Tập trung nguồn lực phát triển toàn diện kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc

Về dự và chỉ đạo Đại hội có Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến; Phó Bí thư Thường trực Thành uỷ Hà Nội Ngô Thị Thanh Hằng; Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung; nguyên Bí thư Thành uỷ Hà Nội Phạm Quang Nghị; Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Nguyễn Văn Sửu. Tham dự Đại hội còn có lãnh đạo nhiều bộ, ban ngành T.Ư, các địa phương, và đặc biệt là 241 đại biểu DTTS tiêu biểu đại diện cho cộng đồng các DTTS hiện sinh sống trên địa bàn Thủ đô. 

Phát biểu khai mạc Đại hội, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Nguyễn Văn Sửu – Trưởng Ban Chỉ đạo Đại hội cho biết, những năm qua, công tác dân tộc được Hà Nội đặc biệt quan tâm, chỉ đạo triển khai đồng bộ, nghiêm túc. Được sự quan tâm của TP và đoàn kết nhất trí vươn lên của đồng bào, nhiều dự án hạ tầng kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi đã được triển khai có hiệu quả, đóng góp tích cực vào sự phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS và miền núi của Thủ đô.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Nguyễn Văn Sửu nhấn mạnh, Đại hội là đợt sinh hoạt chính trị - xã hội quan trọng, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của cộng đồng các DTTS; tạo khí thế sôi nổi trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng vùng DTTS và miền núi của Thủ đô. Đặc biệt là tiếp tục khẳng định đường lối nhất quán, chủ trương, chính sách đúng đắn, kịp thời của Đảng và Nhà nước trong công tác dân tộc.

Thay mặt Đoàn Chủ tịch Đại hội, Trưởng Ban Dân tộc TP Hà Nội Nguyễn Tất Vinh đã trình bày tóm tắt báo cáo chính trị Đại hội. Theo đó, thực hiện Cương lĩnh, Nghị quyết của Đảng về công tác dân tộc, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội ra Nghị quyết chuyên đề số 06-NQ/TU ngày 31/10/2011 về Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi của Thủ đô giai đoạn 2011 - 2015. Đại hội Đảng bộ TPlần thứ XVI đã đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể vềcông tác dân tộc.

Trên cơ sở đó, UBND TP Hà Nội đã ban hành các kế hoạch triển khai chủ trương, chính sách của T.Ư. Điển hình là: Kế hoạch thực hiện Chương trình hành động thực hiện Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ; Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 28/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về công tác dân tộc; Quyết định số 3564/QĐ-UBND phê duyệt một số chỉ tiêu thực hiện các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ đối với đồng bào DTTS gắn với mục tiêu phát triển bền vững sau năm 2015 của TPHà Nội… 

Cùng với chủ trương của T.Ư, TP cũng đã ban hành các chính sách đặc thù, cụ thể hoá bằng các Kế hoạch số 166và138về “Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi của Thủ đô” giai đoạn 2013 - 2015 và 2015 – 2020. Theo đó, khoảng 1.700 tỷ đồng đã được Hà Nội bố trí để triển khai thực hiện 174 dự án nâng cấp hạ tầng cơ sở cho 14 xã vùng DTTS và miền núi của Thủ đô.

Cùng với hai kế hoạch trên, TP cũng đã bố trí 21,2 tỷ đồng thực hiện Quyết định số 2085/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2017 - 2020. Từ năm 2014 đến nay, Ngân hàng Chính sách xã hội TP đã cho gần 7.300 lượt hộ DTTS nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo vay vốn phát triển kinh tế, tạo việc làm với số tiền trên 214 tỷ đồng. TP cũng đã nâng mức hỗ trợ trực tiếp cho người dân thuộc hộ nghèo trên địa bàn xã khu vực II từ định mức của Chính phủ là 80.000 đồng lên 150.000 đồng/người/năm; xã khu vực III từ 100.000 đồng lên 200.000 đồng/người/năm.

