Trong vui có lo
Trong cuộc họp giao ban tháng 2/2022 diễn ra cách đây ít ngày, đại diện bộ GTVT đã đưa ra số liệu thống kê về tình hình tai nạn giao thông (TNGT) trong tháng với nhiều tín hiệu tích cực. Theo đó, trong tháng 2/2022, toàn quốc xảy ra hơn 1.000 vụ TNGT, làm chết 620 người, bị thương 661 người.
So với tháng cùng kỳ năm 2021, tình hình TNGT đã giảm sâu cả 3 tiêu chí. Trong đó, số vụ TNGT giảm 189 vụ (tương đương 15,75%), số người chết giảm 30 người (tương đương 4,62%), số người bị thương giảm 224 người (tương đương 25,31%).
Tính chung hai tháng đầu năm 2022, cả nước xảy ra 1.974 vụ, làm chết 1.185 người, bị thương 1.260 người. So với cùng kỳ năm 2021, tình hình TNGT cũng giảm sâu cả 3 tiêu chí. Trong đó giảm 546 vụ (tương đương 21,67%), số người chết giảm 96 người (tương đương 7,49%), số người bị thương giảm 562 người (tương đương 30,85%).
Đánh giá về tình hình TNGT trong hai tháng đầu năm 2022, Phó Chủ tịch Chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia Khuất Việt Hùng khẳng định, việc TNGT tiếp tục giảm sâu cả 3 tiêu chí là một tín hiệu rất đáng mừng. Điều này cho thấy các giải pháp đảm bảo trật tự, ATGT đang phát huy được hiệu quả tốt.
Tuy nhiên, bên cạnh tín hiệu đáng mừng, lại nảy sinh một vấn đề đáng lo ngại. Đó là sự gia tăng của vấn nạn xe quá tải. Tổng cục Đường bộ Việt Nam đánh giá, tình trạng xe quá tải có dấu hiệu bùng phát ngay trong tháng đầu tiên của năm 2022.
Trong tháng 1/2022, các trạm kiểm tra tải trọng xe, Thanh tra các Sở GTVT và công chức Thanh tra các Cục quản lý đường bộ sử dụng cân xách tay tiến hành kiểm tra 7.578 xe. Qua đó, phát hiện 1.398 xe vi phạm tải trọng với số tiền phạt 6,36 tỷ đồng và tước 212 giấy phép lái xe.
Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, vấn nạn xe quá tải đã bùng phát trở lại và ngày càng gia tăng. Đặc biệt, sự xuất hiện của tình trạng xe cơi nới kích thước thành thùng cao từ 1 - 2m, kể cả sơmi rơmoóc tự đổ để chở hàng quá tải. Các phương tiện này lưu thông công khai trên quốc lộ, đường đô thị và đường địa phương tại địa bàn các tỉnh, thành phía Bắc và miền Trung gây hư hỏng kết cấu hạ tầng, mất an toàn giao thông và ô nhiễm môi trường.
Sự gia tăng tình trạng xe quá tải ngay trong đầu năm 2022 là điều rất đáng quan ngại. Phó Chủ tịch Chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia Khuất Việt Hùng cho rằng vấn nạn này có thể diễn biến theo chiều hướng phức tạp hơn. Nhất là khi lưu lượng phương tiện tham gia giao thông từ tháng 3/2022 được dự báo sẽ tăng cao khi các hoạt động kinh tế nhộn nhịp trở lai.
Xe quá tải có nguy cơ gây tai nạn cao
Nhiều chuyên gia cho rằng, đã đến lúc phải có những biện pháp mạnh tay hơn với vấn nạn xe quá tải. Đặc biệt phải đánh giá lại tác hại của xe quá tải không chỉ dừng lại ở việc phá hỏng hạ tầng giao thông mà còn là tác nhân gây TNGT cao và nghiêm trọng. Thực tế cho thấy, trong thời gian qua, đã xảy ra không ít vụ TNGT nghiêm trọng, gây thiệt hại về người và tài sản do xe quá tải gây ra.
Đơn cử, vào ngày 23/11/2021, xe tải mang BKS 30C - 099.34 do tài xế Nguyễn Văn Tuyến (SN 1988, trú tại xã Ký Phú, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) điều khiển đã cố tình đi qua cầu treo Nam Quang (trên địa phận xã Nam Quang, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng) dù biết rõ cây cầu này có tải trọng 2,5 tấn, chỉ cho phép xe con và xe tải hạng nhẹ lưu thông.
Hậu quả, xe vừa tiến vào cầu khoảng 15m, những mối hàn treo thành cầu bị gãy khiến chiếc xe lao xuống vực, bản thân tài xế Nguyễn Văn Tuyến bị thương.
Hay vụ tai nạn thảm khốc xảy ra vào ngày 13/6/2020 tại huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông khi xe tải mang BKS 48C – 035.79 do tài xế Ngô Văn Bền (SN 1993, trú tại huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau) điều khiển trong lúc di chuyển đã bị mất phanh, lao thẳng vào khu vực cổng chợ ven QL14 khiến 6 người chết và 4 người bị thương.
Kết quả điều tra của cơ quan công an cho thấy, xe tải trên đã chở quá tải trọng cho phép làm ảnh hưởng đến đặc tính kỹ thuật của xe, trong đó có cả hệ thống phanh.
Chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên cho rằng, xe chở quá tải sẽ có hệ số an toàn thấp hơn rất nhiều so với phương tiện chở đúng tải trọng. Điều này đồng nghĩa với việc nguy cơ gây tai nạn của xe quá tải rất cao. Do đó, phải liệt hành vi xe chở quá tải vào nhóm phương tiện có rủi ro tai nạn cao như các hành vi khác như vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, sử dụng rượu bia khi điều khiển phương tiện.
“Mỗi phương tiện đều có tải trọng nhất định. Chỉ khi chở đúng tải trọng, đúng số người quy định, phương tiện mới đảm bảo được các yếu tố kỹ thuật cũng như hệ số an toàn. Khi chở quá tải trọng, phương tiện đó đã tiềm ẩn rủi ro tai nạn ngay từ khi xe bắt đầu lăn bánh” – ông Bùi Danh Liên phân tích và cho rằng, cần bổ sung thêm chế tài xử phạt với xe chở quá tải để tăng tính răn đe.
Luật sư Bùi Đình Ứng – Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 123/2021 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ, đường sắt. Nghị định 123 có hiệu lực từ 1/1/2022 đã tăng nặng mức phạt nhiều vi phạm có tính chất nguy hiểm, nguy cơ xảy ra TNGT.
Trong những hành vi tăng nặng chế tài xử phạt có hành vi chở quá tải. Cụ thể, mức xử phạt đối với lái xe chở quá tải lên đến 50 triệu đồng, cao hơn rất nhiều so với trước đây. Ngoài việc bị phạt tiền, lái xe chở quá tải còn có thể bị tước giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng hoặc 5 tháng tùy từng trường hợp nhất định.
Luật sư Bùi Đình Ứng cho rằng: "Lâu nay chúng ta vẫn chỉ nghĩ xe quá tải là thủ phạm phá đường, phá cầu nên chế tài xử phạt cũng chỉ dành cho hành vi phá hủy hạ tầng giao thông chứ chưa phải là hành vi có nguy cơ cao gây TNGT. Phải coi xe quá tải như hành vi tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn cao và bổ sung chế tài xử phạt tương ứng mới đảm bảo được tính răn đe”.
