Sửa đổi quy định của Luật, xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch

Cần rà soát sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật về các quy hoạch

Tờ trình Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) do Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương trình bày và nêu rõ, để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch, dự thảo Luật quy định loại quy hoạch làm căn cứ đánh giá tại 2 giai đoạn thẩm định chủ trương đầu tư và quyết định dự án. Quy định việc đánh giá sự phù hợp của dự án đối với quy hoạch chi tiết ngành; quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị hoặc nông thôn có liên quan đến dự án (nếu có) theo quy định của pháp luật có liên quan…

Trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của dự án, trường hợp xuất hiện các yếu tố cần phải điều chỉnh quy hoạch có liên quan để phù hợp với điều kiện thực tiễn thì việc lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của dự án được phép thực hiện đồng thời với việc điều chỉnh quy hoạch có liên quan…

Đồng thời, Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) bổ sung những nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành; hoàn thiện quy định hệ thống quy hoạch; bổ sung quy định về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch do các cấp khác nhau phê duyệt, giữa quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh với các quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành và giữa các quy hoạch cùng cấp.

“Danh mục quy hoạch đã được rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Theo đó, số lượng quy hoạch đã giảm từ 78 quy hoạch xuống còn 45 quy hoạch (giảm 42%)”-  Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.

Trong báo cáo thẩm dự Dự thảo Luật, về việc khắc phục “điểm nghẽn” về thể chế, pháp luật về quy hoạch, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, không thể giải quyết hết chỉ bằng việc sửa đổi Luật Quy hoạch, không chỉ là xóa bỏ hoặc đổi tên quy hoạch mà còn cần rà soát sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật về các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch, quy định của pháp luật về đầu tư chung và đầu tư trong lĩnh vực cụ thể, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành khẩn trương rà soát; trường hợp cần thiết sửa đổi, bổ sung nội dung quy định về quy hoạch tại các luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, quy định tại Luật theo hướng giao Chính phủ rà soát, trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến quy hoạch tương tự Luật Quy hoạch năm 2017, trong thời gian các luật chưa được sửa đổi thì Chính phủ được ban hành quy định khác luật theo cơ chế của Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Liên quan đến mối quan hệ giữa các quy hoạch, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Ngọc Bảo đề nghị hoàn thiện quy định để khắc phục bất cập về mối quan hệ giữa các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch, cách đánh giá sự “phù hợp” giữa các quy hoạch. Làm rõ nội hàm của “sự phù hợp” giữa các quy hoạch là “chi tiết hóa”, “cụ thể hóa”. Làm rõ tính hợp lý của việc xác định “thứ bậc” giữa các quy hoạch không có cùng nội dung, đối tượng quy hoạch, không có mối quan hệ cụ thể hóa, chi tiết hóa. Có cơ chế xử lý riêng cho trường hợp phát hiện mâu thuẫn giữa các quy hoạch, bảo đảm phù hợp với tính chất tác động qua lại giữa các quy hoạch, rõ ràng về nguyên tắc, bảo đảm khả thi, hợp lý, nhưng cần kiểm soát chặt chẽ, tránh tùy tiện, lạm dụng, gây xáo trộn hoạt động kinh tế - xã hội và ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Bổ sung quy định về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch

Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, nội dung về mối quan hệ giữa các loại quy hoạch, việc phân thứ bậc giữa các quy hoạch là rất khó, đồng thời nhấn mạnh, cần phải làm rõ mối quan hệ giữa các loại quy hoạch, thứ bậc và tính chất của các loại quy hoạch. Đặc biệt, về thẩm quyền lập và phê duyệt kế hoạch, Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định quan điểm: “Nếu đã là quy hoạch tổng thể quốc gia, chiến lược, quy hoạch không gian biển quốc gia và sử dụng đất quốc gia, cái này là của quốc gia. Thẩm quyền phải là của Quốc hội. Còn quy hoạch ngành là thẩm quyền của Chính phủ”. Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhận định, việc phân cấp, phân quyền quy hoạch cần nghiên cứu thêm, vì có những nội dung phải phân quyền, nhưng mà có những nội dung không thể phân quyền được.