Việc triển khai đồng bộ, có hiệu quả các chủ trương, chính sách dân tộc những năm qua đã góp phần thay đổi căn bản diện mạo vùng đồng bào DTTS và miền núi của Thủ đô. Cơ sở hạ tầng điện - đường - trường - trạm được nâng cấp ngày một đồng bộ. Đến nay 100% số xã đã có đường bê tông hoặc trải nhựa đến trung tâm xã; trên 60% đường liên thôn, đường trục chính của thôn đã được bê tông hóa; 100% hộ dân được dùng điện lưới Quốc gia; 100% số xã có đài truyền thanh và phủ sóng điện thoại di động, sóng truyền hình; 53,22% trường học đạt chuẩn Quốc gia.

Công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe đồng bào DTTS tiếp tục được quan tâm. Đến nay, 100% xã vùng DTTS và miền núi đã đạt chuẩn Quốc gia về y tế. Ở các xã đều bố trí đủ cán bộ y tế. Công tác khám chữa bệnh tại trạm y tế xã cơ bản đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho Nhân dân. 100% số người nghèo, cận nghèo và người dân ở các xã, thôn vùng DTTS được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí.

Đặc biệt, nhờ triển khai có bài bản các giải pháp phát triển kinh tế, đời sống của đồng bào vùng DTTS và miền núi của Thủ đô không ngừng được cải thiện và nâng cao. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân của 14 xã vùng DTTS đạt 12%/năm. Đáng chú ý, dù xuất phát điểm thấp, tuy nhiên đến nay, đã có 7/14 xã vùng DTTS của TP đạt chuẩn nông thôn mới, các xã còn lại đều đã đạt từ 14 - 18 tiêu chí.

Thu nhập bình quân đầu người dân vùng DTTS hiện đạt 35 triệu đồng/năm; có địa phương lên tới 50 triệu đồng/năm, cao hơn thu nhập trung bình người dân khu vực nông thôn của TP. Cuối năm 2018, tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS còn 3,7%; dự kiến hết năm 2019, con số này sẽ giảm còn 3%. Những kết quả trên đã rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển giữa vùng DTTS và đồng bằng trên địa bàn Thủ đô. 

Đánh giá việc thực hiện công tác dân tộc trong những năm qua của Hà Nội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến cho rằng, các cấp uỷ chính quyền, tổ chức đoàn thể chính trí – xã hội của TP đã dành sự quan tâm đặc biệt cho vùng đồng bào DTTS. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo được TP thực hiện bài bản, có trọng tâm trọng điểm, chính sách đi liền với ngân sách. Nhờ đó, khoảng cách chênh lệnh về đời sống vùng DTTS và đồng bằng của Thủ đô đã và đang ngày càng được thu hẹp.

Để địa bàn DTTS và miền núi của Thủ đô phát triển hơn nữa, ông Chiến đề nghị, trong thời gian tới, Hà Nội cần tiếp tục phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương vùng DTTS; ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp về tín dụng, dạy nghề. Tạo cơ chế hấp dẫn cho các dự án phát triển nhằm khai thác tiềm năng, phát triển du lịch sinh thái tại vùng DTTS nhằm tiếp tục nâng cao cho đồng bào DTTS đời sống. 

Bên cạnh đó, Hà Nội cần quan tâm phát triển giáo dục đào tạo, nâng cao dân trí để thay đổi nhận thức của người dâ trong phát huy nỗi lực, vượt khó để tự thân thoát nghèo. TP cũng cần có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng, sử dụng tốt nguồn nhân lực làm công tác dân tộc. Trong công tác cán bộ cần chú trọng xây dựng từ người có uy tín ở thôn bản. Sở dĩ vậy là bởi tính cấu kết cộng đồng DTTS rất cao, nếu xây dựng được đội ngũ làm công tác dân tộc là người DTTS sẽ có ý nghĩa quan trọng.

Bộ trưởng Đỗ Văn Chiến cũng cho rằng, Hà Nội cần tiếp tục quan tâm, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc, đặc biệt là trong bối cảnh đô thị hoá, hội nhập kinh tế sâu rộng. Giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc phải xuất phát từ yếu tố tự thân, “mình giữ cho mình”, bởi nếu để mất đi văn hoá thì sẽ mất đi chính mình. Đây cũng là yếu tố tạo nên nét đặc trưng đặc biệt của mỗi cộng đồng DTTS khác nhau.

