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.