Nhằm hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch và xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch bao gồm: Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch do các cấp khác nhau phê duyệt; Xử lý mâu thuẫn giữa quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh với các quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành; Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch cùng cấp. Bên cạnh đó, các quy định xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch được xây dựng theo hướng bảo đảm các dự án đầu tư có thể thực hiện trong thời gian ngắn nhất sau khi đã xác định được quy hoạch được áp dụng, đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn.

Một số ý kiến cũng bày tỏ băn khoăn về nguyên tắc xử lý về mâu thuẫn giữa các quy hoạch ngành, đồng thời, đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ mâu thuẫn giữa quy hoạch ngành và quy hoạch tỉnh. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục thể chế hóa các chỉ đạo của cấp có thẩm quyền và nghiên cứu hoàn thiện dự thảo Luật, nhằm đảm bảo dự án luật thể hiện được tầm nhìn quốc gia về mục tiêu phát triển hạ tầng chiến lược, bao gồm đô thị, nông thôn, công nghiệp, nông nghiệp vùng, liên vùng đồng bộ, kết nối với không gian phát triển của các vùng và hành lang kinh tế.

Giải trình liên quan đến tính thống nhất của Luật Quy hoạch sửa đổi với các luật liên quan, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng cho biết, ban soạn thảo luôn bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị về ba vấn đề: Phải xử lý dứt điểm các khó khăn, vướng mắc và các điểm nghẽn hiện nay; phải đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong hệ thống pháp luật về quy hoạch; cần có cái quy định về chuyển tiếp để kế thừa tối đa các quy hoạch mà của các thời kỳ trước. Do đó phải xem xét một cách đồng bộ tất cả các vấn đề trong các luật liên quan, dẫn đến phải sửa toàn diện, đồng bộ và triệt để Luật này.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh chỉ rõ, để bảo đảm chất lượng dự án trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan hữu quan tập trung vào sáu nhóm vấn đề quan trọng, cấp bách nhất để xử lý dứt điểm, tránh xử lý được vấn đề này lại phát sinh mâu thuẫn ở các điểm khác.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát để thể chế hóa đầy đủ quan điểm, đường lối, nhiệm vụ, giải pháp về đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân, đổi mới khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số ở các nghị quyết của T.Ư. Bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa Luật Quy hoạch sửa đổi với các dự án luật mà Chính phủ cũng đang trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 như Luật đầu tư, Luật Quy hoạch đô thị nông thôn, Luật Đất đai, Luật Xây dựng. “Thống nhất trong Chính phủ, nội dung nào là gốc, là nguyên tắc để các dự án luật khác điều chỉnh theo. Không để xảy ra tình trạng xử lý được cái vấn đề này lại gây ra mâu thuẫn chồng chéo khác” – Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.

Liên quan đến rà soát thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đồng tình với ý kiến của các đại biểu, nhấn mạnh "quy hoạch quốc gia phải thuộc thẩm quyền của Quốc hội vì liên quan tổng thể đến tất cả các ngành, các lĩnh vực, các địa phương. Cần tiếp tục rà soát và có kế hoạch sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các quy định liên quan đến xóa bỏ rào cản hành chính, cơ chế xin cho, chuyển từ quản lý sang kiến tạo phát triển, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng".

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh một số vấn đề về tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện danh mục quy hoạch, rà soát hoàn thiện nội dung quy hoạch định hướng, bảo đảm tính khái quát; hoàn thiện quy định để khắc phục bất cập về mối quan hệ giữa các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch, cách đánh giá sự phù hợp giữa quy hoạch và giữa các quy hoạch để làm rõ nội hàm của sự phù hợp giữa quy hoạch là chi tiết hóa, cụ thể hóa. Làm rõ tính hợp lý của việc xác định thứ bậc giữa các quy hoạch đối với các quy hoạch không có cùng nội dung, đối tượng quy hoạch không có mối quan hệ cụ thể hóa, chi tiết hóa; Hoàn thiện quy định về đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch, Hoàn thiện các quy định về phân cấp, phân thẩm quyền quyết định phê duyệt quy hoạch bảo đảm thực chất đồng bộ, khắc phục được các khó khăn vướng mắc...