“Xây dựng một công trình đồ sộ cần đến bê tông cốt thép, nhưng xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc thì nhất định phải cần thời gian, bền bỉ, bằng ý chí sức mạnh lòng dân. Do đó, tôi mong muốn Đại hội sẽ lan toả sức mạnh đại đoàn kết, kết nối các cộng dồng DTTS để xây dựng Thủ đô ngày một giàu đẹp, văn minh, hiện đại” – Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh. 

Phát biểu tại Đại hội, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung nhấn mạnh, dù chỉ chiếm khoảng 1,3% tổng dân số toàn TP, tuy nhiên trong nhiều năm qua, đồng bào các DTTS Thủ đô đã phát huy truyền thống cách mạng, ra sức thi đua, phấn đấu đạt nhiều thành tích, đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển Thủ đô. 

Cùng với nỗ lực của đồng bào các DTTS, trong những năm qua, TP đặc biệt quan tâm, chỉ đạo triển khai nghiêm túc chủ trương, chính sách của T.Ư. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng đã ban hành nghị quyết, kế hoạch đặc thù, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị. Đổi thay toàn diện đời sống vùng đồng bào DTTS có được hôm nay chính là kết quả của sự vào cuộc chủ động, quyết liệt, đồng bộ của cấp uỷ, chính quyền và đặc biệt là cộng đồng các DTTS Thủ đô.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho rằng, tự hào với thành tựu đã đạt được nhưng cũng cần thẳng thắn thừa nhận, kinh tế - xã hội vùng DTTS vẫn còn nhiều hạn chế. Trình độ phát triển của vùng DTTS vẫn còn khoảng cách khá xa so với đồng bằng đô thị. Tỷ lệ hộ nghèo và nguy cơ tái nghèo của một số xã còn cao. Hạ tầng kinh tế nhiều nơi xuống cấp nhanh. Cơ cấu kinh tế tuy có tiến bộ nhưng sự chuyển dịch còn chậm; năng suất lao động, chất lượng sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu thị trường. Việc áp dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật vào sản xuất còn ít… 

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả mục tiêu công tác dân tộc, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đề nghị, trong thời gian tới, các sở, ban ngành, các địa phương vùng DTTS và miền núi cần tiếp tục phát động sâu rộng các phòng trào thi đua yêu nước, vận động đồng bào các DTTS thực hiện tốt chủ trương của Đảng, đường lối, chính sách pháp luật của Nhà nước. Đánh giá hạn chế, xây dựng mục tiêu, có giải pháp cụ thể và tập trung huy động các nguồn lực nhằm phát triển toàn diện kinh tế - xã hội vùng DTTS, tiếp tục nâng cao hơn nữa đời sống cho đồng bào dân tộc.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cũng đề nghị, cùng với phát triển kinh tế, cần tiếp tục cải thiện hơn nữa đời sống của đồng bào DTTS. Theo đó, cần tập trung gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị vắn hoá truyền thống như ngôn ngữ, chữ viết… Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền nhằm tạo sự chuyển biến trong bảo tồn văn hoá truyền thống. Liên quan tới vấn đề này, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đề nghị Ban Dân tộc TP Hà Nội khẩn tương chủ trì, phối hợp với các sở, ban ngành, các địa phương tham mưu xây dựng đề án bảo tồn văn hoá các DTTS trong giai đoạn tiếp theo.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cũng đề nghị cần cụ thể hoá chủ trương của Đảng về an ninh quốc phòng, vận động đồng bào tham gia đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, phát huy hơn nữa vai trò của người có uy tín, cộng đồng các DTTS trong xây dựng an ninh chính trị tại vùng DTTS của Thủ đô.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đề nghị đồng bào các DTTS phát thuy truyền thống cách mạng, nâng cao ý thức tự lực tự cường, tinh thần đoàn kết yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau; tiếp tục ra sức phấn đấu, thi đua lao động sản xuất để thoát nghèo, đóng góp ngày một lớn hơn trong phát triển Thủ đô ngày một giàu đẹp, văn minh, hiện đại.