Tạo hành lang pháp lý toàn diện cho thương mại điện tử

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, Dự thảo Luật Thương mại điện tử (TMĐT) gồm 8 chương, 50 điều, trong đó quy định 4 mô hình hoạt động TMĐT gồm: Nền tảng TMĐT kinh doanh trực tiếp; nền tảng TMĐT trung gian; mạng xã hội hoạt động TMĐT điện tử; nền tảng tích hợp đa dịch vụ.

Nội dung cơ bản của Dự thảo Luật bám sát 6 chính sách được thông qua gồm: Chính sách quy định loại hình và trách nhiệm của chủ thể tham gia hoạt động TMĐT; chính sách quy định loại hình và trách nhiệm của các chủ thể tham gia nền tảng số đa dịch vụ, mạng xã hội có hoạt động TMĐT; chính sách quy định về dịch vụ hỗ trợ TMĐT và trách nhiệm của các chủ thể liên quan; chính sách hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về giao kết hợp đồng trong TMĐT; chính sách thúc đẩy phát triển TMĐT xanh và bền vững.

Đáng chú ý, một trong những điểm mới là Dự thảo Luật quy định định danh người bán hàng. Theo đó, chủ quản nền tảng TMĐT có trách nhiệm định danh người bán trong nước qua VNeID; còn người bán nước ngoài thì phải định danh thông qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp.

Với hoạt động bán hàng livestream, dự thảo quy định theo hướng chủ quản nền tảng phải xác thực danh tính người livestream, công khai và thực hiện cơ chế, biện pháp kiểm soát theo thời gian thực nội dung bán hàng livestream.

Thẩm tra Dự thảo Luật TMĐT, thay mặt Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi cho rằng thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, cần tiếp tục rà soát để thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo, đường lối, nhiệm vụ, giải pháp về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia tại các văn kiện của Đảng mà trực tiếp nhất là Nghị quyết số 66-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Theo đó, xác định rõ phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật; định vị rõ vị trí, vai trò của Luật TMĐT trong hệ thống pháp luật, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật. Đổi mới cách thức quản lý nhà nước, làm rõ phạm vi quản lý gắn với mục tiêu quản lý cụ thể và phù hợp với chức năng của Nhà nước; tránh tạo thêm quá nhiều tầng lớp trách nhiệm cho các chủ thể tham gia, không tạo cơ chế “xin - cho”, không làm phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết và gánh nặng chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, không tạo “điểm nghẽn”, vướng mắc, khó khăn trong việc triển khai thực hiện. Hướng đến tạo lập hành lang pháp lý thực sự thúc đẩy cho các hoạt động TMĐT phát triển, bảo đảm khả thi, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các chủ thể tham gia vào hoạt động TMĐT, phù hợp với tính chất đặc thù của TMĐT và xu thế phát triển chung của thế giới. Mức độ chi tiết của quy định tại Luật bảo đảm hợp lý, phù hợp.

Thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho Bộ, ngành, địa phương theo tinh thần của Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị và phù hợp với tính chất đặc thù của hoạt động TMĐT. Hồ sơ dự án Luật đáp ứng yêu cầu theo quy định tại khoản 3 Điều 37 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (BHVBQPPL).

Để bảo đảm đầy đủ, rõ ràng, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị bổ sung thuyết minh, so sánh, làm rõ hơn về mức độ tương thích cụ thể và minh chứng quy định trong dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở tham khảo, kế thừa quy định tại các điều ước quốc tế có liên quan; tiếp tục rà soát bảo đảm tính tương thích trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật; tiếp tục hoàn thiện các quy định hiện hành hoặc bổ sung, quy định rõ tại dự thảo Luật này theo hướng phòng ngừa để bảo đảm yếu tố quốc phòng, an ninh; thuyết minh, làm rõ cơ sở quy định các nhóm thủ tục hành chính; rà soát để hoàn thiện quy định và thống nhất về đối tượng được thụ hưởng chính sách dân tộc; bổ sung thuyết minh, đánh giá về dự kiến nguồn lực tài chính. Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu về bố cục dự thảo Luật; rà soát kỹ thuật văn bản bảo đảm đúng văn phong luật và rõ tính quy phạm.

Tại phiên họp, các ý kiến cho rằng, đối với lĩnh vực TMĐT cần có Luật là cần thiết. Do đó, cần định vị vị trí Luật TMĐT trong hệ thống pháp luật, thúc đẩy TMĐT và cần có hệ thống hanh toán số. Tạo niềm tin của người tiêu dùng trên hệ thống mạng, giao dịch điện tử. Việc thanh toán số, liên quan đến hàng loạt quy định, dễ va chạm, cho nên trong phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật cần quy định rõ.

Phát biểu kết luật nội dung họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo đường lối, nhiệm vụ, giải pháp tại các nghị quyết của Bộ Chính trị; xác định rõ vị trí, vai trò, phạm vi điều chỉnh của dự án Luật trong hệ thống pháp luật; rà soát kỹ các quy định của Dự thảo Luật với các quy định liên quan, tạo sự thống nhất trong hệ thống quy định pháp luật... đồng thời hoàn thiện dự thảo theo hướng tách bạch phạm vi điều chỉnh, không lặp lại quy định đã có trong những luật khác.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cũng đề nghị xác định rõ phạm vi điều chỉnh, hoàn thiện khái niệm Luật Thương mại điện tử với nội hàm hợp lý, gắn với mục tiêu công cụ quản lý cụ thể, bảo đảm tính khả thi...; làm rõ khái niệm các hoạt động thương mại điện tử thuộc các ngành nghề kinh doanh có điều kiện; quy định rõ nguyên tắc áp dụng pháp luật với những trường hợp pháp luật có quy định khác về thương mại điện tử trong một số ngành đặc thù, chuyên ngành...

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, dự thảo cũng cần nghiên cứu, hoàn thiện quy định về giao kết hợp đồng trong thương mại điện tử; điều kiện hoạt động, trách nhiệm của các chủ thể tham gia, đặc biệt là chủ quản nền tảng theo từng loại hình thương mại điện tử, quy định rõ và phân loại theo quy mô, loại hình, lĩnh vực, gắn với mục tiêu, tiêu chí đặc thù môi trường số...