Sửa đổi luật cần giữ chân người lao động gắn bó với bảo hiểm xã hội

Luật sửa đổi có xu hướng giảm quyền lợi của người lao động

Nêu ý kiến tại Diễn đàn người lao động năm 2023 do Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất tổ chức tại Hội trường Diên Hồng (nhà Quốc hội) ngày 28/7, anh Đinh Sỹ Phúc - Chủ tịch Công đoàn Công ty Taekwang Vina (tỉnh Đồng Nai) cho biết: Qua nhiều lần lấy ý kiến về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) của một số Công đoàn cơ sở và cấp trên cơ sở,  lấy ý kiến công nhân lao động về dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), có nhiều ý kiến băn khoăn dường như quyền lợi của người lao động đang có xu hướng suy giảm.

Ví dụ như: Nâng số năm đóng BHXH đối với người lao động để được hưởng mức tối đa 75% lên 35 năm đối với nam, 30 năm đối với nữ. Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với quy định, người lao động bị giảm 2%-trước đây chỉ giảm 1%).

Vì vậy, các đoàn viên công đoàn đề nghị trong lần sửa đổi Luật BHXH sắp tới, Quốc hội nghiên cứu, ban hành các quy định để không làm suy giảm quyền lợi của người lao động; tạo sự linh hoạt, hấp dẫn, thu hút người lao động tham gia BHXH và giữ chân người lao động gắn bó lâu dài với hệ thống BHXH.

Còn chị Đặng Hồng Thêm - công nhân Công ty Cổ phần Môi trường và dịch vụ đô thị Sơn La nêu ý kiến, được biết, nguồn Quỹ bảo hiểm thất nghiệp kết dư lớn. Trong khi đó, chế độ trợ cấp thất nghiệp cho người lao động còn thấp so với mức lương tối thiểu, việc sử dụng Quỹ bảo hiểm thất nghiệp cho các nội dung đào tạo, đào tạo lại cho người lao động còn hạn chế.

Chị Thêm kiến nghị Quốc hội xem xét sửa luật theo hướng giảm mức đóng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động; mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp; tăng quyền lợi cho người lao động như hỗ trợ đào tạo nâng cao trình độ kỹ năng nghề, học nghề...

Bày tỏ bức xúc trước tình trạng doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động, chị Lương Thị Tho - công nhân Xí nghiệp Quản lý và xử lý chất thải Đình Vũ (Thành phố Hải Phòng) bày tỏ: Để giảm thiểu tình trạng này, bên cạnh việc tăng cường các biện pháp thanh tra, kiểm tra, xử phạt người vi phạm, đề nghị Quốc hội khi sửa đổi Luật BBXH cần có các quy định định rõ vai trò, quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội để hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHXH gia tăng.

Đồng thời, pháp luật cần có cơ chế phòng ngừa và giải quyết quyền lợi của người lao động khi doanh nghiệp bị phá sản, chủ doanh nghiệp bỏ trốn; có cơ chế tín dụng ưu đãi hỗ trợ người lao động khi gặp khó khăn để người lao động không phải chọn rút BHXH một lần.

Quỹ kết dư bảo hiểm thất nghiệp không còn nhiều

Trả lời việc sửa đổi Luật BHXH, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, trong tháng 8 tới, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét với tinh thần chung là tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội tại phiên chất vấn mới đây là tập trung chỉnh sửa những bất cập và mở hướng phát triển bảo hiểm linh hoạt đa tầng, đồng thời tăng quyền lợi của người lao động.

Đối với bảo hiểm thất nghiệp, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đây chính là "bà đỡ" của thị trường lao động, chính sách bảo hiểm thất nghiệp sẽ được sửa đổi đồng thời với sửa Luật Việc làm trong năm 2025. Kết dư Quỹ bảo hiểm thất nghiệp của chúng ta hiện nay ở mức độ an toàn, kết dư Quỹ bảo hiểm thất nghiệp của chúng ta là 100 nghìn tỷ đồng, nhưng đã sử dụng 41 nghìn tỷ đồng hỗ trợ người lao động thất nghiệp trong đại dịch Covid-19. Hiện nay, tình hình người lao động hưởng trợ cấp thất nghiệp cũng tăng lên nhiều nên kết dư Quỹ ở mức độ an toàn, chứ cũng không còn nhiều.

Làm rõ thêm nội dung về Quỹ kết dư bảo hiểm thất nghiệp, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, qua quá trình giám sát thực hiện các chính sách hỗ trợ người lao động của Quốc hội, Chính phủ trong giai đoạn dịch Covid-19, hiện nay Quỹ kết dư không còn nhiều lắm, tuy nhiên vẫn đảm bảo theo Nghị định 28 của Chính phủ là bằng 2 lần mức chi của năm trước liền kề chi cho thất nghiệp; nhưng cũng không quá dư dật để chi như giai đoạn Nghị quyết 03 của Quốc hội về chính sách hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho biết, theo chương trình định hướng xây dựng Luật của toàn khóa dự kiến sẽ được sửa đổi, bổ sung và trình Quốc hội, những kiến nghị của đại biểu sẽ được Ủy ban xã hội nghiên cứu.

Nhiều giải pháp giảm nợ đọng BHXH

Liên quan tới vấn đề nợ, chậm đóng BHXH, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cung cấp thông tin, số nợ chậm đóng BHXH đã giảm. Năm 2026 số nợ chậm đóng BHXH là 6% trên tổng thu BHXH trong 1 năm thì năm 2022 đã giảm xuống còn 2,91%.

Để giải quyết vấn đề này, thời gian qua BHXH Việt Nam đã đưa ra một số giải pháp, trong đó, thường xuyên bám sát và nắm chắc tình hình doanh nghiệp để ưu tiên các dòng tiền đóng BHXH cho người lao động.

Ngoài ra, BHXH Việt Nam đã phân tích rủi ro và nhận diện những doanh nghiệp có khả năng chậm, trốn đóng BHXH. Từ 1/5/2023 ứng dụng BHXH số - VssID đã báo tình hình chậm đóng BHXH từ 1 tháng trở lên của bất cứ doanh nghiệp nào. Trên cơ sở đó, người lao động khi cài ứng dụng sẽ phát hiện ra và cùng tổ chức Công đoàn, BHXH Việt Nam đôn đốc doanh nghiệp đóng bảo hiểm cho người lao động.

Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam đã thành lập Ban chỉ đạo thu nợ BHXH. Đồng thời, BHXH Việt Nam đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; Công khai danh sách nợ, phối hợp với Công an để tiến hành đưa những hồ sơ đủ điều kiện chuyển sang cơ quan Công an để khởi tố… theo quy định.

Về giải pháp căn cơ, theo Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, tới đây khi sửa đổi Luật BHXH cần đưa vào những biện pháp đủ mạnh để doanh nghiệp chấp hành nghiêm việc đóng BHXH cho người lao động.

Còn theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, thời gian tới, cơ quan chức năng sẽ tập trung đẩy nhanh triển khai các giải pháp khắc phục việc chậm đóng, trốn đóng, nợ đọng BHXH, trong đó có áp dụng tất cả các giải pháp mà các nước trên thế giới đang áp dụng để ngăn chặn việc trốn đóng BHXH.