Đây là nhận định của các chuyên gia quốc tế tại Hội thảo “Phát triển điện mặt trời tại Việt Nam - Xu hướng gần đây và các vấn đề mới nổi” do Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA) tổ chức sáng 21/8.
Tiềm năng có…
Theo Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam, nước ta là một trong những quốc gia có ánh nắng mặt trời nhiều nhất trong biểu đồ bức xạ mặt trời thế giới. Tại các tỉnh Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, số giờ nắng đạt từ 2.000 - 2.600 giờ/năm. Bức xạ mặt trời trung bình 150 kcal/m2, chiếm khoảng 2.000 - 5.000 giờ/năm. Tuy nhiên, dù tiềm năng rất lớn, nhưng việc khai thác nguồn năng lượng này ở Việt Nam còn chưa đáng kể.
Hầu hết các dự án điện mặt trời chỉ ở quy mô nhỏ. Đơn cử, Dự án điện mặt trời được nối lưới đầu tiên là Nhà máy quang năng An Hội (Côn Đảo, Bà Rịa - Vũng Tàu). Dự án được triển khai và hoàn thành năm 2014, đấu nối vào lưới điện của Điện lực Côn Đảo nhưng công suất chỉ đạt 36 kWp, điện lượng hơn 50 MWh. Chỉ có một dự án điện mặt trời tại Quảng Ngãi nối lưới là dự án có quy mô tương đối lớn song cũng mới đang ở giai đoạn hoàn thiện.
Ông Rainer Brohm - Công ty tư vấn Năng lượng tái tạo RB (Đức) nhận định, bỏ lỡ cơ hội này thực sự là điều đáng tiếc đối với các nhà đầu tư trong nước vì tiềm năng phát triển nguồn điện năng lượng mặt trời ở Việt Nam là rất lớn. Nếu được xây dựng với số lượng dày lên ở Việt Nam, không quá lo ngại đối với khả năng tác động đến môi trường của các tấm pin điện Mặt trời.
…Nhưng còn khiêm tốn
Thực tế, ngoài việc xây dựng chính sách để thực hiện phát triển năng lượng điện tái tạo, các chuyên gia cho rằng, cần có những cơ chế về giá để hấp dẫn các nhà đầu tư hơn nữa. Đồng thời đều cho rằng, thị trường điện mặt trời tại Việt Nam đang rất hấp dẫn.
Giá thiết bị điện mặt trời đang ngày càng rẻ (cách đây 5 năm, giá tấm pin điện mặt trời từ 3-4 USD/Wp thì đến nay chỉ còn khoảng 0,5 USD/Wp). Từ thực tế này, giới chuyên cho rằng, ngoài đáp ứng về nguồn nhân lực, Nhà nước cũng cần sớm có bộ tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến điện mặt trời đầy đủ hơn, chẳng hạn, về tiêu chuẩn tấm pin, invester chuyển điện, giàn khung đỡ… để giúp người tiêu dùng mua đúng sản phẩm chất lượng.
Đặc biệt, cần sớm ban hành cơ chế giá điện mặt trời hợp lý và cơ chế hòa lưới điện quốc gia; ban hành bộ tiêu chuẩn cho các thiết bị sử dụng và thực hiện thử nghiệm chất lượng để hạn chế lưu thông sản phẩm kém chất lượng, định hướng đúng cho người dân về hiệu quả sử dụng năng lượng mặt trời.
Cố vấn Năng lượng sạch Chương trình Năng lượng của USAID Việt Nam Đỗ Đức Tưởng, việc đầu tư vào điện mặt trời ở Việt Nam vẫn còn khiêm tốn. Vị này chỉ ra, hiện các nhà đầu tư lo lắng Quyết định 11 về giá điện mặt trời mới chỉ áp dụng giá 9.35cent trong thời hạn 3 năm. Ông Tưởng đặt câu hỏi: Vậy sau 3 năm tới giá điện mặt trời sẽ như thế nào?. Đồng thời cho hay, nhà đầu tư mong muốn có một chính sách giá điện mặt trời dài hơi và ổn định hơn để có thể khuyến khích nhiều DN tham gia vào lĩnh vực này hơn nữa.
