Sửa Luật Viễn thông để phù hợp với chuyển đổi số quốc gia

Tại phiên họp, sau khi nghe trình bày Tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự án Luật Viễn thông (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần phải nhấn mạnh sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Viễn thông do bối cảnh khoa học, công nghệ, công nghệ thông tin, viễn thông thay đổi nhanh chóng.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đây là Dự án Luật quan trọng để thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và vấn đề chuyển đổi số quốc gia. Dự án luật này cũng nằm trong chuỗi các luật được sửa đổi như Luật Tần số vô tuyến điện, Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), đến Luật Viễn thông (sửa đổi) và tiến tới nghiên cứu luật về công nghiệp công nghệ số.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu để quán triệt đầy đủ tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng, cũng như các Nghị quyết của Trung ương. Đồng thời bên cạnh việc kế thừa những quy định hiện có, cố gắng luật hóa tối đa những quy định đối với những vấn đề mới phát sinh được quy định trong nghị định hay thông tư được áp dụng hiệu quả, được kiểm nghiệm thực tế, hạn chế tối đa việc giao ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết.

Về phạm vi điều chỉnh, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu làm rõ hơn một nội hàm của hoạt động viễn thông để bổ sung các quy định phù hợp trong dự thảo luật. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, tại khoản 2 Điều 3 trong dự thảo quy định "Hoạt động viễn thông bao gồm đầu tư kinh doanh dịch vụ viễn thông cơ bản, dịch vụ viễn thông giá trị gia tăng, hàng hóa viễn thông, hoạt động viễn thông công ích, kết nối và chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông, xây dựng công trình viễn thông". Tuy nhiên các chính sách và nội dung trong dự thảo Luật này lại chủ yếu vẫn điều chỉnh về hoạt động kinh doanh viễn thông, tương tự như Luật Viễn thông 2009, nặng về việc hoạt động kinh doanh viễn thông trong khi đó không thể hiện được bao quát các nội dung của khái niệm hoạt động viễn thông như đã định nghĩa trong khoản 2 Điều 3. Do đó, cần phải có nghiên cứu thấu đáo hơn. 

Theo Chủ tịch Quốc hội, hoạt động viễn thông bao gồm cả quyền tham gia hoạt động viễn thông, quyền được đảm bảo an toàn viễn thông cho cả bên cung cấp dịch vụ và bên sử dụng dịch vụ, vấn đề cạnh tranh bình đẳng trong hoạt động viễn thông, tạo thuận lợi thương mại và giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp, cho người sử dụng dịch vụ, vấn đề nghiên cứu triển khai các hoạt động viễn thông... Vì vậy cần phải tính toán làm sao các điều, các khoản phổ quát hết cả các lĩnh vực này.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị rà soát để đảm bảo tương thích giữa quy định dự thảo luật với điều ước quốc tế. Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, bản thân viễn thông cũng là vấn đề quốc tế, do đó, việc rà soát để đảm bảo tính tương thích với điều ước quốc tế là rất cần thiết. Theo đó, cần tiếp tục rà soát để đảm bảo được sự tương thích cho cả 5 nhóm cam kết quốc tế gồm: các cam kết về mở cửa thị trường; cam kết về thể chế và môi trường kinh doanh viễn thông; cam kết liên quan đến luật pháp quốc tế chung; quy định về thủ tục tại các diễn đàn tổ chức chuyên mô; và nhóm các khái niệm về viễn thông hoặc trong lĩnh vực viễn thông đã được xác định trong các Hiệp định thương mại tự do.

Lưu ý đến yêu cầu bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Chủ tịch Quốc hội cho biết, Luật Viễn thông liên quan đến 205 văn bản quy phạm pháp luật còn hiệu lực, trong đó có liên quan đến 64 luật và bộ luật, 72 Nghị định, 65 Thông tư, 4 Thông tư liên tịch, 12 điều ước quốc tế. Do đây là phức tạp nên cần phải tiếp tục rà soát để không chồng chéo giữa những quy định của luật này với các luật có liên quan và việc áp dụng pháp luật, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Trong đó, Chủ tịch Quốc hội đặc biệt lưu ý quan hệ của Luật Viễn thông đối với Luật Công nghệ thông tin, Luật Đấu giá tài sản, một số nội dung được nghiên cứu, sửa đổi trong Luật Đất đai, Luật Giao dịch điện tử, Luật Giá... Đề nghị tiếp tục rà soát, nhất là những vấn đề giao thoa giữa các luật.

Về nội dung có ý kiến khác nhau của dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội cho biết, hiện nay đang có ý kiến khác nhau về chính sách kinh doanh trung tâm dữ liệu, dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ viễn thông cơ bản trên Internet, OTT. Chủ tịch Quốc hội cho rằng nội dung này hiện có 3 loại ý kiến. Nhóm ý kiến thứ nhất băn khoăn và cho rằng các loại hình này không phải là dịch vụ viễn thông và không muốn đưa vào trong luật này. Nhóm ý kiến thứ hai cho rằng trong điều kiện giao thoa hội tụ giữa công nghệ thông tin viễn thông và vô số ứng dụng, nhất là loại ứng dụng thứ cấp, tính chất giá trị gia tăng cao thì trong nhiều trường hợp là không thể phân định một cách rạch ròi bởi giao thoa giữa ngành này, ngành kia. Do đó việc bổ sung các quy định này là cần thiết. Nhóm ý kiến thứ ba, nghiêng về ý kiến thứ hai nhưng có mức độ, giới hạn tức chỉ đưa vào luật những gì liên quan trực tiếp. Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan cần phải tiếp tục cân nhắc kỹ, đánh giá kỹ tác động chính sách để đưa các dịch vụ này vào trong luật và xác định mức độ điều chỉnh cho phù hợp...