Tập trung nguồn lực cho phòng, chống, khắc phục hậu quả dịch Covid-19

Triệt để tiết kiệm chi thường xuyên ngay từ khâu lập dự toán

Báo cáo tại Kỳ họp thứ 3, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Phạm Thúy Chinh cho biết, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cơ bản thống nhất với đánh giá của Chính phủ về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021.

Trong bối cảnh năm 2021 là năm diễn ra nhiều sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, là năm có nhiều khó khăn, thách thức do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, khó lường.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và hạn chế dịch bệnh và đạt được nhiều kết quả quan trọng trên tất cả các lĩnh vực; tăng trưởng kinh tế đạt 2,58%; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, đời sống nhân dân và an sinh xã hội được đảm bảo, an ninh - quốc phòng được giữ vững.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách nêu rõ, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế tiếp tục được quan tâm, cụ thể hóa và triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 và các kế hoạch 5 năm 2021 - 2025.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận và Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, chỉ đạo triển khai nghiên cứu, rà soát để kiến nghị sửa đổi, bổ sung nhằm tiếp tục hoàn thiện, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ban hành nhiều văn bản pháp luật trong điều hành kinh tế - xã hội, chú trọng cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; tập trung quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19, phục hồi và phát triển kinh tế.

Cùng với đó, công tác quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước được điều hành linh hoạt, triệt để tiết kiệm, tập trung nguồn lực cho nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả của dịch Covid-19.

Thực hiện Nghị quyết 30/2021/QH15 của Quốc hội và các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã ban hành, triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh; tăng cường siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính, ngân sách; điều chỉnh linh hoạt chính sách thuế, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu; triệt để tiết kiệm chi thường xuyên ngay từ khâu lập dự toán.

Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công nhanh trong những tháng cuối năm thể hiện nỗ lực của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện kế hoạch đầu tư công năm 2021. Nhiều bộ, cơ quan trung ương, địa phương và một số dự án lớn, quan trọng quốc gia có kết quả giải ngân đạt cao so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Thêm vào đó, công tác sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả, hoàn thành vượt mục tiêu tinh giản biên chế 10% Bộ Chính trị đề ra tại Nghị quyết số 39-NQ/TW.

Quản lý, khai thác nguồn lực đất đai, tài nguyên, khoáng sản, góp phần quan trọng tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Công tác sắp xếp trụ sở, nhà, đất công được các bộ, cơ quan trung ương, địa phương quan tâm thực hiện; khai thác diện tích dôi dư, chuyển mục đích sử dụng đất để nâng cao hiệu quả sử dụng. Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công tiếp tục được cập nhật, vận hành.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng chỉ rõ, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn một số tồn tại, hạn chế như: Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế chưa khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế qua nhiều năm.

Nhiều luật còn nợ văn bản quy định chi tiết, một số chính sách được Quốc hội ban hành nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19 nhưng Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan chậm ban hành quy định, hướng dẫn chi tiết.

Công tác lập, chấp hành dự toán còn hạn chế; tình trạng chưa phân bổ chi tiết vốn ngân sách trung ương, chưa phân bổ hết vốn ngân sách địa phương, giải ngân chậm nguồn vốn ODA chưa được khắc phục, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Tình trạng thất thu thuế do buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển giá trên một số lĩnh vực vẫn còn diễn biến phức tạp, kéo dài, chậm được khắc phục; việc quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng số còn nhiều bất cập.

Cùng với đó, việc đấu thầu mua sắm và mua sắm tập trung còn nhiều bất cập, như: quy trình, thủ tục đấu thầu phức tạp, gây lãng phí về thời gian, làm chậm tiến độ triển khai các dự án đầu tư, mua sắm; đấu thấu qua mạng đạt tỷ lệ thấp, chưa đảm bảo lộ trình; hiệu quả và kết quả tiết kiệm qua đấu thầu chưa được đánh giá đầy đủ; quy định về mua sắm tập trung còn nhiều bất cập.

