Lấy người bệnh là trung tâm
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Dự thảo Luật được xây dựng nhằm cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước, khắc phục những hạn chế, bất cập, giải quyết những vấn đề mới phát sinh để phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân theo định hướng công bằng, chất lượng, hiệu quả, phát triển và hội nhập quốc tế; tăng cường hiệu lực, hiệu quả, trật tự, kỷ cương, kỷ luật của quản lý nhà nước về hoạt động khám bệnh, chữa bệnh.
Quan điểm là lấy người bệnh làm trung tâm; tiếp tục thực hiện chính sách xã hội hóa và đa dạng hóa các loại hình dịch vụ y tế; bảo đảm sự công bằng giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước và tư nhân; đổi mới cơ chế để bảo đảm quyền của người bệnh gắn với trách nhiệm của người hành nghề và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh...
Thẩm tra Dự Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, cần tiếp tục tiến hành đánh giá, tổng kết và bổ sung đánh giá tác động, đặc biệt là về nguồn nhân lực cũng như tài chính, đối với những chính sách có thay đổi về nội dung hoặc phát sinh nội dung mới của Dự Luật.
Đáng chú ý, Dự Luật quy định 9 chức danh phải có giấy phép hành nghề khám chữa bệnh, bổ sung 3 chức danh so với đề nghị xây dựng Luật, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo cần bổ sung đánh giá tác động, thuyết minh rõ lý do bổ sung, vai trò cũng như phạm vi hoạt động chuyên môn của ‟kỹ thuật y”, “dinh dưỡng”, “cấp cứu viên ngoại viện” trong hoạt động khám chữa bệnh. Tiếp tục rà soát để không bỏ sót các chức danh tham gia trực tiếp hoạt động khám chữa bệnh cần được cấp giấy phép hành nghề.
Về việc quy định chỉ tiếp tục cấp giấy phép hành nghề cho chức danh “y sỹ thuộc lực lượng vũ trang Nhân dân” mà không tiếp tục cấp cho các đối tượng y sỹ khác, theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thuý Anh, sẽ ảnh hưởng đến nguồn nhân lực y tế của hệ thống y tế cơ sở, mặt khác, chưa thể hiện sự liên thông giữa nguồn nhân lực dân y và quân y. Do đó, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, cần tiếp tục cấp giấy phép hành nghề đối với chức danh y sỹ, quy định cụ thể về phạm vi hành nghề đối với nhóm đối tượng này. Cho ý kiến về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, y tế là lĩnh vực ảnh hưởng trực tiếp sức khỏe người dân, cộng đồng nhưng cũng là lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực. Do đó trong Dự Luật cần nhấn cái gì kế thừa, cái gì cần sửa đổi bổ sung; đặc biệt báo cáo đánh giá tổng kết thi hành luật cần đánh giá rõ hơn, nhất là những hạn chế trong quá trình tổ chức thực hiện.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, cần bao quát hơn trong cấp giấy phép hành nghề đối với chức danh y sỹ chứ không chỉ cấp cho lực lượng vũ trang. "Nếu chỉ cấp cho lực lượng vũ trang vậy khi họ ra khỏi ngành thì nghỉ à? Như thế có lãng phí không. Như quân nhân chuyên nghiệp cũng chỉ 53 tuổi là nghỉ. Trong khi họ vẫn đủ sức khỏe, trình độ đang độ chín nhưng hết tuổi vậy nếu không cấp nữa thì có đào tạo, chuyển nghề hay không là vấn đề cần nghiên cứu"- Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nếu quan điểm.
Cần đảm bảo được yêu cầu bảo vệ người bệnh, bảo vệ thầy thuốc
Dự Luật quy định người hành nghề là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đăng ký hành nghề khám bệnh, chữa bệnh tại Việt Nam phải biết tiếng Việt thành thạo, trừ trường hợp người hành nghề nước ngoài chỉ đăng ký khám bệnh, chữa bệnh cho người có cùng ngôn ngữ mẹ đẻ. Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, quy định chặt chẽ về việc sử dụng ngôn ngữ trong khám chữa bệnh là cần thiết, tuy nhiên, đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu lộ trình áp dụng để đảm bảo tính khả thi.
Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị nghiên cứu thêm nội dung này, vì thực tế chuyên gia nước ngoài chuyên môn cao có chuyến công tác đến Việt Nam mà tham gia chữa bệnh vẫn rất tốt dù họ không biết tiếng Việt, và thực tế đã có những trường hợp như vậy.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng cho rằng đây cũng là vấn đề vướng mắc từ lâu nên Chính phủ cần lập luận từng phương án để trình Quốc hội xem xét.
Đánh giá tổng thể về Dự Luật, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhận định, Dự Luật lần này đã được tiếp thu, hoàn thiện nhiều nội dung quan trọng, cũng như cập nhật được nhiều vấn đề mới phát sinh qua thực tiễn phòng, chống dịch vừa qua, thể hiện sự nỗ lực của Chính phủ và Bộ Y tế. Hồ sơ Dự Luật đủ điều kiện trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3.
Theo Chủ tịch Quốc hội, Dự Luật sửa đổi lần này cần đảm bảo được yêu cầu bảo vệ người bệnh, bảo vệ đội ngũ thầy thuốc cũng như công khai, minh bạch hoạt động khám chữa bệnh; thể chế hoá toàn diện hơn chủ trương xã hội hóa trong khám chữa bệnh. Đó là phải khắc phục được tình trạng lạm dụng công nghệ, kỹ thuật cao, đẩy giá dịch vụ khám chữa bệnh lên quá cao so với khả năng chi trả của đại đa số người dân. Người bệnh đua nhau dồn lên tuyến trên, y tế cơ sở ít được coi trọng...
Nhấn mạnh lĩnh vực y tế dễ xảy ra sai phạm, tiêu cực từ mua sắm vật tư, trang thiết bị đến chữa bệnh, Chủ tịch Quốc hội đề nghị quan tâm đến cơ chế tài chính. Luật này quy định đến đâu, pháp luật liên quan tài chính thế nào phải tính toán để đảm bảo công khai, minh bạch, cái nào được làm và làm như thế nào để thầy thuốc tập trung chuyên môn, không lo lắng về quản lý. Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý thêm vấn đề bảo vệ được người thầy thuốc trước nguy cơ vi phạm y đức, thương mại hoá trong hoạt động y tế cũng như rủi ro nghề nghiệp.
Cùng với đó, Dự Luật cần khuyến khích được việc thành lập các trung tâm khám chữa bệnh cao cấp, trình độ cao vì nhu cầu chi trả của người dân ngày càng tăng, mỗi năm bỏ ra rất nhiều tiền đi khám chữa bệnh ở nước ngoài trong khi trình độ y khoa trong nước hoàn toàn có thể đáp ứng.
