Tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng theo thông lệ quốc tế

Theo tờ trình, việc xây dựng Luật nhằm xây dựng Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế theo mô hình đặc thù thuộc hệ thống Tòa án nhân dân tương thích với chuẩn mực và thông lệ quốc tế, có chức năng giải quyết tranh chấp, yêu cầu về đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế có tổ chức bộ máy phù hợp; thủ tục tố tụng linh hoạt, hiệu quả, minh bạch, tin cậy, đội ngũ thẩm phán chuyên nghiệp, uy tín ngang tầm quốc tế đáp ứng yêu cầu giải quyết các vụ việc phát sinh.

Đồng thời, việc xây dựng Luật nhằm tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút tranh chấp được giải quyết tại Tòa án chuyên biệt.

Đáp ứng yêu cầu xây dựng, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế, góp phần thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế; xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, ổn định, tăng cường niềm tin của nhà đầu tư, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Luật theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Dự thảo Luật có một số nội dung liên quan đến các nguyên tắc hiến định về thực hiện quyền tư pháp cần được hiểu và áp dụng linh hoạt phù hợp với yêu cầu đặc thù của Tòa án chuyên biệt - là một Tòa án thuộc hệ thống Tòa án nhân dân nhưng mô hình tổ chức và hoạt động có nhiều đặc thù riêng để phù hợp với thông lệ quốc tế.

Ủy ban nhất trí với quy định của dự thảo Luật về thành lập Tòa án chuyên biệt đặt tại TP Hồ Chí Minh; các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Tòa án; cơ cấu tổ chức của Tòa án có Tòa sơ thẩm, Tòa phúc thẩm và bộ máy giúp việc; các quy định về Thẩm phán và Thư ký Tòa án chuyên biệt; về thẩm quyền của Tòa án và tiếng nói, chữ viết dùng trước Tòa án chuyên biệt; chi phí hợp lý cho luật sư và các quy định khác có liên quan.

Về áp dụng pháp luật tố tụng, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với quy định tại khoản 1 Điều 5 của dự thảo Luật và nhận thấy, đây là một nội dung then chốt và phù hợp với thực tiễn hoạt động của Tòa án thuộc các Trung tâm Tài chính quốc tế trên thế giới.

Việc dự thảo Luật quy định áp dụng các nội dung có tính chất nền tảng, cốt lõi của thủ tục tố tụng thông luật để giải quyết tranh chấp về đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam, làm cơ sở để Tòa án nhân dân tối cao ban hành Quy tắc tố tụng của Tòa án chuyên biệt thể hiện tính đặc thù, vượt trội, phù hợp với định hướng chỉ đạo của cấp có thẩm quyền về “áp dụng nguyên tắc của hệ thống thông luật trong giải quyết tranh chấp” và thông lệ quốc tế. Đây là cơ sở vững chắc để Tòa án chuyên biệt đáp ứng được tính cạnh tranh quốc tế.