Việc chậm triển khai và phân bổ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia gây lãng phí lớn về nguồn lực ngân sách nhà nước và ảnh hưởng đến khả năng giải ngân vốn đầu tư công năm 2022. Việc lập, triển khai kế hoạch đầu tư công còn nhiều bất cập, hạn chế. Nhiều dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không đủ điều kiện phân bổ vốn, dẫn đến không đạt mục tiêu đề ra. Chưa linh hoạt, kịp thời trong việc rà soát, điều chuyển, bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn để hoàn thành. Tiến độ thực hiện, khả năng hoàn thành một số dự án trọng điểm, công trình quan trọng quốc gia còn chậm, gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội.

Ngoài ra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng nêu rõ tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp của nhiều bộ, ngành, địa phương rất chậm. Tình trạng quy hoạch "treo", dự án "treo", và hạn chế trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên ảnh hưởng lớn đến đời sống nhân dân, gây lãng phí nguồn lực.

Tình trạng buông lỏng quản lý ở một số địa phương, để xảy ra vi phạm pháp luật về đất đai như lấn chiếm, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình trái phép… chưa được kiểm tra, ngăn chặn, xử lý kịp thời.

Xử lý nghiêm các hành vi gây thất thoát, lãng phí 

Nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, tháo gỡ những vướng mắc, Ủy ban Tài chính, Ngân sách kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành, địa phương một số nội dung như sau:

Thứ nhất, Chính phủ cần khắc phục những tồn tại, hạn chế qua nhiều năm trong việc ban hành Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Nội dung của Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí bảo đảm đầy đủ theo quy định, phù hợp với đặc điểm của bộ, cơ quan trung ương, địa phương, đơn vị và có sự điều chỉnh theo tình hình, nhiệm vụ; có chỉ tiêu định lượng cụ thể làm cơ sở đánh giá hiệu quả thực hành tiết kiệm cũng như hành vi lãng phí.

Thứ hai, giải quyết dứt điểm các tồn tại đã được nêu ra tại các kỳ giám sát của các cơ quan của Quốc hội về tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. Chỉ đạo rà soát ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai, ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý và sử dụng tài sản công, cổ phần hóa, quản lý hoạt động thương mại điện tử, đấu thầu, kinh doanh bất động sản, chứng khoán, khoáng sản, tài nguyên nước, rừng... Chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về định mức, tiêu chuẩn, đơn giá còn thiếu, chưa phù hợp với thực tiễn, nhất là các định mức, đơn giá, tiêu chuẩn kỹ thuật trong các lĩnh vực xây dựng, giao thông, y tế, giáo dục…

Thứ ba, nâng cao năng lực phân tích dự báo, đánh giá đúng tình hình tạo cơ sở vững chắc trong việc lập dự toán ngân sách nhà nước hàng năm. Từ những kết quả tích cực của tiết kiệm chi thường xuyên năm 2021, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát các khoản chi, thực hiện triệt để tiết kiệm, đẩy nhanh lộ trình giảm chi thường xuyên, tăng chi cho đầu tư phát triển. Đẩy mạnh tuyên truyền, quyết liệt triển khai phục vụ công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả dịch COVID-19, phục hồi kinh tế đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành.

Thứ tư, quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, 03 Chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án quan trọng quốc gia. Không phân bổ vốn cho những dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không đủ điều kiện phân bổ vốn; Kiên quyết điều chuyển vốn của các dự án chậm giải ngân để bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn.

Thứ năm, xử lý nghiêm các hành vi gây thất thoát, lãng phí trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên. Kiên quyết thu hồi đất của các dự án chậm đưa vào sử dụng, đất để hoang hóa, đất sử dụng không đúng mục đích, hàng năm báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện. Có giải pháp khắc phục các bất cập trong chuyển đổi số, quản lý, sử dụng tài nguyên số, băng tần số vô tuyến điện, kho số viễn thông, cơ sở dữ liệu...

Thứ sáu, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra cán bộ, công chức thực thi công vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ người dân của cơ quan hành chính nhà nước. Tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ sắp xếp cơ cấu tổ chức bên trong của các bộ, ngành, theo hướng giảm đầu mối, rõ về chức năng, nhiệm vụ; kiên quyết xử lý sai phạm trong công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, sắp xếp cán bộ, công chức. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin, giảm thủ tục, phiền hà và mang lại sự hài lòng cho người dân và doanh nghiệp.